UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dopust

Chronologizacja

1745, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dopust
 dopusty
D. dopustu
 dopustów
C. dopustowi
 dopustom
B. dopust
 dopusty
N. dopustem
 dopustami
Ms. dopuście
 dopustach
W. dopuście
 dopusty

Pochodzenie

Od: czas. przedrostkowego dopuścić; zob. puścić.

Definicja

książk. 
zła sytuacja, które uważana jest za wywołana przez siły niezależne od woli człowieka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • prawdziwy dopust; dopust boski, boży
  • dopust losu
  • uważać coś, uznać coś za dopust

Cytaty

Wraz z Völlingerem zajął przy nim miejsce i kiwnął na ponurego kelnera, który swoją pracę uważał najwidoczniej za dopust boży.

źródło: NKJP:Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Niemcy uważają, że ujemny przyrost to nieodwracalny dopust i chcą dostosować życie społeczno-ekonomiczne do potrzeb oraz możliwości społeczeństwa złożonego głównie z osób starszych - na przykład poprzez rozbudowę systemów kształcenia ustawicznego.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Jak zrobić dzieci, Polityka, 2004-08-14

Gdyby zaś Hiob sprzeniewierzył się Stwórcy, z pewnością spotkałaby go kara, choć trudno nam wyobrazić sobie, jakim to jeszcze nowym dopustom mógłby zostać poddany.

źródło: NKJP: Adam Sikora: Między wiecznością i czasem, 2006

Opowiadania Herlinga - prócz rzadkich powrotów w świat łagrów - traktują o wygnaniach, stosach, trądzie, obłędach, dżumie, trzęsieniach ziemi i innych zbrodniach i dopustach losu.

źródło: NKJP: Tadeusz Drewnowski: Porachunki z XX wiekiem. Szkice i rozprawy literackie, 2006

Składnia

bez ograniczeń + dopust +
(JAKI)
bez ograniczeń + dopust +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 08.11.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN