UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

garda

Chronologizacja

1588, SPXVI
Inne znaczenie: 'straż przyboczna'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	garda	gardy
D.	gardy	gard

C.	gardzie	gardom
B.	gardę	gardy
N.	gardą	gardami
Ms.	gardzie	gardach
W.	gardo	gardy

Pochodzenie

fr. garde 'pilnowanie; ochrona; warta; straż; pozycja obronna w celu uniknięcia ciosu; uwaga, baczność; osłona rękojeści'

1. część rękojeści

Definicja

część rękojeści miecza, szpady lub podobnej broni, służąca do osłaniania ręki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:

jelec, pałąk

Połączenia

kuta garda; garda huculska, staroświecka
garda miecza, rapiera, szpady

Cytaty

	Miał również złoty miecz, który przechodząc przez otwór w gardzie, prezentował dumnie złote, obusieczne ostrze. Na rewersie gardy przerażone demony, a może lepiej - diabełki, wyposażone w wielkie miecze, zmykały co sił. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	U pasa miał miecz. Piękny, lekki, tergański miecz z półzamkniętą gardą, opierający się okutym końcem pochwy o lśniącą cholewę jeździeckiego buta. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992
	Nosili jasnoczerwone dekle z biało-niebieskim otokiem, na uroczyste chwile stroili się we fraki, przepasywali się szarfami i przypinali rapiery z barwnymi gardami. źródło: NKJP: Zbigniew Żbikowski: Bachus herbu Flacha, Polityka, nr 2441, 2004-02-2
	Kunsztownie zdobiona garda szpady świadczy również o doskonałości rękodzielniczej, z jakiej słynęło Toledo. źródło: Internet: pl.wikipedia.org/wiki/Portret_szlachcica
	Estończyk wyciągnął z szafy dwa pałasze, klingi były naoliwione, gardy staroświeckie, typowo polskie. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium, 2000

2. w sportach walki

Definicja

sport.

w niektórych sportach walki opartych na uderzeniach - osłona polegająca na takim ustawieniu pięści i przedramion, by chroniły one twarz i tułów przed ciosami przeciwnika

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

osłona

Połączenia

dobra, szczelna; wysoka; bokserska; podwójna garda
garda rywala
cios na gardę
poprawić, trzymać (mocno, nisko, szczelnie, wysoko), ustawić; opuścić/opuszczać; podnieść; kruszyć, łamać, otworzyć, rozbić; gardę
uderzyć na gardę; przebić się przez gardę; uderzyć w gardę
chować się, kryć się, schować się, skryć się za (podwójną) gardą

Cytaty

	Bił kombinacjami na górę i na dół, rozbijał gardę Anglika podbródkowymi, kończąc serię perfekcyjnym lewym prostym. źródło: NKJP: Joanna Czarnik: Proksa wygrywa, Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01
	Niemiecka szkoła uczy umiejętnego chowania się za podwójną gardą. On sam uważa, że nie mają racji: Fakt, że dużo ciosów przyjmowałem na podwójną gardę i spoza niej posyłałem ciosy. Ale nie można powiedzieć, że boksuję jak Niemiec. źródło: NKJP: Marek Michałowski: Wygrać z organizmem, Gazeta Wyborcza, 1993-09-16
	Za „wąsko” stoję i cofam się, co zresztą jest normalne w kick boxingu. [...] Do tego muszę poprawić trzymanie gardy. Tu nie ma kopnięć, więc trzeba chronić „górę”. Przede wszystkim trzeba wyżej trzymać rękę, bardziej z przodu. źródło: NKJP: Kick boxing przed boksem, Dziennik Polski, 2002-02-08
	Mniejsze rękawice w MMA zmieniają defensywę w ten sposób, że szczelna garda i zasłanianie się rękawicami jest mniej efektywnym środkiem obrony, podczas gdy uniki i zejścia ciągle zapewniają taką samą ochronę jak w sportach uderzanych z większymi rękawicami. źródło: Internet: lowking.pl/komentarze
	Miśki, które nigdy nie miały styczności ze sportami walki uderzanymi, w efekcie nie potrafią generować dużej siły dynamicznej, nie mają właściwego poruszania (pracy stóp), pozycji i balansu ciała [...], brak im wyczucia dystansu i spójności ataków rękoma i nogami [...], trzymania gardy, odruchów. źródło: FightOrDie: Siła fizyczna w sportach walki (Kompendium w opracowaniu), 2008-06-09 (fight24.pl)

Składnia

garda

(KOGO)

3. życiowa

Definicja

książk.

osłona, dzięki której możliwe jest uniknięcie czegoś, czego dana osoba nie chce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

osłona

Połączenia

bezpieczna, obronna, ochronna; życiowa garda
garda emocji, immunitetu, ironii
przełamać gardę
wyjść zza gardy
chować się, chronić się, kryć się, schować się, skryć się za (podwójną) gardą

Cytaty

	Schowani za podwójną gardą myśleli wyłącznie o zabezpieczeniu własnej bramki i liczyli na kontry. źródło: NKJP: (ARz): Status quo, Gazeta Krakowska, 2004-04-28
	Byli więc oni osłonięci przed resztą miasta i kraju niejako podwójną gardą: najpierw izolowała ich olbrzymia, pusta przestrzeń rozległych placów i odkrytych, nagich przestrzeni otaczających wzniesienie, na którym stoi Kreml, a potem - już wewnątrz warowni - byli oni chronieni potężnym, ceglanym murem kremlowskim i innymi budynkami stojącymi obok. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Kreml: czarodziejska góra, Gazeta Wyborcza, 1992-11-28
	Napiszę wprost, bez ochronnych gard hipokryzji: werdykt jury pod przewodnictwem Andrzeja Wajdy wydał mi się, jak rzadko, koniunkturalny. źródło: NKJP: Łukasz Maciejewski: W kolejce po ochłapy, Dziennik Polski, 2005-09-20
	Mówię o prawdziwej miłości, która zwala z nóg niczym prawy sierpowy Mike'a Tysona, wymierzony w nasze serce, gdy tylko opuścimy gardę skrywanych emocji. źródło: NKJP: Piotr Kozłowsk: Randka z Bogiem i z człowiekiem czyli Kochaj i rób co chcesz... i z kim chcesz!, 2009
	Nałóg bierze się z chwil słabości, samotności i niepewności. Z tych sekund, kiedy się zapominamy i opuszczamy życiową gardę. źródło: NKJP: Tomasz Raczek: Pies na telewizję, 1999

Składnia

garda

(CZEGO)

4. w żeglarstwie

Definicja

żegl.

przymasztowa, końcowa część ruchomego, ukośnego drzewca, służącego do podnoszenia czworokątnego żagla

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny

Połączenia

garda gafla

Cytaty

Na tradycyjnych jednostkach żaglowych garda gafla opiera się o maszt drewnianymi widełkami o nazwie szpona, w nowszych konstrukcjach jest to podobnego kształtu okucie metalowe.

źródło: NKJP: Internet

Gafel jest to podnoszone ukośnie drzewce, jednym końcem (piętą, gardą) przegubowo zamocowane do masztu.

źródło: Bogusław Sadkowski: „Dar Młodzieży”. Poradnik obsługi ożaglowania, 2005 (prorektor.am.szczecin.pl)

Drewniana “brama” ułatwia kładzenie masztu zamocowanego w wysokich stalowych cęgach; do tej operacji nie trzeba wypinać potężnego bomu, konieczne jest tylko zdjęcie gardy lekkiego gafla z masztu [...].

źródło: Internet: charleston.pl/blekitna-rapsodia/

Data ostatniej modyfikacji: 25.09.2017