Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zatrzymuję się |
zatrzymujemy się |
|||
| 2 os. |
zatrzymujesz się |
zatrzymujecie się |
|||
| 3 os. |
zatrzymuje się |
zatrzymują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zatrzymywałem się +(e)m się zatrzymywał |
zatrzymywałam się +(e)m się zatrzymywała |
zatrzymywałom się +(e)m się zatrzymywało |
zatrzymywaliśmy się +(e)śmy się zatrzymywali |
zatrzymywałyśmy się +(e)śmy się zatrzymywały |
| 2 os. |
zatrzymywałeś się +(e)ś się zatrzymywał |
zatrzymywałaś się +(e)ś się zatrzymywała |
zatrzymywałoś się +(e)ś się zatrzymywało |
zatrzymywaliście się +(e)ście się zatrzymywali |
zatrzymywałyście się +(e)ście się zatrzymywały |
| 3 os. |
zatrzymywał się |
zatrzymywała się |
zatrzymywało się |
zatrzymywali się |
zatrzymywały się |
bezosobnik: zatrzymywano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się zatrzymywał będę się zatrzymywać |
będę się zatrzymywała będę się zatrzymywać |
będę się zatrzymywało będę się zatrzymywać |
będziemy się zatrzymywali będziemy się zatrzymywać |
będziemy się zatrzymywały będziemy się zatrzymywać |
| 2 os. |
będziesz się zatrzymywał będziesz się zatrzymywać |
będziesz się zatrzymywała będziesz się zatrzymywać |
będziesz się zatrzymywało będziesz się zatrzymywać |
będziecie się zatrzymywali będziecie się zatrzymywać |
będziecie się zatrzymywały będziecie się zatrzymywać |
| 3 os. |
będzie się zatrzymywał będzie się zatrzymywać |
będzie się zatrzymywała będzie się zatrzymywać |
będzie się zatrzymywało będzie się zatrzymywać |
będą się zatrzymywali będą się zatrzymywać |
będą się zatrzymywały będą się zatrzymywać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zatrzymujmy się |
|
| 2 os. |
zatrzymuj się |
zatrzymujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zatrzymywałbym się bym się zatrzymywał |
zatrzymywałabym się bym się zatrzymywała |
zatrzymywałobym się bym się zatrzymywało |
zatrzymywalibyśmy się byśmy się zatrzymywali |
zatrzymywałybyśmy się byśmy się zatrzymywały |
| 2 os. |
zatrzymywałbyś się byś się zatrzymywał |
zatrzymywałabyś się byś się zatrzymywała |
zatrzymywałobyś się byś się zatrzymywało |
zatrzymywalibyście się byście się zatrzymywali |
zatrzymywałybyście się byście się zatrzymywały |
| 3 os. |
zatrzymywałby się by się zatrzymywał |
zatrzymywałaby się by się zatrzymywała |
zatrzymywałoby się by się zatrzymywało |
zatrzymywaliby się by się zatrzymywali |
zatrzymywałyby się by się zatrzymywały |
bezosobnik: zatrzymywano by się
bezokolicznik: zatrzymywać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zatrzymując się
gerundium: zatrzymywanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zatrzymywanie się |
zatrzymywania się |
| D. | zatrzymywania się |
zatrzymywań się |
| C. | zatrzymywaniu się |
zatrzymywaniom się |
| B. | zatrzymywanie się |
zatrzymywania się |
| N. | zatrzymywaniem się |
zatrzymywaniami się |
| Ms. | zatrzymywaniu się |
zatrzymywaniach się |
| W. | zatrzymywanie się |
zatrzymywania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zatrzymujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zatrzymujący się |
zatrzymujący się |
zatrzymujący się |
zatrzymujące się |
zatrzymująca się |
| D. | zatrzymującego się |
zatrzymującego się |
zatrzymującego się |
zatrzymującego się |
zatrzymującej się |
| C. | zatrzymującemu się |
zatrzymującemu się |
zatrzymującemu się |
zatrzymującemu się |
zatrzymującej się |
| B. | zatrzymującego się |
zatrzymującego się |
zatrzymujący się |
zatrzymujące się |
zatrzymującą się |
| N. | zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującą się |
| Ms. | zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zatrzymujący się |
zatrzymujący się |
zatrzymujące się |
zatrzymujące się |
| D. | zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
| C. | zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
zatrzymującym się |
| B. | zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujące się |
| N. | zatrzymującymi się |
zatrzymującymi się |
zatrzymującymi się |
zatrzymującymi się |
| Ms. | zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
zatrzymujących się |
odpowiednik aspektowy: zatrzymać się
Pochodzenie
Zob. trzymać
1. o przechodniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przystawać, stawać |
Połączenia
- auto, autobus, bus, pociąg, procesja, przechodzień, samochód, taksówka, tramwaj, winda zatrzymuje się; kierowcy, pielgrzymi, podróżni, pojazdy, przechodnie zatrzymują się
- zatrzymywać się co chwilę, co kilka, kilkanaście... kroków
- zatrzymywać się na chodniku, na drodze, na pasach, na peronie, na poboczu, na postoju, na przystanku, na skrzyżowaniu, na stacji, na chwilę
- zatrzymywać się przed bramą, przed drzwiami, przed furtką, przed wystawą
- zatrzymywać się przy kiosku
- zatrzymywać się nagle
- zatrzymywać się i odwracać się, zatrzymywać się i patrzeć, zatrzymywać się i spoglądać, zatrzymywać się i wysiadać, zatrzymywać się i zawracać
- zakaz zatrzymywania się
Cytaty
|
Zenek pociąga łyk, oddaje butelkę Marianowi. Tymczasem przed sklepem zatrzymuje się szeroki wózek, w jakim ogrodnicy wożą na targ warzywa i sadzonki. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961 |
|
|
- Witajcie! - ryknął, zatrzymując się pośrodku drogi i biorąc pod boki. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996 |
Składnia
|
+ | zatrzymywać się | + |
(GDZIE)
|
2. o zegarze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | stawać |
Połączenia
- serce, urządzenie, zegar zatrzymuje się
- zatrzymywać się na chwilę
Cytaty
|
Jeżeli znalezisko jest na tyle duże, że grozi awarią, maszyna zatrzymuje się sama, przestaje kopać. źródło: NKJP: Aleksandra Jasiczak: Co w ziemi piszczy, Dziennik Łódzki, 2002-11-15 |
|
|
– Każdej nocy moje serce zatrzymywało się kilkadziesiąt razy – mówi Edyta. – Po długich staraniach trafiłam do Instytutu Kardiologii w Aninie. źródło: NKJP: Dorota Abramowicz: Zdrowie szuka sprawiedliwości, Dziennik Bałtycki, 2002-11-27 |
3. o rozwoju
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- produkcja, rozwój zatrzymuje się
- zatrzymywać się na jakimś etapie, poziomie...
Cytaty
|
Społeczeństwo, w którym zaufanie zanika, przestaje się rozwijać. Ustaje komunikacja horyzontalna, zatrzymuje się swobodna wymiana idei między ludźmi, nie ma warunków dla wytworzenia się inteligencji zbiorowej. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002 |
|
|
- Trząsł się coraz mocniej ze wzruszenia. Głos mu rósł. Chwilami zatrzymywał się, chwilami wybuchał. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
4. w hotelu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny urlop i wypoczynek
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | pozostawać |
Połączenia
- turyści zatrzymują się gdzieś
- zatrzymywać się po drodze
- zatrzymywać się na nocleg, na odpoczynek; na dłużej, na kilka dni
- zatrzymywać się w barze, w gospodzie, w hotelu, w karczmie, w pensjonacie; w miasteczku, w wiosce
- zatrzymywać się dłużej
Cytaty
|
Przejechaliśmy całą Sardynię, zatrzymując się w małych miasteczkach o wąskich uliczkach z kamieniczkami z opadającym tynkiem, przed którymi siedzieli starcy, jak wyrocznie czy magowie. źródło: NKJP: Hubert Klimko Dobrzaniecki: Kołysanka dla wisielca, 2007 |
|
|
Harran leżało na drodze wiodącej z Damaszku do brodów na Eufracie i Tygrze, przeto wbrew przypuszczeniom Idith cudzoziemcy bywali tutaj zjawiskiem dość częstym. Co prawda nie zatrzymywali się nigdy na dłużej. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
Składnia
|
|
+ | zatrzymywać się | + |
GDZIE
|
5. nad projektem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | skupiać się |
Połączenia
- zatrzymywać się na jakimś zdaniu
- zatrzymywać się nad jakimś wątkiem, nad wnioskiem
- zatrzymywać się na moment, na dłużej
- zatrzymywać się dłużej
Cytaty
|
Odczytywała ich imiona, surowiej i dojrzalej brzmiące w napisach niż zdrobnienia, którymi z pewnością wołano ich za życia. Zatrzymywała się przy wojskowych konspiracyjnych pseudonimach, które krótko jak wołanie wojennej pobudki dźwięczały przed nazwiskami. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001 |
|
|
Przerzucił strony, zatrzymując się na kulinariach. Ryżowa zapiekanka, polędwica w cieście i tort orzechowy. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
Składnia
|
|
+ | zatrzymywać się | + |
(na KIM/CZYM | przy KIM/CZYM)
|