UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziejopis

Chronologizacja

1522, SPXVI
W postaci: dziejopisa

Pochodzenie

Od: dzieje (zob. dziać się) i pisać (zob.).

1. kronikarz

Definicja

książk. 
kronikarz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dziejopisarz, kronikarz

Połączenia

  • chrześcijański, protestancki, żydowski; dawny; średniowieczny; wiarygodny; wybitny dziejopis
  • dziejopis i kronikarz, dziejopis i poeta, dziejopis i skryba
  • relacje dziejopisów
  • dziejopis napisze, pisał

Cytaty

[...] naszego przodka, Teofila, starostę Wołkowyskiego, wspomina w swych pamiętnikach wybitny dziejopis z XVII wieku Jan Chryzostom Pasek.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Żaden z ewangelistów nie pozostawił takich wskazań chronologicznych, które umożliwiłyby historykom dokładne osadzenie Narodzenia na skali czasu. Z problemem tym borykali się już najdawniejsi dziejopisowie chrześcijańscy, daremnie próbujący rozwikłać intrygującą zagadkę.

źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009

Wśród przywróconych społeczeństwu prac Jasienicy znalazła się także książka „Trzej kronikarze” poświęcona trzem dziejopisom, którzy w swoich pracach przekazali informacje na temat początków państwa Polskiego.

źródło: NKJP: PS: Historia i historyk, Dziennik Polski, 2008-07-26

Od opisu reakcji polskich sił politycznych na postanowienia jałtańsko-poczdamskie zaczyna się nowa książka Andrzeja Friszke, jednego z najlepszych dziejopisów PRL.

źródło: NKJP: Jan Skórzyński: Niepodległość od wewnątrz, Polityka, 2008-03-15

Jeden z dziejopisów, Andrzej Lubieniecki młodszy (1551-1623), utrzymywał, że już od schyłku XIV stulecia każdy szanujący się monarcha przed powzięciem decyzji zasięgał rady sejmu (bo tak kronikarz określał radę królewską) i zwoływał panów braci na sejmiki.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Dziejochciejstwo, dziejokrętactwo, Polityka, 2007-02-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziejopis
dziejopisi
dziejopisowie
ndepr
dziejopisy
depr
D. dziejopisa
dziejopisów
C. dziejopisowi
dziejopisom
B. dziejopisa
dziejopisów
N. dziejopisem
dziejopisami
Ms. dziejopisie
dziejopisach
W. dziejopisie
dziejopisi
dziejopisowie
ndepr
dziejopisy
depr

2. kronika

Definicja

daw. 
kronika (chronologiczny zapis wydarzeń)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kronika

Połączenia

  • zbiór dziejopisów

Cytaty

Jednym z najcenniejszych okazów Muzeum Miejskiego w Żywcu jest Dziejopis Żywiecki. Jego autorem jest legendarny wójt żywiecki oraz kronikarz, Andrzej Komoniecki. Dziejopis jest swoistym kompendium wiedzy o regionie. Cytowany jest przez wielu dziennikarzy, publicystów i historyków.

źródło: NKJP: (WOT): Kronika legendarnego wójta, Dziennik Zachodni, 2006-04-12

W dziale starych druków, a tu pozycji katalogowych jest 59, bodajże najwięcej emocji budzi „Zbiór dziejopisów polskich we czterech tomach zawarty”, a więc kroniki Bielskiego, Stryjkowskiego, Kromera i Gwagnina z lat 1764 - 1768 [...].

źródło: NKJP: Królewskie autografy, Dziennik Polski, 1999-04-09

Przed wstąpieniem na tron Stanisława Augusta podjął on również ogromne przedsięwzięcie — wydanie Zbioru dziejopisów polskich.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziejopis
dziejopisy
D. dziejopisu
dziejopisów
C. dziejopisowi
dziejopisom
B. dziejopis
dziejopisy
N. dziejopisem
dziejopisami
Ms. dziejopisie
dziejopisach
W. dziejopisie
dziejopisy
Data ostatniej modyfikacji: 11.01.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj