UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dyptyk

Chronologizacja

1612, Kart XVII-XVIII
W postaci dyptych

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dyptyk	dyptyki
D.	dyptyku	dyptyków
C.	dyptykowi	dyptykom
B.	dyptyk	dyptyki
N.	dyptykiem	dyptykami
Ms.	dyptyku	dyptykach
W.	dyptyku	dyptyki

Pochodzenie

łac. diptychus

z gr. díptychos 'podwójnie złożony'

1. dzieło literackie

Definicja

książk.

dzieło literackie, filmowe, teatralne, malarskie lub muzyczne, które składa się z dwóch części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

Połączenia

poetycki, powieściowy dyptyk; dyptyk dokumentalny; fotograficzny; sceniczny; malowany
dyptyki i tryptyki
część; rodzaj; twórca dyptyku
tworzyć; oglądać dyptyk
debiutować dyptykiem

Cytaty

	Urodzony w roku 1944 Rylski debiutował stosunkowo późno, w roku 1984, wysoko ocenionym dyptykiem powieściowym „Stankiewicz. Powrót”. źródło: NKJP: Włodzimierz Jurasz:Nie krzepi serc, Gazeta Krakowska, 2006-04-06
	Usłyszeliśmy bowiem Preludium i fugę Es-dur Jana Sebastiana Bacha – monumentalny dyptyk ku czci Trójcy Świętej. źródło: NKJP: Piotr Jackowski: Dźwiękiem malowane, Sztafeta, 32/2004
	„Kilka myśli z życia celebrities” to malarski dyptyk, rozpisany na biel i żółć z domieszką niebieskiego. źródło: NKJP: (ŁUG): Narcyzm kreatywny, Dziennik Polski, 2008-03-17
	Babie lato drugi człon dyptyku Auderskiej, jest biografią Szymona Drozda, plakatowego Polaka. źródło: NKJP: Zbigniew Bieńkowski: Przyszłość… przeszłości, 1996
	Tryptyki i dyptyki lat siedemdziesiątych niosą cytaty z antyku, akcenty ze średniowiecza, motywy renesansowe przenikające się wzajemnie i tworzące doskonałą całość. źródło: NKJP: Techniki i wzruszenia, Dziennik Polski, 2003-10-30
	Najbardziej znaną powieścią o życiu cesarza jest dyptyk Ja, Klaudiusz i Klaudiusz i Messalina pióra Roberta Gravesa. źródło: NKJP: Internet

Składnia

dyptyk

(JAKI)

2. ołtarzyk

Definicja

przenośny ołtarzyk, który składa się z dwóch ruchomych skrzydeł

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

drewniany dyptyk
skrzydła dyptyków

Cytaty

Niewielkie dyptyki służyły prywatnemu nabożeństwu, np. w podróży. Dyptyk malowany pojawił się najpierw w bizantyjskim malarstwie ikonowym, do sztuki chrześcijaństwa zachodniego przeniknął w XIII wieku we Włoszech.

źródło: NKJP: Internet

Wiele wyrobów (sarkofagów, manuskryptów i drobniejszych dzieł rzemieślniczych) odnalezionych na terenie Zachodniej Europy trudno dzisiaj sklasyfikować. Trwają spory dotyczące nie tylko dokładnego ich datowania, ale również miejsca ich powstania. Są wśród nich m.in. skrzydła dyptyków, maleńkich prywatnych ołtarzyków wykonanych w kości słoniowej.

źródło: NKJP: Internet

Początkowo na dyptykach przedstawiano głównie Madonnę na jednym ze skrzydeł, a Ukrzyżowanie lub Chrystusa jako Męża boleści na drugim.

źródło: NKJP: Internet

3. tabliczka

Definicja

w dawnych czasach zamykana tabliczka do pisania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Już w IV wieku podczas Eucharystii modlono się za żywych i zmarłych biskupów, dobrodziejów oraz ofiarodawców. W trakcie przygotowania darów ofiarnych diakon odczytywał ich imiona z tabliczek powleczonych woskiem, które nazywano dyptykami.

źródło: NKJP: Cezary Sękalski: Módlcie się jeden za drugiego, Głos Ojca Pio, 2009

Przez dyptyki rozumiano w omawianym przez nas czasie podwójnie składane tabliczki, na których wpisywano imiona tych hierarchów kościelnych, z którymi utrzymywano jedność w wierze i w sprawowanym kulcie. Skreślenie imienia z dyptyków równało się zerwaniu jedności kościelnej z danym hierarchą.

źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2016