UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wywietrzyć

Chronologizacja

1814, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wywietrzę
 wywietrzymy
2 os. wywietrzysz
 wywietrzycie
3 os. wywietrzy
 wywietrzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wywietrzyłem
+(e)m wywietrzył
 wywietrzyłam
+(e)m wywietrzyła
 wywietrzyłom
+(e)m wywietrzyło
 wywietrzyliśmy
+(e)śmy wywietrzyli
 wywietrzyłyśmy
+(e)śmy wywietrzyły
2 os. wywietrzyłeś
+(e)ś wywietrzył
 wywietrzyłaś
+(e)ś wywietrzyła
 wywietrzyłoś
+(e)ś wywietrzyło
 wywietrzyliście
+(e)ście wywietrzyli
 wywietrzyłyście
+(e)ście wywietrzyły
3 os. wywietrzył
 wywietrzyła
 wywietrzyło
 wywietrzyli
 wywietrzyły

bezosobnik: wywietrzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wywietrzmy
2 os. wywietrz
 wywietrzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wywietrzyłbym
bym wywietrzył
 wywietrzyłabym
bym wywietrzyła
 wywietrzyłobym
bym wywietrzyło
 wywietrzylibyśmy
byśmy wywietrzyli
 wywietrzyłybyśmy
byśmy wywietrzyły
2 os. wywietrzyłbyś
byś wywietrzył
 wywietrzyłabyś
byś wywietrzyła
 wywietrzyłobyś
byś wywietrzyło
 wywietrzylibyście
byście wywietrzyli
 wywietrzyłybyście
byście wywietrzyły
3 os. wywietrzyłby
by wywietrzył
 wywietrzyłaby
by wywietrzyła
 wywietrzyłoby
by wywietrzyło
 wywietrzyliby
by wywietrzyli
 wywietrzyłyby
by wywietrzyły

bezosobnik: wywietrzono by

bezokolicznik: wywietrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wywietrzywszy

gerundium: wywietrzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wywietrzony

odpowiednik aspektowy: wietrzyć

Pochodzenie

Od: wietrzyć; zob. wiatr

1. salę

Definicja

wpuścić do jakiegoś pomieszczenia świeże powietrze, otwierając okna lub drzwi

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewietrzyć

Połączenia

  • wywietrzyć budynek, gabinet, halę, kuchnię, mieszkanie, pokój, pomieszczenie, salę, sypialnię, wnętrze; dym, zapach
  • wywietrzyć coś z dymu, z zapachu
  • dobrze, dokładnie, porządnie wywietrzyć
  • posprzątać i wywietrzyć; wysprzątać i wywietrzyć

Cytaty

Ojciec dzieci wrócił do domu w nocy i wyczuł w mieszkaniu czad – mówi nadkom. Gabriela Sikora, rzecznik komendanta wojewódzkiego policji w Gdańsku. - Natychmiast otworzył okna i wywietrzył mieszkanie.

źródło: NKJP: Joanna Kielas: Czad zabił, Dziennik Bałtycki, 2005-10-14

[...] dobrze pamiętać o podstawowych zasadach, zapewniających higienę snu. Pierwszą z nich jest wygodne łóżko i odpowiednie otoczenie - dobrze wywietrzony pokój i temperatura nie wyższa niż 20 st. C.

źródło: NKJP: Ewa Piłat: Zły sen emeryta, Dziennik Polski, 2008-01-03

Przybyli na miejsce zdarzenia strażacy ugasili jedno z pomieszczeń piwnicznych budynku oraz wywietrzyli dym z klatki schodowej.

źródło: NKJP: X: Zasłuchany wpadł na tramwaj; Kradną ze sklepów; Ugasili i wywietrzyli, Polska Głos Wielkopolski, 2006-02-14

Odpowiadając na zarzuty prokuratora stwierdził, że nie wyziębiał pokoju przesłuchań by złamać aresztowanego generała, ale po to, by wywietrzyć pomieszczenie z dymu papierosowego.

źródło: NKJP: kowalczyk krzysztof (app): Słaba pamięć stalinowskich śledczych Gazeta Krakowska, 2006-08-29

Składnia

bez ograniczeń + wywietrzyć +
CO + (z CZEGO)

2. pościel

Definicja

poddać działaniu świeżego powietrza

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewietrzyć

Połączenia

  • wywietrzyć poduszki, pościel

Cytaty

Zetrę ślady palców, wyrzucę napoczęty krem, grzebień i szczotkę, wytrzepię i wywietrzę pościel.

źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998

Jeśli nie potrafisz wytłumaczyć tej zbieraninie, gdzie chodzi się za potrzebą, toś kiepski bosman, a taki mi na nic. Jeszcze dziś mają być wywietrzone pledy i hamaki.

źródło: NKJP: Feliks W. Kres: Król Bezmiarów, Esensja, nr 05, 2009-07-02

Kiedyś wiosna smakowała, pachniała inaczej. [...] Pachniała naftaliną, bo - oto z zakamarków, z szaf, z kufrów wyciągało się letnią odzież, aby na podwórkach, na balkonach wywietrzyć z niej zimową, naftalinową woń.

źródło: NKJP: Wiosna, Dziennik Polski, 2001-03-24

Po pierwszej dobie wszystko tak bardzo przeszło zapachem konwalii (bzów?), że przez dwa tygodnie pobytu w Bułgarii nie mogłam wywietrzyć siebie i swoich ubrań z tej woni.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Składnia

bez ograniczeń + wywietrzyć +
CO + (z CZEGO)

3. urząd

Definicja

wprowadzić do jakiegoś miejsca lub instytucji nowe elementy, a usuwać dotychczas się tam znajdujące, aby zmienić coś na lepsze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przewietrzyć

Cytaty

[...] trzeba wywietrzyć urząd gminy i wywalić 20% załogi.

źródło: Internet: forum.nto.pl

Obecna władza w mieście doprowadziła je do takiego stanu, że trudno mi sobie wyobrazić wyborcę, który przytomnie odda głos na obecnych w urzędzie miasta. Pora wywietrzyć ten urząd.

źródło: Internet: tsk24.pl/index.php/forum

Składnia

bez ograniczeń + wywietrzyć +
CO

4. o zwierzęciu

Definicja

wciągając powietrze nosem, rozpoznać jakiś konkretny zapach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zwietrzyć

Cytaty

Specyfiką tych zawodów jest to, że psy pracują parami. Najważniejszą konkurencją w zawodach jest sprawdzenie umiejętności wytropienia, wywietrzenia ptaka łownego, jakim jest bażant.

źródło: Jacek Madeja: Obrońcy zwierząt przyjechali na zawody psów myśliwskich. „Patrzymy myśliwym na ręce”, Gazeta Wyborcza, 2017-04-30 (sosnowiec.wyborcza.pl)

Przypominał psa myśliwskiego, który wywietrzył zwierzynę i zaczął odstawiać tak zwaną „stójkę”

źródło: Tomasz Szlijan: Rollercoaster, 2013 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wywietrzyć +
CO

5. podstęp

Definicja

książk. 
przeczuć, że coś, o czym będzie mowa, istnieje lub nastąpi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przeczuć, zwietrzyć

Cytaty

Tacy ludzie jak ty to niszczyciele historii, nic nie mogą udowodnić, ale najmocniej krzyczą w jakiejś kwestii, próbując wywietrzyć podstęp.

źródło: NKJP: Internet

Polityk wywietrzył także spisek [...].

źródło: pmb: To jest ta prawica? Korwin-Mikke: Wolę zagłosować na SLD niż PiS, 2018-04-16 (telewizjarepublika.pl)

Składnia

bez ograniczeń + wywietrzyć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 18.11.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN