UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

apodyktyczny

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. apodyktyczny
apodyktyczny
apodyktyczny
apodyktyczne
apodyktyczna
D. apodyktycznego
apodyktycznego
apodyktycznego
apodyktycznego
apodyktycznej
C. apodyktycznemu
apodyktycznemu
apodyktycznemu
apodyktycznemu
apodyktycznej
B. apodyktycznego
apodyktycznego
apodyktyczny
apodyktyczne
apodyktyczną
N. apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktyczną
Ms. apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznej
W. apodyktyczny
apodyktyczny
apodyktyczny
apodyktyczne
apodyktyczna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. apodyktyczni
apodyktyczni
apodyktyczne
apodyktyczne
D. apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktycznych
C. apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
apodyktycznym
B. apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktyczne
N. apodyktycznymi
apodyktycznymi
apodyktycznymi
apodyktycznymi
Ms. apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktycznych
apodyktycznych
W. apodyktyczni
apodyktyczni
apodyktyczne
apodyktyczne

Pochodzenie

łac. apodicticus 'niezbity, nieodparty'

z gr. apodeiktikós

1.a człowiek

Definicja

książk. 
taki, który nie uznaje odmiennego zdania i dąży do narzucenia innym swojej woli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • apodyktyczny człowiek, mąż, ojciec, polityk, przełożony, reżyser, szef, władca; apodyktyczna matka, osoba
  • apodyktyczny i nieustępliwy, apodyktyczny i zaborczy

Cytaty

Josif jest bardzo apodyktyczny. Jest bezwzględny i wybuchowy [...].

źródło: NKJP: Josif Brodski: Portret aroganta, Gazeta Wyborcza, 1997-02-14

Kardynał Puzyna uchodził za osobę nieprzystępną, oschłą, apodyktyczną, nie zabiegał zresztą o popularność [...].

źródło: NKJP: Michał Rożek: Puzyna kontra Wyspiański, Dziennik Polski, 2005-10-01

Nadkomisarz [...] co tydzień spotyka się z ojcem, apodyktycznym staruszkiem, który od dziesiątków lat maluje ten sam zachód słońca.

źródło: NKJP: (X): Śledczy dla milionów, Polska Głos Wielkopolski, 2007-01-05

Z ustaleń Lichoty wynika, że Roman i Jarosław są apodyktyczni [...].

źródło: NKJP: Internet

Ci, którzy dotąd narzekali na nieharmonijne kontakty rodzinne, dojdą do porozumienia zarówno z apodyktycznymi rodzicami czy teściami, jak i buntowniczymi dziećmi.

źródło: NKJP: Horoskop Roku Saturna, Dziennik Polski, 2006-12-30

1.b czyn

Definicja

książk. 
świadczący o nieuznawaniu odmiennego zdania i dążeniu do narzucenia innym swojej woli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • apodyktyczny charakter, czyn, głos, styl, ton; apodyktyczna postawa; apodyktyczne zachowanie

Cytaty

Nieznośny, apodyktyczny ton wszystkowiedzącego mędrca, jakim przemawiają Bratkowski i Szczypiorski, jest już w Polsce [...] skompromitowany [...].

źródło: NKJP: Jerzy Bukowski: Listy, Gazeta Wyborcza, 1993-02-24

[...] wielkie i ambitne cele są warte tego, by je osiągać za wszelką cenę, nic zatem dziwnego, że w pierwszej fazie Koło Wiedeńskie prezentowało apodyktyczny i agresywny styl.

źródło: NKJP: Michał Heller: Podglądanie wszechświata, 2008

Ton jego ostatnich wypowiedzi nie jest już tak apodyktyczny jak kilka miesięcy temu.

źródło: NKJP: Robert Radczak: Jaki będzie krajobraz po klęsce, Gazeta Wrocławska, 2002-11-15

Gapili się teraz na tablicę, na cyfry piętrzące się w wysokie piramidy [...] i słuchali apodyktycznego głosu Kuli, paraliżującego ich maleńkie mózgi.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994

Jakiekolwiek próby polemiki wywołują u nauczycieli postawy apodyktyczne, często przenoszone na kontakty z dziećmi.

źródło: NKJP: Anna Dziubek: Współpraca z rodzicami, Wychowawca, 2010-01

2. wniosek

Definicja

log. 
wyrażający konieczność i pewność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • apodyktyczny sąd, wniosek; apodyktyczna pewność; apodyktyczne założenie

Cytaty

Przestrzeń i czas są koniecznymi formami naszego doświadczenia. [...] To, co w tych dziedzinach mówimy, jest konieczne, apodyktyczne i coś nam o świecie mówi.

źródło: NKJP: Leszek Kołakowsi: O co nas pytają wielcy filozofowie, 2006

[...] wszystkie twierdzenia geometrii można wyprowadzić a priori z intuicji z pewnością apodyktyczną.

źródło: NKJP: Roman Murawski: Filozofia matematyki: zarys dziejów, 1986

Często spotkać się można z dzieleniem zdań według ich modalności [...]. Rozróżnia się z tego względu zdania asertoryczne, apodyktyczne i problematyczne.

źródło: NKJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958

Data ostatniej modyfikacji: 23.11.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj