Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *rudъ 'czerwony, czerwonawy'
1. kolor
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- rudy warkocz, zarost; kot, pies; liść; płomień; kurz, pył; kolor, odcień; ruda broda, czupryna, kita, peruka, sierść; kotka; głowa; kamizelka, kurtka; plama; ciecz, woda; ziemia; barwa; rude zabarwienie; rude kędziory, loczki, loki, wąsy, włosy
- rudy od krwi, od rdzy; rudy ze starości
- rudy jak ogień
- intensywnie, lekko rudy
Cytaty
Uwolnił ręce od swojej części dywanu, żeby wyjąć z tylnej kieszeni pojedynczy klucz rudy ze starości. Chrupnął nim w zamku. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004 |
|
[...] ściągnął na kraj śmiertelne niebezpieczeństwo, a teraz za nic mając pełne milczącego potępienia spojrzenia rodaków, rozjeżdżał się po Groznym z orszakiem zbrojnych partyzantów w terenowych samochodach, wzbijających chmury rudego kurzu. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
Pewnej soboty poprosił ją do tańca wysoki, przystojny chłopak. Miał rude włosy, wielkie niebieskie oczy. źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007 |
|
Lidka jednak wstała i już po chwili zobaczyłem ją w drzwiach pokoju, z kotem w objęciach. Ten też był czarny, z rudą plamą na prawym uchu. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002 |
|
Kiedy nie było ciepłej wody, a z kranu strzelała ruda ciecz, szła z kubłem do piwnicy bloku naprzeciwko i stawała w kolejce. Nosiła kilka razy po pół wiadra, bo więcej nie mogła udźwignąć. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rudy |
rudy |
rudy |
rude |
ruda |
D. | rudego |
rudego |
rudego |
rudego |
rudej |
C. | rudemu |
rudemu |
rudemu |
rudemu |
rudej |
B. | rudego |
rudego |
rudy |
rude |
rudą |
N. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
rudą |
Ms. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
rudej |
W. | rudy |
rudy |
rudy |
rude |
ruda |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rudzi |
rudzi |
rude |
rude |
D. | rudych |
rudych |
rudych |
rudych |
C. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
B. | rudych |
rudych |
rudych |
rude |
N. | rudymi |
rudymi |
rudymi |
rudymi |
Ms. | rudych |
rudych |
rudych |
rudych |
W. | rudzi |
rudzi |
rude |
rude |
Składnia
+ | rudy | + | ||
szyk: neutralny |
2. człowiek
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany często w znaczeniu rzeczownikowym: 'rudy mężczyzna', 'ruda kobieta'.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- rudy chłopak, człowiek, mężczyzna; ruda dziewczyna, kobieta
- rudy jak lis, jak wiewiórka; jak marchewka
- lekko rudy
Cytaty
Na pogrzebie emerytowany oficer stał z boku w towarzystwie Diany i rudego mężczyzny. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
[...] Książę, autentyczny potomek magnackiej rodziny, nosił nazwisko jednego z bohaterów Trylogii i istotnie był rudy jak jego przodkowie. źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008 |
|
Do sztuki antykwarycznej należy „Scena balkonowa” Corrodiego z ok. 1890 r., w której ruda piękność ukazuje (skromnie) obfity biust na tle gotyckiej architektury [...]. źródło: NKJP: Jubileuszowa aukcja, Dziennik Polski, 2001-02-20 |
|
Potem... potem nastąpił ekscytujący wyjazd do Anglii [...], a tam czekała już na niego piegowata, ruda i bezczelna Agnes - dziewczyna, która dzięki swojemu niebywałemu erotycznemu talentowi ubogaciła go wyjątkowym darem [...]. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rudy |
rudy |
rudy |
rude |
ruda |
D. | rudego |
rudego |
rudego |
rudego |
rudej |
C. | rudemu |
rudemu |
rudemu |
rudemu |
rudej |
B. | rudego |
rudego |
rudy |
rude |
rudą |
N. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
rudą |
Ms. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
rudej |
W. | rudy |
rudy |
rudy |
rude |
ruda |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rudzi |
rudzi |
rude |
rude |
D. | rudych |
rudych |
rudych |
rudych |
C. | rudym |
rudym |
rudym |
rudym |
B. | rudych |
rudych |
rudych |
rude |
N. | rudymi |
rudymi |
rudymi |
rudymi |
Ms. | rudych |
rudych |
rudych |
rudych |
W. | rudzi |
rudzi |
rude |
rude |
Składnia
+ | rudy | + | ||
szyk: neutralny |