UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

stateczny

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp
Inne znaczenie: 'roztropny, rozważny'

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stateczny	stateczny	stateczny	stateczne	stateczna
D.	statecznego	statecznego	statecznego	statecznego	statecznej
C.	statecznemu	statecznemu	statecznemu	statecznemu	statecznej
B.	statecznego	statecznego	stateczny	stateczne	stateczną
N.	statecznym	statecznym	statecznym	statecznym	stateczną
Ms.	statecznym	statecznym	statecznym	statecznym	statecznej
W.	stateczny	stateczny	stateczny	stateczne	stateczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stateczni	stateczni	stateczne	stateczne
D.	statecznych	statecznych	statecznych	statecznych
C.	statecznym	statecznym	statecznym	statecznym
B.	statecznych	statecznych	statecznych	stateczne
N.	statecznymi	statecznymi	statecznymi	statecznymi
Ms.	statecznych	statecznych	statecznych	statecznych
W.	stateczni	stateczni	stateczne	stateczne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stateczniejszy	stateczniejszy	stateczniejszy	stateczniejsze	stateczniejsza
D.	stateczniejszego	stateczniejszego	stateczniejszego	stateczniejszego	stateczniejszej
C.	stateczniejszemu	stateczniejszemu	stateczniejszemu	stateczniejszemu	stateczniejszej
B.	stateczniejszego	stateczniejszego	stateczniejszy	stateczniejsze	stateczniejszą
N.	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszą
Ms.	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszej
W.	stateczniejszy	stateczniejszy	stateczniejszy	stateczniejsze	stateczniejsza

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stateczniejsi	stateczniejsi	stateczniejsze	stateczniejsze
D.	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejszych
C.	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym	stateczniejszym
B.	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejsze
N.	stateczniejszymi	stateczniejszymi	stateczniejszymi	stateczniejszymi
Ms.	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejszych	stateczniejszych
W.	stateczniejsi	stateczniejsi	stateczniejsze	stateczniejsze

Pochodzenie

Przymiotnik od rzeczownika statek (zob.), który w staropolszczyźnie występował w znaczeniu 'uporządkowane działanie, porządek'.

1. człowiek

Definicja

taki, który jest poważny, zrównoważony i odpowiedzialny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:

postrzelony, szalony I

Połączenia

stateczny człek, człowiek, obywatel, ojciec, pan, mąż, mężczyzna; stateczna dama, kobieta, matrona, osoba, pani, żona

Cytaty

	Arystokratów uważał za utracjuszy, nierobów i lekkoduchów. Utytułowany zięć i jego rodzina mu nie imponowali. Według niego córka popełniła wielki błąd nie wychodząc za mąż za pracowitego, statecznego kupca pierwszej gildii. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	Babcia miała nadzieję na mądre i stateczne dziecko, a był to urwis nad urwisy. źródło: NKJP: Krystyna Kopisto: Czeski humor i polska odwaga, Kurier Powiatu Kwidzyńskiego, 2000-03-10
	Do agencji przychodzili różni klienci. Byli wśród nich także stateczni, dojrzali panowie na tak zwanych stanowiskach, czyli znajdujący się dosyć wysoko w hierarchii społecznej miasta. źródło: NKJP: Michał Bielicki: Zdjęcia z agencji towarzyskiej, Detektyw, nr 2 (150), 1999
	Z dołu dochodziły nas czasem surowe uwagi rzucane przez przechodzących miłośników przyrody i statecznych obywateli, którzy nie mieli żadnego zrozumienia, żadnej litości dla gorejącego serca kibica. źródło: NKJP: Tadeusz Różewicz: Dwie strony medalu, 2008
	Nierzadko też pokazywała się na ulicach z odsłoniętymi ramionami, siejąc zgorszenie wśród statecznych matron, ale i budząc grzeszne myśli u co wrażliwszych na niewieście wdzięki przedstawicieli rodu męskiego. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

2. wygląd

Definicja

charakterystyczny dla osoby poważnej, dojrzałej i starszej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

	Kiedy wracaliśmy do domu, mój rodzic nie mógł dość się nachwalić rozumu i statecznego charakteru naszego władcy, jakże niepodobnego do swego starszego brata. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	W średniowiecznych tekstach roi się od przykładów statecznych zachowań, napomnień i przestróg przed „czczą swawolą”. źródło: NKJP: Tomasz Borkowski: Złe gry, Wiedza i Życie, nr 2, 1997
	Zerkam na widownię, która widzi to samo, co ja. Dwie panie - o zgrozo w moim statecznym wieku ! - siedzą z kamiennymi twarzami. Dwie dzierlatki, które mogłyby być ich wnuczkami, pokładają się ze śmiechu. źródło: NKJP: Danuta: Bond w stringach, Gazeta Poznańska, 2006-03-03
	Stateczny wygląd i dostojny sposób poruszania się po boisku są jednak w przypadku Tomka mocno mylące. Witalności popularnemu „Szczepanowi” pozazdrościć powinien wszak niejeden dwudziestolatek. źródło: NKJP: Daniel Weimer: Marzenia o kole historii, Dziennik Polski, 2006-02-10
	I tylko, powiedzmy szczerze, na krzesłach reprezentujących Europę wschodnią połyskiwały stateczne łysiny lub srebrzył się - nie pierwszy już niestety! - „siwy włos na twojej skroni”. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

3. wiatr

Definicja

odbywający się w spokojnym tempie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

spokojny

Cytaty

	Gdy podchodziły do furtki, wyglądały jak klasyczna para świadków Jehowy. Stateczny krok, poważne blade twarze, powolne ruchy, szarobure stroje. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003
	Widziałem głowę Myszy płynącej stateczną żabką daleko ode mnie. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008
	Niedzielny etap kończący wyścig nic nie zmienił. Peleton w statecznym tempie przejechał 120 kilometrów, udając się z Sainte-Genevieve des Bois prosto na paryskie Pola Elizejskie. źródło: NKJP: Robert Sołtyk, Paryż; Radosław Leniarski
	Kazimierz Górski nie lubił statecznego trybu życia. Nawet w ostatnim czasie nie unikał wyjazdów, choć były one męczące i niewskazane dla walczącego z chorobą organizmu. źródło: NKJP: Odszedł symbol polskiej piłki, Gazeta Poznańska, 2006-05-24

4. lokal

Definicja

taki, w którym panuje spokój, niewiele się dzieje i wszystko toczy się według ustalonego porządku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

spokojny

Cytaty

Gotowanie tysięcy klusek? Wyścigi mężów z żonami na plecach? Międzynarodowe zawody drwali? Prawda, że to dziwactwo? Otóż niekoniecznie, to przepis na taką wioskę, która potrafi być bardziej zabawowa od niejednego statecznego miasta.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Przez żołądek do sukcesu, Trybuna Śląska, 2002-08-09

Tu podnieceni goście zamienili stateczny lokal patrona Gelisa w jedno żarliwe tokowisko.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

W końcu podróżujemy po świecie, jak obywatele wielu statecznych krajów, co jeszcze przed przystąpieniem do Unii Europejskiej nie wszystkim wydawało się takie oczywiste.

źródło: NKJP: Czas na zakupy, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-12-23

5. pojazd

Definicja

taki, który w trakcie poruszania się nie przechyla się zbytnio na boki i sam odzyskuje równowagę, kiedy ją straci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

stabilny

Cytaty

Konstrukcja Junaka prezentowała średni poziom techniczny, lecz był on pierwszym samolotem polskiej konstrukcji, budowanym w dużej serii po II wojnie światowej, która doszczętnie zniszczyła dobrze rozwinięty przed wojną polski przemysł lotniczy. Mimo to, był udanym samolotem, statecznym w locie i poprawnym w pilotażu.

źródło: NKJP: Internet

Zbyt małe tempo jazdy powoduje bowiem przegrzewanie się silników w wyścigowych bolidach. Aby można było wykorzystać coupe mercedesa w tej klasie wyścigów, trzeba było opracować pojazd nadzwyczaj stateczny.

źródło: NKJP: Kazimierz Łuczak: Strażnik torów, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2004-03-05

6. mebel

Definicja

taki, który zachowuje swoje położenie mimo działających na niego sił

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

stabilny

Cytaty

Panele ogrodzeniowe instalowane są do słupów wykonanych ze stalowych kształtowników o przekroju okrągłym lub prostokątnym, zapewniających ogrodzeniu solidną i stateczną konstrukcję.

źródło: Internet: allegro.pl › Dom i Ogród › Budownictwo i Akcesoria

Data ostatniej modyfikacji: 12.03.2018