UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapiecek

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII
W XVI w. zapieczek (SPXVI, na podstawie indeksu haseł).

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapiecek
zapiecki
D. zapiecka
zapiecków
C. zapieckowi
zapieckom
B. zapiecek
zapiecki
N. zapieckiem
zapieckami
Ms. zapiecku
zapieckach
W. zapiecku
zapiecki

Pochodzenie

Od: wyrażenia przyimkowego za piecem; zob. piec I

1. w chacie

Definicja

w dawnej chacie wiejskiej miejsce za piecem albo na piecu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • leżeć, siedzieć, spać na zapiecku

Cytaty

Chata z Ołoboku z 1 poł. XIX w., posiada wewnątrz cztery pomieszczenia, sień, komorę i zapiecek. Jest charakterystyczna dla gospodarstwa średnio zamożnego.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989

W izbie panuje półmrok, taki sam, jak 150 lat temu, kiedy mieszkali w niej ludzie. Teraz tylko przychodzą, żeby przez chwilę pooddychać atmosferą autentycznej, łemkowskiej chaty [...]. Posiedzieć przy ogniu z autentycznego, łemkowskiego pieca, takiego z zapieckiem, na którym się spało.

źródło: NKJP: Wiesław Turek: Karczma pod ośmiornicą, Gazeta Krakowska, 2004-04-29

Na Dzień Dziecka wyciągnęłabym worek mąki z zapiecka. I upiekłabym dzieciom pączki z marmoladą, potem obdzieliłabym je orzechową czekoladą.

źródło: NKJP: Alicja Pacewicz: Dzień dziecka, Gazeta Wyborcza, 1993-05-29

2. bezpieczne miejsce

Definicja

miejsce pełniące funkcję bezpiecznego schronienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przystań

Cytaty

Ba, jeśli przychodzi do nas dziewczyna, i jeśli pojawiłyby się jakiekolwiek sygnały, że ona szuka w klasztorze azylu, bezpieczeństwa, gdyż tak zwany świat jej doskwiera - zostanie szybciutko odesłana do domu. Klasztor nie może być miłą i spokojną przystanią. Nie może być ciepłym zapieckiem, gdzie człowiek próbuje się przechować.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

– Chory? Nie, pijany! Śpi sobie spokojnie od trzech godzin. Przyjedźcie i zróbcie zdjęcie, bo dość już mamy takich obrazków w Krakowie, który chce się szczycić jako stolica kultury [...] – alarmowali Czytelnicy. Zrobiliśmy więc zdjęcie, bo rzeczywiście trudno o lepszą antyreklamę w centrum miasta. Drogą królewską przechodzą co dzień setki turystów na Wawel, wycieczki szkolne. Nie może być zapieckiem dla pijaków.

źródło: NKJP: (AW): Antyreklama Krakowa, Gazeta Krakowska, 2004-10-27

Data ostatniej modyfikacji: 16.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj