UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spichlerz

Chronologizacja

1473, SStp
Od 1. połowy XIV w. spicherz

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spichlerz
spichlerze
D. spichlerza
spichlerzy
C. spichlerzowi
spichlerzom
B. spichlerz
spichlerze
N. spichlerzem
spichlerzami
Ms. spichlerzu
spichlerzach
W. spichlerzu
spichlerze

Pochodzenie

śr.-w.-niem. spīchære / spīcher / speicher (m)

Zagadkowe pozostaje śródgłosowe -l- w zaadaptowanym wyrazie polskim. Por. niem. Speicher 'spichlerz', 'zbiornik'.

1. na zboże

Definicja

duży budynek służący do przechowywania m.in. zbóż

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spichrz
hiperonimy:  magazyn

Połączenia

  • drewniany, murowany; stary; zabytkowy spichlerz; spichlerz dworski
  • spichlerz i stodoła
  • dach; właściciel spichlerza

Cytaty

- Gospodarz przywoził ziarno i jeśli nie chciał czekać na swoją kolej zmielenia, był spichlerz, gdzie mógł je przechować.

źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Cichy Don, Gazeta Wyborcza, 1998-11-20

Jednego dnia musiałem wnieść do spichlerza 100 worków zboża. Byłem krzepki.

źródło: NKJP: (STK): Rozmaitości Rawicz, Gazeta Poznańska, 2001-10-06

Odpowiednikiem karbowego był też na przykład szafarz, czyli magazynier w spichlerzu, oborowy odpowiedzialny za krowy czy stajenny odpowiedzialny za konie albo owczarz, czyli szef owczarni.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Dużo zapasów uległo zniszczeniu w czasie walk, wiele spichlerzy rozrabowała miejscowa, uboga ludność i ukryła pszenicę.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

[...] Od kilku już tysiącleci byli rolnikami i hodowcami, bogacili się, gromadzili w spichlerzach zapasy zboża, mięsa i serów [...].

źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Wielkie Rozdroże: ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, 2008

2. jakiegoś kraju

Definicja

miejsce bogate w jakieś zasoby, które umożliwiają życie wielu osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spichrz

Połączenia

  • spichlerz Europy

Cytaty

[...] Senweseret II był tym, który zagospodarował Fajum, tworząc z istniejącego tu jeziorka zbiornik na wody Nilu, a Amenemhat III, jego wnuk, dzięki budowie tamy i sieci kanałów uczynił z Fajum spichlerz Egiptu.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Trzy prowincje prerii — Alberta, Saskatchewan i centralnie położona Manitoba — stanowiły spichlerz kraju, dostarczając pszenicy i kukurydzy na potrzeby wewnętrzne i na eksport.

źródło: NKJP: Włodzimierz Pawlak: W stronę Pacyfiku, Poznaj Świat, nr 4, 1987

Żuławy osuszono w 1948 roku i wyznaczono im rolę spichlerza Polski.

źródło: NKJP: (X): Dzieło pracowitej Wisły, Dziennik Polski, 2000-08-23

Lecz kiedy w objęciach słońca schodzimy ku rozległej dolinie Padu, winnice rzedną, ustępując miejsca innym uprawom, owemu spichlerzowi Włoch, w którym jest miejsce nawet na własny ryż.

źródło: NKJP: Eugeniusz Kabatc: Vinum sacrum et profanum: wino w kulturze, wino w naturze, wino na naszym stole, 2003

Przed ustanowieniem dyktatury wojskowej Birma, kraj wielkości dwóch Francji, była spichlerzem ryżowym Azji.

źródło: NKJP: Krzysztof Mroziewicz: Orwell tu był?, Polityka, 2008-05-17

Składnia

bez ograniczeń + spichlerz +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 04.09.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj