UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obkopać

Chronologizacja

1768, Uwagi tygodniowe warszawskie ku powszechnemu pożytkowi przełożone o pomnożeniu ekonomii w Krolestwie Polskim, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obkopię
 obkopiemy
2 os. obkopiesz
 obkopiecie
3 os. obkopie
 obkopią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obkopałem
+(e)m obkopał
 obkopałam
+(e)m obkopała
 obkopałom
+(e)m obkopało
 obkopaliśmy
+(e)śmy obkopali
 obkopałyśmy
+(e)śmy obkopały
2 os. obkopałeś
+(e)ś obkopał
 obkopałaś
+(e)ś obkopała
 obkopałoś
+(e)ś obkopało
 obkopaliście
+(e)ście obkopali
 obkopałyście
+(e)ście obkopały
3 os. obkopał
 obkopała
 obkopało
 obkopali
 obkopały

bezosobnik: obkopano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obkopmy
2 os. obkop
 obkopcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obkopałbym
bym obkopał
 obkopałabym
bym obkopała
 obkopałobym
bym obkopało
 obkopalibyśmy
byśmy obkopali
 obkopałybyśmy
byśmy obkopały
2 os. obkopałbyś
byś obkopał
 obkopałabyś
byś obkopała
 obkopałobyś
byś obkopało
 obkopalibyście
byście obkopali
 obkopałybyście
byście obkopały
3 os. obkopałby
by obkopał
 obkopałaby
by obkopała
 obkopałoby
by obkopało
 obkopaliby
by obkopali
 obkopałyby
by obkopały

bezosobnik: obkopano by

bezokolicznik: obkopać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obkopawszy

gerundium: obkopanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obkopany

odpowiednik aspektowy: obkopywać

Pochodzenie

Zob.  kopać 

1. namiot

Definicja

wykopać dookoła czegoś rów

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okopać

Cytaty

Robotnicy [...] obkopali rowem główną jamę w środku kurhanu.

źródło: Zbigniew Nienacki: Pan Samochodzik i skarb Atanaryka, 1960 (tragacik.wz.cz/books)

Odgarnęli ziemię i zobaczyli kunsztownie malowane wieko potężnej skrzyni. Trzeba ją było dookoła obkopać i jakoś wydobyć, a ciężka była niesłychanie.

źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009

W trakcie romańskiej przebudowy środkowe relikty mauzoleów zostały głęboko obkopane ze wszystkich stron, a groby otwarte, po czym zasypane ziemią.

źródło: NKJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000

Składnia

bez ograniczeń + obkopać +
CO + (CZYM)

2. teren

Definicja

nasypać wokół czegoś ziemi lub piasku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okopać

Cytaty

Obkopali ziemią kawałek placu, fakt, iż lodowisko nie jest zbyt duże [...], ale dzieciaki bardzo się z tego cieszą i przychodzi ich nawet sporo [...].

źródło: Internet: elka.pl

Teren, na którym były prowadzone wykopaliska, został dokładnie zabezpieczony, odpowiednio zakopany – obkopany piaskiem [...].

źródło: Internet: radiojura.pl

Strażacy szybko poradzili sobie z zagrożeniem. Zalali palącą się ściółkę wodą oraz obkopali miejsce pożaru za pomocą łopat.

źródło: NKJP: ST: Podpalona ściółka, Nakielski Czas, 2002-05-29

Składnia

bez ograniczeń + obkopać +
CO + (CZYM)

3. rośliny

Definicja

spulchnić ziemię wokół jakiejś rośliny i przysypać ją tą ziemią w celu zapewnienia jej ochrony

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obsypać, okopać, osypać

Cytaty

[...] nadeszła wiosna, patrzę - jakiś dziwny liść wśród pokrzyw i lebiody. Nie usechł! Obkopałem go, podlewałem i proszę - jaki chojrak! - pogłaskał dłonią cienki pień.

źródło: NKJP: Piotr Fałczyński: Orzech, Gazeta Poznańska, 2004-10-08

Przed ponad trzydziestu laty [...] posadził dziadek kilkanaście drzew na działce. Wszystkie równo obkopał, wszystkie podlewał, gdy była susza, i na zimę zabezpieczał, by nie zamarzły.

źródło: Internet: zapiskijerzego.blogspot.com

Trzeba będzie porządnie obkopać róże, bo strach, czy korzenie nie uschną.

źródło: Internet: forumogrodnicze.info

Składnia

bez ograniczeń + obkopać +
CO

4. kogoś

Definicja

pot. 
kopiąc, sprawić komuś ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okopać

Cytaty

Jestem wściekła, jak mnie obkopie jakieś dziecko, a matka z uśmiechem, i to głupawym, mówi: „Przecież to tylko dziecko...”.

źródło: NKJP: Internet

Iza sypia w poprzek, a jeśli z kimś, to obowiązkowo ten ktoś jest obity i obkopany.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + obkopać +
KOGO

5. ścianę

Definicja

pot. 
kopiąc intensywnie nogami jakąś powierzchnię, pobrudzić ją lub zniszczyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okopać

Cytaty

Obkopał mi drzwi auta, bo nie dałam mu pieniędzy.

źródło: Internet: piekielni.pl

Brudne, obkopane ściany, zniszczona armatura w łazience, brudna lodówka i zamrażalnik - ogólnie apartament wyglądał tak, jakby nie odświeżano go 10 lat.

źródło: Internet: booking.com

Wiecznie obkopane spodnie, buty, kurtki… Człowiek ufajdany błotem od podnoszenia na ręce w deszczowy dzień. Uroki macierzyństwa!

źródło: Internet: kochamylaure.pl

Składnia

bez ograniczeń + obkopać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 09.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN