UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jelec

Chronologizacja

1472, SStp

1. ryba

Definicja

niewielka ryba żyjąca w rzekach Europy środkowo-wschodniej

Pochodzenie

psł. *jelьcь

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ryba

Cytaty

Jak „spece od ekologii’’ zaczęli usprawniać naturę, masowo odławiali białą rybę – świnkę, klenia, jelca.

źródło: NKJP: Ryby śpiewały nad Klimkówką, Gazeta Krakowska, 2006-09-12

Łowią pstrągi, klenie, jelce, bo inne ryby mają obecnie okres ochronny.

źródło: NKJP: (kan): Biczują wodę, Gazeta Krakowska, 2004-03-24

Według danych regionalnego zarządu gospodarki wodnej dominującymi gatunkami ryb w wodach Mołstowy są: jelec i kiełb pospolity.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jelec
jelce
D. jelca
jelców
C. jelcowi
jelcom
B. jelca
jelce
N. jelcem
jelcami
Ms. jelcu
jelcach
W. jelcu
jelce

2. garda

Definicja

wojsk. 
część rękojeści miecza, szpady lub podobnej broni, służąca do osłaniania ręki

Pochodzenie

Zob. jąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

synonimy:  garda, pałąk

Cytaty

Herb gminy Tarnów przedstawia w polu błękitnym jeźdźca w srebrnej zbroi i szyszaku, z uniesioną szablą z rękojeścią, jelcem i kabłąkiem złotym w prawej ręce, lewą ręką trzymającego wodze srebrnego konia ze złotym rzędem, wspiętego na złotych półksiężycu.

źródło: NKJP: (dnie): Gmina z herbem, Gazeta Krakowska, 2002-04-03

Wyrazem tradycji jest przejęcie długiego jelca od średniowiecznych mieczy rycerskich, a kwestią mody jest przejęcie takiego jelca pod wpływem zachodnioeuropejskich form broni przejściowych pomiędzy średniowiecznym mieczem a renesansowym tzw. mieczorapierem, rapierem czy szpadą.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kwaśniewicz: Dzieje szabli w Polsce, 1993

Dla szabel z herbu powiatu przyjęliśmy stylizację nawiązującą do formy historycznej z końca XVIII i początku XIX w., o rękojeści zamkniętej, o prostym jelcu i kabłąku, załamującym się pod kątem prostym, łączącym się z głowicą, bez bocznych obłęków (furdymentu).

źródło: NKJP: Orzeł powstańczy, Dziennik Polski, 2000-02-11

Z piątej czwórki wyjechał krępy czerwonoarmista i stając w strzemionach, starannie wymierzył generałowi cięcie przez twarz i zęby kaukaską szablą bez jelca.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. jelec
jelce
D. jelca
jelców
C. jelcowi
jelcom
B. jelec
jelce
N. jelcem
jelcami
Ms. jelcu
jelcach
W. jelcu
jelce
Data ostatniej modyfikacji: 23.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj