UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tandem

Chronologizacja

1812, SL
Inne znacznie: przysł. 'w końcu'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tandem
tandemy
D. tandemu
tandemów
C. tandemowi
tandemom
B. tandem
tandemy
N. tandemem
tandemami
Ms. tandemie
tandemach
W. tandemie
tandemy

Pochodzenie

ang.

z łac. tandem 'ostatecznie, doprawdy; w końcu'

1. duet

Definicja

książk. 
zespół dwóch osób współpracujących ze sobą w jakiejś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  duet

Połączenia

  • dobry, doskonały, nierozłączny, zgodny, zgrany; aktorski, artystyczny, dyrektorski tandem
  • stanowić, stworzyć, tworzyć tandem
  • działać, pracować w tandemie

Cytaty

Tworzymy zgodny tandem – ja jestem od pisania, ona od czytania.

źródło: NKJP: ias: Rozmowa z legionowską poetką Anną Czachorowską, Mazowieckie To i Owo, 2005-11-26

Obaj panowie stanowili zgrany tandem i mimo trudności finansowych udawało im się organizować sympozja naukowe, wernisaże prac plastycznych, aukcje charytatywne, rajdy górskie i spotkania poetyckie.

źródło: NKJP: Kadencja w Krakowie, Dziennik Polski, 2003-07-03

Tandem dyrektorski sprawnie podzielił obowiązki – według specyfiki charakterów, pasji i zainteresowań.

źródło: NKJP: Sebastian Śliwieński: Szefowie MTP, Polska Głos Wielkopolski, 2006-05-20

[...] na amerykańskiej scenie politycznej pojawiły się tandemy [...], w których dwoje małżonków robi równoległe kariery.

źródło: NKJP: Superpara, Polityka, 2006-12-09

Myśli się [...] o tworzeniu tandemów młodszych i starszych pracowników, którzy, współpracując, uczyliby się od siebie nawzajem.

źródło: NKJP: tur: Gdybym był młodszy..., Gazeta Krakowska, 2001-11-06

2. w sporcie

Definicja

sport. 
drużyna składająca się z dwóch zawodników

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport osoby i organizacje związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  drużyna, ekipa, team

Cytaty

Tandem młodych siatkarzy z Bobowej i Gorlic nie miał sobie równych w Małopolsce.

źródło: NKJP: (e): W Małopolsce pokonali wszystkich, Gazeta Krakowska, 2002-05-07

Opisywane sukcesy Klaudii zdają się wskazywać na to, że być może doczekamy się wkrótce na ogólnopolskich kortach dobrego, siostrzanego tandemu z Nowego Sącza.

źródło: NKJP: (DW): Klaudia Borek, czyli złoty skrzat, Dziennik Polski, 2006-11-17

Na wyścigi do Teplic przyjechały 33 tandemy [...]. Pary rywalizowały na dystansie 110 kilometrów.

źródło: NKJP: Piotr Kurek: Srebrny tandem, Polska Głos Wielkopolski, 2003-09-24

3. rower

Definicja

rower przeznaczony dla dwóch osób, mający dwa siodełka umieszczone jedno za drugim na jednej, długiej ramie oraz dwie pary pedałów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rower

Cytaty

Zabierał mnie tandemem na wycieczki. Siedziałem za nim.

źródło: NKJP: Elżbieta Mosingiewicz: Hamlet do ręki, Gazeta Wyborcza, 1994-10-10

Jeździmy na tandemach. Na pierwszym siodełku siada osoba widząca, na drugim niewidomy [...].

źródło: NKJP: (ks): Niewidomi na rowerach, Dziennik Zachodni, 2005-08-03

Wielokrotnie już budowano rowery, którymi mogło jechać kilka lub nawet kilkadziesiąt osób. Wszystkie jednak wyglądem przypominały tandemy.

źródło: NKJP: MU: Sygnały, Wiedza i Życie, 2000

4. spadochron

Definicja

sport. 
spadochron przeznaczony dla dwóch osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  spadochron

Cytaty

Kto zechce, będzie mógł spróbować skoku na spadochronie tandemie, razem z doświadczonym spadochroniarzem [...].

źródło: NKJP: (K.N): Spadochroniarze z muzyką, Dziennik Bałtycki, 2000-08-21

Na chętnych czekają specjalne spadochrony tandemy, które umożliwiają skok z instruktorem z 4 tys. metrów.

źródło: NKJP: BZ: Tatra Boogie, Tygodnik Podhalański, 1999

Tandemy wprowadziło wojsko. W polskiej armii pojawiły się jakieś 4 lata temu. [...] W tandemie może wyskoczyć każdy, o ile wejdzie do specjalnej uprzęży.

źródło: NKJP: (mst): Życie w locie, Gazeta Krakowska, 2002-10-12

5. w maszynie

Definicja

techn. 
zespół dwóch części lub mechanizmów, umieszczonych jeden za drugim, które spełniają razem określoną funkcję w jakiejś całości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  układ

Połączenia

  • przyczepa, układ tandem

Cytaty

Dziobowa część kadłuba [...] zawierała dwuosobową kabinę w układzie tandem, z miejscem dla instruktora położonym wyżej niż miejsce ucznia.

źródło: NKJP: Internet

Po pierwsze, proponują oni, żeby [...] precyzyjniej określić zasady uznawania nowych typów pojazdów, takich jak na przykład naczepa, przyczepa tandem czy przyczepa z normalnym układem osi.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 48. posiedzenia Senatu RP

Należy stwierdzić, że nie można mówić o konkurencyjności tych akceleratorów [...]. VdG i tandemy zaspokajają potrzeby fizyków w obszarze niższych energii, a cyklotrony ze zmienną energią w wyższym zakresie.

źródło: NKJP: Marian Jaskóła: Zastosowanie akceleratorów do badania struktury poziomów jądrowych, Postępy Fizyki, 1970

Data ostatniej modyfikacji: 05.05.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj