UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kołysanka

Chronologizacja

1849, "Biblioteka Warszawska", t. 4, 1849.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kołysanka
kołysanki
D. kołysanki
kołysanek
C. kołysance
kołysankom
B. kołysankę
kołysanki
N. kołysanką
kołysankami
Ms. kołysance
kołysankach
W. kołysanko
kołysanki

Pochodzenie

Zob. kołysać

1. piosenka

Definicja

piosenka śpiewana dziecku, aby pomóc mu zasnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  piosenka

Połączenia

  • nucić, śpiewać, zanucić, zaśpiewać kołysankę

Cytaty

Kołysząc całym ciałem w prawo i w lewo, nuciła starą egipską kołysankę mówiącą o bogini Hator w postaci krowy.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Skąd zna pan tę piosenkę? – zapytała. – To moja ukochana, dziś całkowicie zapomniana kołysanka z dzieciństwa. Ostatni raz nuciłam ją czterdzieści lat temu...

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003-06

Przez cały dzień i noc Aniela śpiewała najpiękniejsze kołysanki, najcichsze i najdelikatniejsze.

źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świataa, 2007

Przyłapywałem się [...] coraz częściej na szeptaniu zapamiętanych z dzieciństwa kołysanek [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1968

Maluch może dać się uspokoić kołysanką, często powtarzaną piosenką, a nawet wesołym rymowanym wierszykiem. Warto pobawić się intonacją, sprawdzić jaką barwę głosu woli: niską czy wysoką.

źródło: NKJP: Marek Miller: Gdy boli brzuszek..., Gazeta Krakowska, 2006-12-23

2. melodia

Definicja

muz. 
utwór muzyczny o powolnym tempie, przypominający kołysankę - piosenkę

Noty o użyciu

Używane w tytułach kompozycji muzycznych, np. Kołysanka polska, Kołysanki i tańce na skrzypce i fortepian.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  utwór

Cytaty

Tonacja D-dur mąci się lekko pod koniec utworu, [...] takty od końca brzmią jak a-moll; zresztą mamy to samo i w pierwszej kołysance Regera, i w omawianym utworze Chopina.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Dziedzictwo Chopina i szkice muzyczne, 2010

Przebojowi potrafią być nawet jazzmani, o czym świadczy choćby „Winobranie” Zbigniewa Namysłowskiego czy - przede wszystkim - kołysanka Krzysztofa Komedy do filmu „Dziecko Rosemary”, jedyny, oprócz „Tanga Milonga” Jerzego Petersburskiego popularny utwór polskiego kompozytora, który zyskał sławę światową.

źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Karuzela z przebojami, 2009-05-02

Do najsłynniejszych kołysanek należy Kołysanka (op. 57) Fryderyka Chopina. Kołysanki komponowali także Claude Debussy, Maurice Ravel i inni.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 02.10.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj