UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ryza

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ryza
 ryzy
D. ryzy
 ryz
C. ryzie
 ryzom
B. ryzę
 ryzy
N. ryzą
 ryzami
Ms. ryzie
 ryzach
W. ryzo
 ryzy

1. papieru

Definicja

500 arkuszy papieru

Pochodzenie

niem. Ries

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Połączenia

  • ryza papieru

Cytaty

[...] Otworzyłem szufladę biurka. Była w niej ryza papieru, koperty i przybory do pisania.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Osiedle prominentów, 1997

Mogłem przenieść ryzę „Tygodnika” w plecaku, nawet rozdać ją na ulicy [...].

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005

[...] Na moim biurku znalazła się stara maszyna do pisania z ryzą maszynowego papieru [...].

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Wczoraj w zaprzyjaźnionym biurze nie wiadomo po co, ot tak ze starego nawyku, wyprosiłem dwie ryzy, nie wiem, czy i kiedy je zużyję.

źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010

Składnia

bez ograniczeń + ryza +
(CZEGO)

2. do transportu

Definicja

techn. 
konstrukcja o kształcie podziemnej rynny lub prowadzonego nad ziemią drewnianego koryta, służąca do transportu drewna w górach

Pochodzenie

niem. Riese

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Cytaty

Najdłuższa ryza [...] istniała w Czarnohorze i miała długość ok. 15 km.

źródło: NKJP: Zbigniew Laurów: Przewodnik po ArcGIS Desktop, Las Polski, 2009-02-16

[...] W l. 1952-58: zbudowano ponownie 6 ryz między Szklarską Porębą a Śnieżnymi Kotłami.

źródło: Internet: www.karkonosze.ws

3. flisacka

Definicja

żegl. 
w dawnej Polsce rejs z prądem rzeki umożliwiający przewóz towarów przy użyciu tratw, łodzi lub statków

Pochodzenie

niem. Riese 'podróż, rejs'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  flis

Cytaty

Niektórzy flisacy robili jedną lub dwie ryzy i w końcu lipca wracali na czas żniw do domu. Jedna ryza z solą do Warszawy trwała dwa tygodnie, do Gdańska - sześć tygodni.

źródło: NKJP: (PS): Flisacy z Czernichowa, Dziennik Polski, 2006-03-18

Jak podają kroniki, „Ryzę odbyć”, to znaczy drzewo czy galary odstawić Wisłą do Gdańska. Wiślana ryza istniała „od zawsze” aż do końca XIX wieku.

źródło: NKJP: (TYM): Królewski flis na Wiśle, Dziennik Polski, 2006-04-14

[...] Flisak [...] po powrocie z ryzy źle się czuł w warunkach lądowych [...].

źródło: Internet: www.zegluga.wroclaw.pl

Frazeologizmy

ktoś bierze w karby kogoś/coś
ktoś bierze w ryzy kogoś/coś
ktoś trzyma w ryzach kogoś/coś
ktoś utrzymał w ryzach kogoś/coś
ktoś utrzymuje w ryzach kogoś/coś
ktoś trzyma w ryzach kogoś/coś
ktoś wziął w karby kogoś/coś
ktoś wziął w ryzy kogoś/coś
Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN