UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozhuśtać się

Chronologizacja

1906, NKJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozhuśtam się
rozhuśtamy się
2 os. rozhuśtasz się
rozhuśtacie się
3 os. rozhuśta się
rozhuśtają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozhuśtałem się
+(e)m się rozhuśtał
rozhuśtałam się
+(e)m się rozhuśtała
rozhuśtałom się
+(e)m się rozhuśtało
rozhuśtaliśmy się
+(e)śmy się rozhuśtali
rozhuśtałyśmy się
+(e)śmy się rozhuśtały
2 os. rozhuśtałeś się
+(e)ś się rozhuśtał
rozhuśtałaś się
+(e)ś się rozhuśtała
rozhuśtałoś się
+(e)ś się rozhuśtało
rozhuśtaliście się
+(e)ście się rozhuśtali
rozhuśtałyście się
+(e)ście się rozhuśtały
3 os. rozhuśtał się
rozhuśtała się
rozhuśtało się
rozhuśtali się
rozhuśtały się

bezosobnik: rozhuśtano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozhuśtajmy się
2 os. rozhuśtaj się
rozhuśtajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozhuśtałbym się
bym się rozhuśtał
rozhuśtałabym się
bym się rozhuśtała
rozhuśtałobym się
bym się rozhuśtało
rozhuśtalibyśmy się
byśmy się rozhuśtali
rozhuśtałybyśmy się
byśmy się rozhuśtały
2 os. rozhuśtałbyś się
byś się rozhuśtał
rozhuśtałabyś się
byś się rozhuśtała
rozhuśtałobyś się
byś się rozhuśtało
rozhuśtalibyście się
byście się rozhuśtali
rozhuśtałybyście się
byście się rozhuśtały
3 os. rozhuśtałby się
by się rozhuśtał
rozhuśtałaby się
by się rozhuśtała
rozhuśtałoby się
by się rozhuśtało
rozhuśtaliby się
by się rozhuśtali
rozhuśtałyby się
by się rozhuśtały

bezosobnik: rozhuśtano by się

bezokolicznik: rozhuśtać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozhuśtawszy się

gerundium: rozhuśtanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozhuśtanie się
rozhuśtania się
D. rozhuśtania się
rozhuśtań się
C. rozhuśtaniu się
rozhuśtaniom się
B. rozhuśtanie się
rozhuśtania się
N. rozhuśtaniem się
rozhuśtaniami się
Ms. rozhuśtaniu się
rozhuśtaniach się
W. rozhuśtanie się
rozhuśtania się

odpowiednik aspektowy: rozhuśtywać się

Pochodzenie

Zob. huśtać

1. na huśtawce

Definicja

poruszając się rytmicznie, wprawić w jednostajny, wahadłowy ruch samego siebie lub wiszący bądź stojący niestabilnie obiekt, na którym się przebywa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozbujać się

Cytaty

Tadek spróbował podciągnąć się na pnączu [...], sam nie wiedział, jakim cudem wisiał na tej lianie, [...] rozhuśtał się i wylądował kilka metrów dalej, już nie było tak grząsko [...].

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Urwany ślad, 2001

Trochę niesfornie powiedziałam mu, że jak chce, żebym do niego podeszła to musi rozhuśtać się tak wysoko, żeby huśtawka zrobiła pełny obrót. Prawie mu się to udało.

źródło: NKJP: Krystyna Paszkowska: W sercu zawsze maj, Dziennik Bałtycki, 2006-02-10

Rozhuśtałem się na huśtawce, bo wywróżyłem sobie, że wszystko się uda, jeśli odbiję się i jednym jedynym skokiem przeskoczę całą piaskownicę.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Składnia

bez ograniczeń + rozhuśtać się +
(na CZYM)

2. o huśtawce

Definicja

zostać wprawionym w ruch polegający na wielokrotnym przechylaniu w przeciwne strony

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozbujać się

Cytaty

[...] skok na bungee z kolejki czy mostu to naprawdę nic w porównaniu z wyczynami śmiałków, którzy stają na specjalnej platformie u stóp lodowca [...]: pomiędzy olbrzymimi, stumetrowej wysokości ścianami wąwozu rwie górski potok, a skaczący ma wrażenie, że gdy lina zanadto by się rozhuśtała, może uderzyć głową w jedną z nich.

źródło: NKJP: Jarosław Kałucki: Szwajcaria z adrenaliną, Trybuna Śląska, 2003-08-30

Wtem oba skrzydła okien rozhuśtały się. Odbijane od ścian roztrzaskiwały się na drobne kawałki, a dźwięk tłuczonego szkła dopełniał grozy.

źródło: NKJP: Internet

3. o nastrojach

Definicja

pot. 
ulec gwałtownym, niekontrolowanym zmianom pod wpływem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

Na razie nie mam problemów ze sprzedażą, ale doprawdy nie wiem, jak bardzo rozhuśtają się społeczne nastroje. Jeżeli takie firmy jak moja ograniczą wychów piskląt, to obawiam się, że mogą zacząć się kłopoty nie z nadmiarem, a z niedoborem mięsa drobiowego.

źródło: NKJP: (RTK): Czy to już panika, czy tylko zwykłe kłopoty?, Gazeta Krakowska, 2005-11-07

Jeśli emocje personalne wokół Ministerstwa Zdrowia rozhuśtają się jeszcze bardziej, może to zagrozić koalicji rządzącej.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: My z etosu, Gazeta Wyborcza, 1992-10-02

4. o inflacji

Definicja

pot. 
szybciej i z lepszym skutkiem zacząć coś robić, działać lub rozwijać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpędzić się

Cytaty

Barcelona wyraźnie rozhuśtała się po tym golu, a Milan sprawia wrażenie bezradnej drużyny, chaotycznie poszukującej drogi do bramki.

źródło: NKJP: Marek Kondraciuk: San Siro padło, Dziennik Łódzki, 2006-04-19

Zwierząt jest mało, a potrzeby przetwórni ogromne. Nie ma firmy, która pozwoliłaby sobie na wstrzymanie produkcji [...]. Jeśli surowe mięso nie potanieje, to dopiero jesienią rynek się rozhuśta. Wtedy ceny gotowych wyrobów powinny spaść.

źródło: NKJP: Agata Ałykow: Świnie w dołku, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-07-09

Data ostatniej modyfikacji: 02.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj