UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdarzyć się

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Już w st.pol. (XV w.)  zdarzyć się  'ukazać się’, ‘udać się, poszczęścić się'; zob.  darzyć 

1. o wypadku

Definicja

stać się nieoczekiwanie dla mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wydarzyć się, zadziać się

Połączenia

  • wypadek; błąd, incydent, przypadek; cud zdarzył się; katastrofa, tragedia; awaria, pomyłka, wpadka; kradzież; niespodzianka, okazja, przygoda; historia, rzecz, sytuacja zdarzyła się; nieszczęście; coś nieprzewidzianego zdarzyło się
  • zdarzyć się kierowcy
  • zdarzyć się w przyszłości; w życiu
  • zdarzyło się kiedykolwiek, kiedyś, nigdy; niedawno, ostatnio; wczoraj; właśnie; zdarzy się później
  • zdarzyło się spotkać; czytać, oglądać, powiedzieć, widzieć

Cytaty

20 kwietnia miejscowości Ruda w gminie Dębe Wielkie zdarzył się pożar stodoły murowanej.

źródło: NKJP: Krótko ze straży pożarnej, Lokalna, 2002-06-11

Przyznał, że wielokrotnie zdarzyło mu się odmówić dłuższego pozostania w pracy. Co więcej, wiele razy wykorzystał prawo do wolnego dnia, jeżeli musiał wcześniej pracować w czasie weekendu.

źródło: NKJP: lead: Odkryj w sobie mężczyznę, Cosmopolitan, nr 11, 1998

Ale, gdy już się zdarzy, że staniemy się obiektem napadu, trzeba koniecznie zapamiętać jak najwięcej szczegółów; a więc: przybliżony wiek napastnika, jego rysopis i ubranie, w którą stronę uciekał, czy kogoś przypominał.

źródło: NKJP: Notowała B.P.: Pomóżmy policji!, EKO-U Nas nr 9 (20), 2001

Czy zdarzyło ci się kiedyś, że usiłowałeś sobie o czymś przypomnieć i za grosz nie mogłeś, a kiedy zabrałeś się za wykonywanie codziennych zajęć, nagle pojawiło się wspomnienie?

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska:Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001

W czasie tych podchodów zdarzyła mu się też niesamowita przygoda.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdarzę się
 zdarzymy się
2 os. zdarzysz się
 zdarzycie się
3 os. zdarzy się
 zdarzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdarzyłem się
+(e)m się zdarzył
 zdarzyłam się
+(e)m się zdarzyła
 zdarzyłom się
+(e)m się zdarzyło
 zdarzyliśmy się
+(e)śmy się zdarzyli
 zdarzyłyśmy się
+(e)śmy się zdarzyły
2 os. zdarzyłeś się
+(e)ś się zdarzył
 zdarzyłaś się
+(e)ś się zdarzyła
 zdarzyłoś się
+(e)ś się zdarzyło
 zdarzyliście się
+(e)ście się zdarzyli
 zdarzyłyście się
+(e)ście się zdarzyły
3 os. zdarzył się
 zdarzyła się
 zdarzyło się
 zdarzyli się
 zdarzyły się

bezosobnik: zdarzono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdarzmy się
2 os. zdarz się
 zdarzcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdarzyłbym się
bym się zdarzył
 zdarzyłabym się
bym się zdarzyła
 zdarzyłobym się
bym się zdarzyło
 zdarzylibyśmy się
byśmy się zdarzyli
 zdarzyłybyśmy się
byśmy się zdarzyły
2 os. zdarzyłbyś się
byś się zdarzył
 zdarzyłabyś się
byś się zdarzyła
 zdarzyłobyś się
byś się zdarzyło
 zdarzylibyście się
byście się zdarzyli
 zdarzyłybyście się
byście się zdarzyły
3 os. zdarzyłby się
by się zdarzył
 zdarzyłaby się
by się zdarzyła
 zdarzyłoby się
by się zdarzyło
 zdarzyliby się
by się zdarzyli
 zdarzyłyby się
by się zdarzyły

bezosobnik: zdarzono by się

bezokolicznik: zdarzyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdarzywszy się

gerundium: zdarzenie się

odpowiednik aspektowy: zdarzać się

Składnia

bez ograniczeń + zdarzyć się +
KOMU
Ø + zdarzyć się +
że ZDANIE + (KOMU)
Ø + zdarzyć się +
BEZOKOLICZNIK + (KOMU)

2. raz na tysiąc lat

Definicja

nastąpić z określoną częstością jako efekt działania określonego rodzaju zjawisk lub praw

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  trafić się

Cytaty

Ale kto z inwestorów będzie kalkulował powódź, jaka może zdarzyć się raz na 50, 100 czy 500 lat?

źródło: NKJP: Piotr Cegielski: W Szwecji o powodziach, Gazeta Wyborcza, 1997-07-23

Częściej niż pracownicy umysłowi niższego szczebla niespodziewane propozycje pracy otrzymywali robotnicy wykwalifikowani. Taka okazja zdarzyła się co trzeciemu.

źródło: NKJP: MON: Etat po znajomości, Gazeta Poznańska, 2003-04-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdarzę się
 zdarzymy się
2 os. zdarzysz się
 zdarzycie się
3 os. zdarzy się
 zdarzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdarzyłem się
+(e)m się zdarzył
 zdarzyłam się
+(e)m się zdarzyła
 zdarzyłom się
+(e)m się zdarzyło
 zdarzyliśmy się
+(e)śmy się zdarzyli
 zdarzyłyśmy się
+(e)śmy się zdarzyły
2 os. zdarzyłeś się
+(e)ś się zdarzył
 zdarzyłaś się
+(e)ś się zdarzyła
 zdarzyłoś się
+(e)ś się zdarzyło
 zdarzyliście się
+(e)ście się zdarzyli
 zdarzyłyście się
+(e)ście się zdarzyły
3 os. zdarzył się
 zdarzyła się
 zdarzyło się
 zdarzyli się
 zdarzyły się

bezosobnik: zdarzono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdarzmy się
2 os. zdarz się
 zdarzcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdarzyłbym się
bym się zdarzył
 zdarzyłabym się
bym się zdarzyła
 zdarzyłobym się
bym się zdarzyło
 zdarzylibyśmy się
byśmy się zdarzyli
 zdarzyłybyśmy się
byśmy się zdarzyły
2 os. zdarzyłbyś się
byś się zdarzył
 zdarzyłabyś się
byś się zdarzyła
 zdarzyłobyś się
byś się zdarzyło
 zdarzylibyście się
byście się zdarzyli
 zdarzyłybyście się
byście się zdarzyły
3 os. zdarzyłby się
by się zdarzył
 zdarzyłaby się
by się zdarzyła
 zdarzyłoby się
by się zdarzyło
 zdarzyliby się
by się zdarzyli
 zdarzyłyby się
by się zdarzyły

bezosobnik: zdarzono by się

bezokolicznik: zdarzyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdarzywszy się

gerundium: zdarzenie się

odpowiednik aspektowy: zdarzać się

Składnia

bez ograniczeń + zdarzyć się +
JAK
Data ostatniej modyfikacji: 24.06.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN