UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żelastwo

Chronologizacja

XVII-XVIII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. żelazo

1. jeden przedmiot

Definicja

trudny do nazwania czy rozpoznania przedmiot wykonany z żelaza - metalu lub jego stopów albo innych metali

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żelaziwo

Połączenia

  • stare; ostre, zardzewiałe; jakieś żelastwo
  • kawał, kawałek żelastwa

Cytaty

Wystający metalowy pręt mógł być przyczyną tragedii 68-letniej jaworznianki. Kobieta wracając z zakupów, potknęła się o niego i prawie wywróciła na chodnik. - To skandal, aby takie żelastwo sterczało przy tak ruchliwym chodniku - krzyczała zdenerwowana do słuchawki telefonu.

źródło: NKJP: Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01

Jej męża wzięli do sali opatrunkowej - kawał żelastwa z bomby rozpruł mu udo w polu.

źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Nie ma dnia bez pogrzebu, Gazeta Wyborcza, 1992-06-20

To, że potrafiła złamać komuś rękę, miało znaczenie może w karczemnej bitce, ale nie tu - przeciw pięciu drabom z ostrym żelastwem.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

Woda, zarośnięta wokół chwastami, z których sterczą zardzewiałe żelastwa, błyszczy oleiście i pachnie jak asfalt po burzy.

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Na prawo od dawnej portierni stoi (jeszcze) drugi budynek. Niegdyś miejsce posiłków górników po szychcie. Dziś obraz nędzy i rozpaczy. Wypruty przez hordy złomiarzy z wszelkich możliwych żelastw.

źródło: NKJP: Rafał Lorek: Taka piękna katastrofa…, Gazeta Krakowska, 2007-05-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. żelastwo
żelastwa
D. żelastwa
żelastw
C. żelastwu
żelastwom
B. żelastwo
żelastwa
N. żelastwem
żelastwami
Ms. żelastwie
żelastwach
W. żelastwo
żelastwa

2. zbiór przedmiotów

Definicja

zbiór starych lub zniszczonych czy nienadających się już do użytku przedmiotów bądź kawałków czegoś z żelaza - metalu lub jego stopów albo innych metali

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  żelaziwo, żelazo

Połączenia

  • stare; pogięte, poskręcane, zardzewiałe; śmiercionośne żelastwo
  • góra, kilogram, kupa, masa, sterta, stos, tona żelastwa

Cytaty

Bomby z II wojny światowej przewożone są trasą biegnącą także przez zamieszkane miejscowości. Aż strach pomyśleć, co mogłoby się wydarzyć, gdyby wybuchły podczas ich transportu przez teren zabudowany. Teoretycznie istnieje taka groźba, gdyby np. doszło do wypadku drogowego z udziałem ciężarówki wiozącej śmiercionośne żelastwo.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Saperzy mają w Gołotach dużo pracy, Tygodnik Ciechanowski, 2006-11-11

- Część ocalałych spanikowała. W szoku próbowali bez sensu podpierać zawaloną wielotonową konstrukcję albo szamotali się, kopali w zbitą masę żelastwa, sądząc, tak się uwolnią - opowiada hodowca.

źródło: NKJP: Zbigniew Bartuś: Jak się dziękuje za cud, Dziennik Polski, 2006-01-30

- Na pewno na tych wakacjach dzieci dostaną atrakcyjne zabawki na podwórkach. [...] Chcemy zrobić kilka porządnych, dużych, drewnianych z elementami plastiku placów w konkretnych miejscach, a nie rozpraszać pojedynczych huśtawek po całej dzielnicy. Będą ogrodzone, bezpieczne. Stare żelastwo pójdzie na złom.

źródło: NKJP: Beata Terczyńska: Nasze dzieci czekają na nowoczesne zabawki, Nowiny, 2006

Zginęły dwie pralki wirnikowe frania, silnik elektryczny, trochę złomu, trochę starej odzieży.Dokładnie nie wie jakiej, bo w bratowej stodole jest bałagan. Józek nie ma pojęcia, kto obrobił brata, ale zasugerował, że to może być Stachu, który część żelastwa podobno już sprzedał w punkcie skupu złomu.

źródło: NKJP: Andrzej Plęs: Wpadł przez dwie franie i jednego ogara, Gazeta Krakowska, 2007-01-17

- A jeśli zacznę sprzątać, kto mnie zapewni, że nie zostanę posądzona o kradzież? Przecież te druty, słupy i całe to żelastwo nie są moje - mówi Halina Cieślak. - Stracę siły, pieniądze i czas, bo trzeba przecież zorganizować transport.

źródło: NKJP: Robert Domżał: Odpowiedzialność poszła w las, Gazeta Poznańska, 2004-01-29

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. żelastwo
żelastwa
D. żelastwa
żelastw
C. żelastwu
żelastwom
B. żelastwo
żelastwa
N. żelastwem
żelastwami
Ms. żelastwie
żelastwach
W. żelastwo
żelastwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 11.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj