UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

firmament

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	firmament	firmamenty
D.	firmamentu	firmamentów
C.	firmamentowi	firmamentom
B.	firmament	firmamenty
N.	firmamentem	firmamentami
Ms.	firmamencie	firmamentach
W.	firmamencie	firmamenty

Pochodzenie

łac. firmāmentum 'podpora; nieboskłon'

1. niebo

Definicja

książk.

pozorne półkoliste sklepienie, które widzimy patrząc z Ziemi w górę, krawędziami dotykające linii horyzontu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat

Relacje znaczeniowe

synonimy:

błękit, lazur, niebiosa, niebo, nieboskłon

Połączenia

niebieski firmament

Cytaty

	W pogodną noc, na firmamencie widać dwie jasno świecące gwiazdy, Castora i Polluxa. źródło: NKJP: Lis Sylwia, Leszek Literski: Zdublowani, Dziennik Bałtycki, 2000-10-07
	Wielki księżyc wypłynął na ciemnogranatowy firmament. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006
	Przez zielone i złote konary przydrożnych drzew prześwituje słońce [...]. Wynurza leniwie ciężką złotą kulę gdzieś z niebieskiego firmamentu. Jest coraz bardziej świetliste i obecne. źródło: NKJP: Elwira Kucharska: Siła przyciągania, czyli polskie losy, 2008
	Indianie amerykańscy prawie z dnia na dzień odstąpili od krwawych praktyk, kiedy zwycięskie przybycie Hiszpanów skompromitowało cały ich system wierzeń. Okazało się, że bez krwi ludzkiej słońce nadal wędruje po firmamencie, deszcz zrasza ziemię podług odwiecznego rytmu, poranki budzą się pogodne jak zawsze, kukurydza nie usycha na polu. źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007
	Spoglądałem na nadciągające ciemne chmury na firmamencie niebieskim i skrzące gwiazdy jak w noc Bożego Narodzenia. źródło: NKJP: Henryk Stępień: Czy to przypadek..., Akant, 2009-12

2. sfera

Definicja

astr.

wyobrażona przestrzeń niebieska otaczająca planetę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat gwiazdy i planety

Relacje znaczeniowe

synonimy:

sfera

Cytaty

Północny biegun świata na Uranie, wokół którego wiruje tamtejszy firmament, leży w gwiazdozbiorze Byka.

źródło: NKJP: Internet

Zrozumiałe jest, że Uran z uwagi na wielką odległość od Słońca otrzymuje dużo mniej energii cieplnej niż Ziemia. Średnica tarczy słonecznej na tamtejszym firmamencie jest bardzo mała, mierzy bowiem zaledwie niecałe dwie minuty kątowe.

źródło: NKJP: Internet

3. osoby

Definicja

książk.

grupa znanych popularnych osób działających w danej dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyżyny

Połączenia

muzyczny, polityczny; polski firmament
firmament gwiazd
gwiazda na firmamencie

Cytaty

	Wszystkim tym, którzy myślą, że droga na firmament była dla niego usłana różami, warto jednak przypomnieć, że na początku przygody z piłką nożną syn algierskich emigrantów, miał trudności ze znalezieniem miejsca w profesjonalnym klubie w rodzinnej Marsylii. źródło: NKJP: mk: Najdroższy i najlepszy, Trybuna Śląska, 2004-04-24
	W przemyśle rozrywkowym dominują przemyślane i długotrwałe strategie marketingowe, wynoszące kandydatów na firmament gwiazd [...]. źródło: NKJP: Tomasz Sas: Więzień arcydzieła, Express Ilustrowany, 2004-01-23
	Stanisławski, świeżo upieczony absolwent Instytutu Studiów Handlowych i Orientalistycznych, od wielu lat był gwiazdą pierwszej jasności na taternickim firmamencie. Mimo młodego wieku cieszył się sławą i autorytetem. źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008
	Kostek błyszczał na firmamencie polskich radiowców, bo lubił swoją pracę, a lubił ją w dużej mierze dzięki słuchaczom. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	Młodzi otrzymywali duże pensje i chętnie spędzali w firmie nawet szesnaście godzin na dobę. [...] Powstawały pierwsze prawdziwe fortuny, liczyło się szybkie wejście na zawodowy firmament. źródło: NKJP: Firma pod nazwą życie, Dziennik Polski, 2001-10-05

Składnia

	+	firmament	+	(CZEGO)
	+	firmament	+	(JAKI)

4. rynek

Definicja

tło jakichś wydarzeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

firmament polityki

Cytaty

	4 września do Moskwy przybył prof. Stanisław Kot, by objąć tam polską ambasadę. Wtedy jeszcze firmamentu stosunków polsko-radzieckich nie zaciemniał gwałtownie później narastający niepokój o los zaginionych wiosną 1940 r. oficerów polskich. źródło: NKJP: Eugeniusz Duraczyński: Rząd polski na uchodźstwie1939-1345 : organizacja, personalia, polityka, 1993
	Jedną z jaśniejszych gwiazd na firmamencie wschodzących rynków okazała się Słowacja. Ubiegłoroczne zyski bratysławskiej giełdy w przeliczeniu na dolary wyniosły 80 proc. źródło: NKJP: Glenn Whitney: Noworoczny bilans młodych rynków, Gazeta Wyborcza, 1995-01-16
	Tylko mazgaje i płaksy nie biegną w biegu Jaksy - można by zareklamować nową masową imprezę biegową, jaka ma szansę zaistnieć na dłużej na sportowym firmamencie XII-wiecznego Miechowa. źródło: NKJP: I Bieg Jaksy, Dziennik Polski, 2003-10-08
	Dwie gwiazdki zabłysły na firmamencie panowania Zygmunta: zwycięstwo hetmana Jana Tarnowskiego nad hospodarem Rareszem pod Obertynem w 1531 r. i zawarcie wieczystego pokoju z supermocarstwem tureckim w 1533 r. źródło: NKJP: Jerzy Besala: Zbyt dobry król, Polityka, 2008-04-05

Składnia

firmament

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 02.02.2017