UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tężyzna

Chronologizacja

1812, SL

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tężyzna
tężyzny
D. tężyzny
tężyzn
C. tężyźnie
tężyznom
B. tężyznę
tężyzny
N. tężyzną
tężyznami
Ms. tężyźnie
tężyznach
W. tężyzno
tężyzny

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. tęgi

Definicja

duża siła i wytrzymałość ciała lub psychiki danej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • duża, niemała, spora; odpowiednia; męska tężyzna; tężyzna fizyczna; duchowa, moralna, psychiczna, umysłowa
  • tężyzna ciała; ducha; narodu, żołnierza
  • tężyzna i krzepa, tężyzna i siła, tężyzna i sprawność, tężyzna i zdrowie
  • kult; rozwój tężyzny
  • troska o tężyznę
  • pełen, pełny tężyzny
  • nabrać/nabierać tężyzny
  • ćwiczyć, kształtować, poprawić/poprawiać, rozwijać; podkreślać; podziwiać tężyznę; podniesienie/podnoszenie tężyzny (fizycznej)
  • popisywać się, wykazać się tężyzną
  • dbać, troszczyć się o tężyznę
  • pracować nad tężyzną

Cytaty

W dalszym ciągu wyszukiwał gniazd ptasich i czuł, że wraca dawna jego tężyzna i zdrowie. Tylko silny mógł zmierzyć się z życiem, które go czekało.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

I tu praktycyzm w pierwszym rzędzie miał decydować o wyższości rolnictwa nad innymi zajęciami; tężyzna fizyczna rolników, ich chart ciała i ducha nabyty w walce z siłami natury - byłyby zasadniczymi argumentami na rzecz prymatu tej dziedziny gospodarki.

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

Harcerz - jak mi tłumaczono - winien odznaczać się tężyzną nie tylko ducha, ale i ciała. Musi chodzić w skarpetkach nawet w chłodne dni, brać udział w zbiórkach i alertach, po których ja z pewnością zapadałabym na kolejne katary i anginy.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Pielęgnowano tężyznę fizyczną, duchową i moralną. Głównymi hasłami „Sokołów” były: wolność, równość, bohaterstwo, humanitaryzm.

źródło: NKJP: (MiR): Aktywne Sokoły, Nowiny Raciborskie, nr 28, 2007-07-10

W tym roku, w trakcie imprezy podgórska młodzież przekształciła się w m.in. w średniowiecznych rycerzy, którzy rywalizowali ze sobą w dyscyplinach sportowych, a także tych wymagających tężyzny umysłowej.

źródło: NKJP: (MF): Uczniowie w roli rycerzy, Gazeta Krakowska, 2002-09-24

Data ostatniej modyfikacji: 22.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj