UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

okopać się

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okopię się
okopiemy się
2 os. okopiesz się
okopiecie się
3 os. okopie się
okopią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okopałem się
+(e)m się okopał
okopałam się
+(e)m się okopała
okopałom się
+(e)m się okopało
okopaliśmy się
+(e)śmy się okopali
okopałyśmy się
+(e)śmy się okopały
2 os. okopałeś się
+(e)ś się okopał
okopałaś się
+(e)ś się okopała
okopałoś się
+(e)ś się okopało
okopaliście się
+(e)ście się okopali
okopałyście się
+(e)ście się okopały
3 os. okopał się
okopała się
okopało się
okopali się
okopały się

bezosobnik: okopano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. okopmy się
2 os. okop się
okopcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. okopałbym się
bym się okopał
okopałabym się
bym się okopała
okopałobym się
bym się okopało
okopalibyśmy się
byśmy się okopali
okopałybyśmy się
byśmy się okopały
2 os. okopałbyś się
byś się okopał
okopałabyś się
byś się okopała
okopałobyś się
byś się okopało
okopalibyście się
byście się okopali
okopałybyście się
byście się okopały
3 os. okopałby się
by się okopał
okopałaby się
by się okopała
okopałoby się
by się okopało
okopaliby się
by się okopali
okopałyby się
by się okopały

bezosobnik: okopano by się

bezokolicznik: okopać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: okopawszy się

gerundium: okopanie się

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. okopanie się
okopania się
D. okopania się
okopań się
C. okopaniu się
okopaniom się
B. okopanie się
okopania się
N. okopaniem się
okopaniami się
Ms. okopaniu się
okopaniach się
W. okopanie się
okopania się

odpowiednik aspektowy: okopywać się

Pochodzenie

Zob. kopać

1. na wojnie

Definicja

zrobić okop wokół własnego stanowiska obronnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • nieprzyjaciel; batalion okopał się; armia, brygada, kompania okopała się; partyzanci, rebelianci, separatyści, żołnierze...; Niemcy, Rosjanie, Szwedzi, Turcy okopali się; siły okopały się
  • okopać się na brzegu, na wzgórzu
  • okopać się w forcie
  • okopać się pod Kamieńcem, pod Norymbergą

Cytaty

Nasz batalion miał przeprawić się przez Prypeć, ale na przeciwnym brzegu Niemcy okopali się głęboko, mieli silne fortyfikacje, czuliśmy, że będą bronić się do ostatka.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuścinski: Lapidaria IV-VI, 2008

Po chwili zatrzymaliśmy się i padł rozkaz okopać się.

źródło: NKJP: Edmund Zieliński: Czy ja wytrzymam?, Gazeta Kociewska, 2008-02-19

[...] wycofał się zatem na milę w kierunku Rewala. Mimo przewagi liczebnej nie chciał walnej bitwy i okopał się.

źródło: NKJP: Internet

Batalion [...] okopał się wzdłuż poaustriackich wałów [...], a resztki batalionu kpt. R. Homana częściowo wzmocniły obsadę nad Sanem w pobliżu mostów, a częściowo zostały użyte na Zniesieniu.

źródło: NKJP: Internet

Dnia 18 czerwca 1632 armia szwedzka okopała się wokół Norymbergi.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + okopać się +
(GDZIE)

2. na posadzie

Definicja

zająć trwale jakąś posadę, funkcję i zacząć robić wszystko, by jej nie stracić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

  • okopać się na stanowisku kogo

Cytaty

Na szczytach zawodowej hierarchii okopały się grupy, które bronią posad przed młodszą konkurencją. To szkodzi rynkowi pracy i winduje ceny usług.

źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Grabarze konkurencji, Polityka, 2005-05-21

Wypychana z polityki lewica okopała się na wyższych uczelniach, w świecie sztuki i w dominujących mediach.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Hymn poprawniaka, Polityka, 2006-07-15

Okopał się na stanowisku szefa komisji rewizyjnej [...].

źródło: NKJP: Marek Bartosik: Sami swoi, Gazeta Krakowska, 2003-02-22

[...] zachodni potentaci celowo okopali się w polskich cementowniach, wykupując je co do sztuki i niszcząc konkurencję [...].

źródło: NKJP: Krojenie betonowego tortu, Dziennik Polski, 2003-03-07

Składnia

bez ograniczeń + okopać się +
GDZIE

3. na pozycji

Definicja

przyjąć jakiś pogląd w pewnej sprawie i nie dopuścić jego zmiany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • okopać się na jakimś stanowisku

Cytaty

Ty po prostu nie chcesz nic zmieniać w swojej sytuacji. Wolisz okopać się na swoim stanowisku, uparcie w nim tkwić i żalić się, że masz powtarzający się od jakiegoś czasu problem.

źródło: NKJP: Internet

[...] siłą rzeczy polaryzują się stanowiska i poszczególnych krajów, i w obrębie różnych państw [...] jedni chcieliby uciekać do przodu, a drudzy woleliby okopać się na dotychczasowych pozycjach czy też liczą, że akcesja nowych krajów osłabi pewne tendencje integracyjne.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.07.2002

Nie jest bowiem tak, że spółdzielnie nie chcą zmian, że nie widzą przeobrażeń gospodarczych i społecznych, a jedynie okopały się i bronią swoich archaicznych racji.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.06.1998

[...] druga skrajność to rejterada z terenów uznanych za wątpliwe, wyrzeczenie się pytań nazbyt trudnych, okopanie się przy kwestiach, które gwarantują stosowny komfort odpowiedziom.

źródło: NKJP: Piotr Wierzbicki: Zapis świata. Traktat metafizyczny, 2009

Składnia

bez ograniczeń + okopać się +
GDZIE
Data ostatniej modyfikacji: 08.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj