Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | taktowny |
taktowny |
taktowny |
taktowne |
taktowna |
| D. | taktownego |
taktownego |
taktownego |
taktownego |
taktownej |
| C. | taktownemu |
taktownemu |
taktownemu |
taktownemu |
taktownej |
| B. | taktownego |
taktownego |
taktowny |
taktowne |
taktowną |
| N. | taktownym |
taktownym |
taktownym |
taktownym |
taktowną |
| Ms. | taktownym |
taktownym |
taktownym |
taktownym |
taktownej |
| W. | taktowny |
taktowny |
taktowny |
taktowne |
taktowna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | taktowni |
taktowni |
taktowne |
taktowne |
| D. | taktownych |
taktownych |
taktownych |
taktownych |
| C. | taktownym |
taktownym |
taktownym |
taktownym |
| B. | taktownych |
taktownych |
taktownych |
taktowne |
| N. | taktownymi |
taktownymi |
taktownymi |
taktownymi |
| Ms. | taktownych |
taktownych |
taktownych |
taktownych |
| W. | taktowni |
taktowni |
taktowne |
taktowne |
Stopień wyższy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | taktowniejszy |
taktowniejszy |
taktowniejszy |
taktowniejsze |
taktowniejsza |
| D. | taktowniejszego |
taktowniejszego |
taktowniejszego |
taktowniejszego |
taktowniejszej |
| C. | taktowniejszemu |
taktowniejszemu |
taktowniejszemu |
taktowniejszemu |
taktowniejszej |
| B. | taktowniejszego |
taktowniejszego |
taktowniejszy |
taktowniejsze |
taktowniejszą |
| N. | taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszą |
| Ms. | taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszej |
| W. | taktowniejszy |
taktowniejszy |
taktowniejszy |
taktowniejsze |
taktowniejsza |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | taktowniejsi |
taktowniejsi |
taktowniejsze |
taktowniejsze |
| D. | taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejszych |
| C. | taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
taktowniejszym |
| B. | taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejsze |
| N. | taktowniejszymi |
taktowniejszymi |
taktowniejszymi |
taktowniejszymi |
| Ms. | taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejszych |
taktowniejszych |
| W. | taktowniejsi |
taktowniejsi |
taktowniejsze |
taktowniejsze |
Pochodzenie
Od: takt (kultura)
1.a sposób
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | nietaktowny |
Połączenia
- taktowny sposób; taktowna odpowiedź, pomoc; taktowne milczenie, pytanie, zachowanie
- taktowny i delikatny, taktowny i dyskretny, taktowny i kulturalny
- bardzo, niezbyt, zbyt taktowny
Cytaty
|
W sposób delikatny i taktowny staramy się dotrzeć do każdego potrzebującego [...]. źródło: NKJP: Joanna Podgórska, Polityka, 2004 |
|
|
Jestem mile zaskoczony tym taktownym zachowaniem. Niektórzy ludzie nie potrafią przepraszać, cieszę się ogromnie, że Ty do nich nie należysz. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Na niewiele przydać się [...] może żarliwe oddanie księżnej i wielce taktowna pomoc ze strony hrabiego. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009 |
|
|
Zachował taktowne milczenie. źródło: NKJP: Anna Gronczewska: Odszedł wielki prezydent, Dziennik Łódzki, 2007-04-24 |
|
|
[...] w dobrym guście i bardzo taktowne byłoby nieprzeszkadzanie innym w prowadzeniu rozmów telefonicznych [...] źródło: NKJP: Katarzyna Fiedorowicz: Sztuka kompromisu, czyli regulamin mieszkania studenckiego, Dziennik Polski, 2005-11-10 |
1.b człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | nietaktowny |
Połączenia
- taktowny człowiek, polityk; taktowna kobieta
- zawsze taktowny
- taktowny i delikatny, taktowny i dyskretny, taktowny i kulturalny
- bardzo, zbyt taktowny
Cytaty
|
Był taktowny, delikatny. Miał 42 lata i wiedział, że na kobietę trzeba cierpliwie poczekać. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Jako mąż i nie mąż, Polityka, 2006-06-17 |
|
|
Otrzeźwiło mnie przerażenie rodziców Michała. Tak, oni byli przerażeni; to bardzo mili ludzie, bardzo taktowni, nie chcieli mnie niczym urazić [...]. źródło: NKJP: B.D.: Zwierzenia nauczycielki. Ucieczka?, Kobieta i Życie, 1972 |
|
|
Arthur unikał ostrego języka, który by zrażał doń rywalizujące ze sobą frakcje [...]. Miał opinię bardzo taktownego polityka. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
|
|
„Dlaczego ty nie słyszysz? Zauważyłem od razu. To bardzo dziwne”. To był przykry temat, którego człowiek taktowny wcale by nie poruszył, ale Kamyk nie miał do czynienia z kimś subtelnym... źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu. Księga I, cz 1, 2005 |
|
|
Starsi panowie, których choćby na meczach krakowskiej Wisły całkiem sporo, rozprawiają głośno i bez skrępowania, co taktowniejsi dzielą się wrażeniami z najbliżej siedzącymi kolegami, ale są też tacy, którzy rubasznym dowcipem wolą zabawić większą część trybuny. źródło: NKJP: Ślicznotki z podium, Dziennik Polski, 1999-03-05 |