UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wiraż

Chronologizacja

1919, SJPWar

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wiraż
wiraże
D. wirażu
wirażów
wiraży
C. wirażowi
wirażom
B. wiraż
wiraże
N. wirażem
wirażami
Ms. wirażu
wirażach
W. wirażu
wiraże

Pochodzenie

fr. virage

Z łac. ludowej *virare < łac. (klasycznej) vibrare 'poruszać, machać, rzucać, wprowadzać w wirowanie'

1. na drodze

Definicja

zakręt - miejsce, które ma kształt łuku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  skręt, zakręt

Połączenia

  • drugi, ostatni, pierwszy wiraż
  • wyjście z wirażu
  • upaść na wirażu

Cytaty

Na drugim wirażu trzynastego wyścigu Baliński potrącił Norberta Kościucha.

źródło: NKJP: Jacek Portala: Pod Jasną Górą, Polska Głos Wielkopolski, 2006-05-15

Tam niezmiennym powodzeniem wśród dzieciaków cieszy się długa zjeżdżalnia do małego basenu. Do mającego kilka wiraży urządzenia zawsze ustawia się długa kolejka.

źródło: NKJP: Mirosław Łukaszuk: Ostre zjazdy, Trybuna Śląska, 2004-08-09

Dość trudny tam dojazd, wirażami na stromych zboczach, ale później górska wioska urocza i intensywność zieleni na alpejskich łąkach, z mnóstwem przezroczystych strumyków oraz, jak niegdyś się mówiło, poników, czyli potoczków znikających pod murawą.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997

Od 1994 r. czynna jest tu także popularna zjeżdżalnia, gdzie na niewielkich, dwuosobowych wózkach pokonuje się kilkanaście metrów różnicy wysokości na kilku ostrych wirażach, jadąc z szybkością do 40 kilometrów na godzinę w pięknej scenerii górskiej łąki.

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik, 1995

W trialu nikt nie zaimponuje rywalom ostrym startem czy brawurowo pokonywanymi wirażami.

źródło: NKJP: Tomasz Szmandra: Motocyklowi akrobaci, Gazeta Wyborcza, 1998-10-02

Składnia

bez ograniczeń + wiraż +
(CZEGO)

2. manewr

Definicja

zmiana kierunku ruchu po linii łuku, wykonana z dużą prędkością przez poruszającą się osobę lub pojazd

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  skręt, zakręt

Połączenia

  • wykonać wiraż

Cytaty

Potem nadleciał na małej wysokości i zaczął gwałtownie skręcać w prawo - pilot chciał wykonać brawurowy wiraż tuż nad murawą.

źródło: NKJP: Helikopter uderzył w ziemię, Gazeta Wyborcza, 1997-06-16

Zresztą nie bez przyczyny, bo Piotr jeździł na Bemowo trenować jakieś wiraże i przygotowywał się do startu w rajdzie samochodowym, do czego jakoś nigdy nie doszło, ale to już całkiem inna historia.

źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008

3. życiowy

Definicja

trudny lub niebezpieczny okres kończący się poważniejszą zmianą, dotyczącą osoby lub dziedziny, o której mowa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zakręt

Cytaty

Ci, co się urodzili na początku wieku i świadomie przeżyli dwie wojny światowe, strawili potem wiek dojrzały na rozmaitych wirażach PRL-u i nie dożyli w większości obecnych czasów.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Dziś wszystko jest cieniem, Gazeta Wyborcza, 1994-12-24

Mimo życiowych wiraży szczęśliwie doczekał starości, a co najważniejsze, zrozumiał, co to znaczy być człowiekiem.

źródło: NKJP: Bartosz Kamiński: Mr Vertigo, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24

Miał opinię polityka, który z największym trudem podejmuje decyzje. Mimo to dość bezpiecznie przeprowadził Austrię przez polityczne wiraże.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Stary i nowy kanclerz, Gazeta Wyborcza, 1997-01-20

Składnia

bez ograniczeń + wiraż +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 17.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj