UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

panteon

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	panteon	panteony
D.	panteonu	panteonów
C.	panteonowi	panteonom
B.	panteon	panteony
N.	panteonem	panteonami
Ms.	panteonie	panteonach
W.	panteonie	panteony

Pochodzenie

internac.

ang. pantheon

fr. panthéon

niem. Pantheon

z gr. pántheion 'poświęcone wszystkim bogom'

1. sław

Definicja

książk.

grupa ludzi wybitnych w jakiejś dziedzinie lub zasłużonych dla jakiegoś kraju

Wymowa

[pante-on]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

europejski, światowy; paryski, polski; olimpijski panteon; panteon narodowy; jazzowy, literacki, poetycki
panteon autorytetów, bohaterów, gwiazd, sław, wielkich, wybitnych, zasłużonych; chwały, nauki, pamięci, sztuki
szczyt panteonu
miejsce w panteonie
trafić, wejść do panteonu
znaleźć się w panteonie

Cytaty

	Stuletnia tradycja przyznawania Nagród Nobla w dziedzinie literatury uczyniła swoje: jej laureaci to panteon sław XX wieku. źródło: NKJP: Barbara Riss: Twórcy, których trzeba znać, Wiedza i Życie, 2001
	Zamoyski przeszedł [...] do narodowego panteonu jako wielki mąż stanu i mecenas sztuki. źródło: NKJP: Jerzy Besala: Komu ufać?, Polityka, 2004-11-27
	Przed kilkoma laty błyszczeli w panteonie gwiazd muzyki klubowej. źródło: NKJP: (mp): Islandzkie gejzery, Dziennik Bałtycki, 2006-03-17
	Panteony pamięci ogólnoludzkiej czy narodowego uznania są trwalsze od grobowców, mauzoleów, pomników czy świątyń. źródło: NKJP: Jerzy W. Borejsza:Historia, Gazeta Wyborcza, 1997-04-11

Składnia

	+	panteon	+	(KOGO/CZEGO)
	+	panteon	+	(JAKI)

2. bogów

Definicja

książk.

ogół bogów w danej religii

Wymowa

[pante-on]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

egipski, hinduski, grecki, rzymski, słowiański panteon
panteon bogów, bożków, bóstw

Cytaty

	W następstwie takiej polityki wyznaniowej rozrastał się w Rzymie panteon, do którego wchodziły coraz to nowe bóstwa. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Kartograficzne i geograficzne dzieło Eratostenesa, jak na swą epokę zdumiewająco dokładnie obrazujące powierzchnię ziemi, było dedykowane greckiemu panteonowi, głównie bóstwom misteriów eleuzyńskich - Hermesowi, Demeter, Persefonie. źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996
	Według litewskiej badaczki główną przyczyną zepchnięcia bogini na dalszy plan, a co za tym idzie – zmarginalizowania kobiet, było pojawienie się w III tys. p.n.e. koczowniczych indoeuropejskich plemion pasterzy [...] z panteonem męskich bogów. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Nieboskie wenuski, Polityka, 2009-06-27
	W panteonie Szaunisów bóstwem najważniejszym była kobieta, potocznie zwana Naszą Babcią lub Stwórcą. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
	W starożytnych panteonach znajdowało się 12 głównych bogów. źródło: NKJP: Andrzej Piecuch: Śladami twórczości Dušana Jurkoviča, Gazeta Krakowska, 2007-10-26

Składnia

	+	panteon	+	(KOGO)
	+	panteon	+	(JAKI)

3. groby

Definicja

archit.

miejsce, w którym znajdują się groby lub pomniki wybitnych ludzi

Wymowa

[pante-on]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Cytaty

	Na lotnisku w stolicy jest panteon pionierów lotnictwa. źródło: NKJP: Alicja Bogiel: Polak potrafi, Gazeta Lubuska, 2005
	Kościół ten jest panteonem rodowym Krasińskich. Nagrobki Krasińskich wykonywali w swoich warsztatach najlepsi artyści polscy z Warszaw i niemieccy z Gdańska. źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga Opowieści z pobocza drogi, 2010
	Kiedy zaś po śmierci Kraszewskiego chciano go pochować w narodowym panteonie na Skałce w Krakowie, trumna musiała dotrzeć na miejsce okrężną drogą. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002
	Trzy panteony, gdzie spoczywają prochy wielkich Polaków, znajdują się poza Polską: cmentarz Pére-Lachaise w Paryżu, cmentarz na Rossie w Wilnie i cmentarz Łyczakowski we Lwowie. źródło: NKJP: Michał Jankowiak: Księga pamięci, Głos Wielkopolski, 2004-11-03

Składnia

panteon

(KOGO)

4. świątynia

Definicja

w Starożytnej Grecji i Rzymie świątynia, która była poświęcona wszystkim bogom

Noty o użyciu

Jako nazwa konkretnej świątyni wyraz zapisywany wielką literą.

Wymowa

[pante-on]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

świątynia

Cytaty

Sala Marmurowa jest balową salą pałacu, wzorowaną na rzymskim panteonie – zbudowana na planie owalu z bogato zdobioną kopułą z oculusem.

źródło: NKJP: Internet

Czy o budowlach, np. o Panteonie ateńskim czy o świątyni w Segeście mają prawo pisać tylko architekci?

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Dziedzictwo Chopina i szkice muzyczne, 2010

Do najciekawszych jego projektów należy cmentarz na Rotundzie w Regetowie. Okrągłą formą nawiązuje on do rzymskich panteonów, a pięcioma smukłymi wieżami - do cerkwi - mówi Andrzej Piecuch.

źródło: NKJP: (BOS): Żołnierskie cmentarze, Gazeta Krakowska, 2003-08-02

Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2016