UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

okaleczać

Chronologizacja

XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okaleczam
 okaleczamy
2 os. okaleczasz
 okaleczacie
3 os. okalecza
 okaleczają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okaleczałem
+(e)m okaleczał
 okaleczałam
+(e)m okaleczała
 okaleczałom
+(e)m okaleczało
 okaleczaliśmy
+(e)śmy okaleczali
 okaleczałyśmy
+(e)śmy okaleczały
2 os. okaleczałeś
+(e)ś okaleczał
 okaleczałaś
+(e)ś okaleczała
 okaleczałoś
+(e)ś okaleczało
 okaleczaliście
+(e)ście okaleczali
 okaleczałyście
+(e)ście okaleczały
3 os. okaleczał
 okaleczała
 okaleczało
 okaleczali
 okaleczały

bezosobnik: okaleczano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę okaleczał
będę okaleczać
 będę okaleczała
będę okaleczać
 będę okaleczało
będę okaleczać
 będziemy okaleczali
będziemy okaleczać
 będziemy okaleczały
będziemy okaleczać
2 os. będziesz okaleczał
będziesz okaleczać
 będziesz okaleczała
będziesz okaleczać
 będziesz okaleczało
będziesz okaleczać
 będziecie okaleczali
będziecie okaleczać
 będziecie okaleczały
będziecie okaleczać
3 os. będzie okaleczał
będzie okaleczać
 będzie okaleczała
będzie okaleczać
 będzie okaleczało
będzie okaleczać
 będą okaleczali
będą okaleczać
 będą okaleczały
będą okaleczać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okaleczajmy
2 os. okaleczaj
 okaleczajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okaleczałbym
bym okaleczał
 okaleczałabym
bym okaleczała
 okaleczałobym
bym okaleczało
 okaleczalibyśmy
byśmy okaleczali
 okaleczałybyśmy
byśmy okaleczały
2 os. okaleczałbyś
byś okaleczał
 okaleczałabyś
byś okaleczała
 okaleczałobyś
byś okaleczało
 okaleczalibyście
byście okaleczali
 okaleczałybyście
byście okaleczały
3 os. okaleczałby
by okaleczał
 okaleczałaby
by okaleczała
 okaleczałoby
by okaleczało
 okaleczaliby
by okaleczali
 okaleczałyby
by okaleczały

bezosobnik: okaleczano by

bezokolicznik: okaleczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: okaleczając

gerundium: okaleczanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: okaleczający

imiesłów przymiotnikowy bierny: okaleczany

odpowiednik aspektowy: okaleczyć

Pochodzenie

Zob.  kaleka 

1. ciało

Definicja

trwale naruszać zewnętrzną tkankę żywego organizmu lub rośliny, powodując wypływ krwi lub innych płynów znajdujących się pod nią

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • okaleczać ciało; drzewa
  • okaleczanie kobiet; zwierząt

Cytaty

Skazanych często okaleczano, stopniowo odcinając wszystkie kończyny, a na końcu głowę.

źródło: NKJP: Robert Wydra: Z toporem przez wieki, Wiedza i Życie nr 2/2000

Mieszkańcy Tucholi wielokrotnie wywozili go do lasu, grozili śmiercią, okaleczali ostrym narzędziem.

źródło: NKJP: ek: Kopał swój grób, Tygodnik Tucholski nr 657, 2004

Okaleczanie zwierząt jest niedopuszczalne, dozwolone są tylko pewne, ściśle określone i ograniczone zabiegi hodowlane.

źródło: NKJP: Łukasz Drażan: W zgodzie z naturą, EKO-U Nas nr 17 (27), 2002

Wiele drzew złodzieje okaleczają przez obcinanie gałęzi i czubów.

źródło: NKJP: Ruszyła akcja Choinka, komunalny.pl, 2009-12-15

Wandale często okaleczają rośliny. Niedawno pozbawili jodłę jej górnej części.

źródło: NKJP: (K): Buszujący w ogrodzie, Dziennik Łódzki, 2001-11-19

Składnia

bez ograniczeń + okaleczać +
KOGO/CO + (CZYM)

2. psychikę

Definicja

wpływać negatywnie, destrukcyjnie na czyjąś psychikę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • okaleczać psychicznie

Cytaty

- Bite dzieci okaleczamy psychicznie na całe życie.

źródło: NKJP: Toruń: 70 proc. rodziców przyznaje się do używania klapsa. Czy kończą na jednym?, Gazeta Pomorska, 2009-10-09

Same techniki manipulacji są równie proste, co paskudne, i, niestety, w tragiczny sposób okaleczają dzieci na całe życie.

źródło: NKJP: Julian Brudzewski: 30 minut przeciwko manipulacji, czyli jak nie dać sobą manipulować, 2004

- Nigdy nie namawiamy do profilaktycznej amputacji piersi. To zabieg okaleczający psychicznie, zresztą nawet w bliźnie może rozwinąć się rak.

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Wyłowić raka, Polityka nr 2372, 2002-10-19

Dlaczego to zrobił? Dlaczego pozwolił mi być kimś innym? Czy nie rozumiał, że w ten sposób okalecza moją duszę?

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Wybór Anny, 2010

Niektórzy ojcowie wręcz okaleczają emocjonalnie swoich synów, wytykając im niemal na każdym kroku niezręczność, stosując wobec nich wyzwiska, wyśmiewając ich zachowania i postawy.

źródło: NKJP: Józef Augustyn: Jak kochać dzieci? 12 zasad rodzicielskiej miłości, 2007

Składnia

bez ograniczeń + okaleczać +
CO

3. dom

Definicja

książk. 
trwale uszkadzać jakiś obiekt

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Cytaty

Nie mogę patrzeć jak samochody są okaleczane przez rożnego rodzaje druty [...].

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + okaleczać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN