UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pogrzebacz

Chronologizacja

1532, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pogrzebacz
pogrzebacze
D. pogrzebacza
pogrzebaczy
C. pogrzebaczowi
pogrzebaczom
B. pogrzebacz
pogrzebacze
N. pogrzebaczem
pogrzebaczami
Ms. pogrzebaczu
pogrzebaczach
W. pogrzebaczu
pogrzebacze

Pochodzenie

Nazwa narzędzia z przyrostkiem -acz od czasownika przedrostkowego pogrzebać; zob. grzebać

Definicja

zakrzywiony z jednej strony metalowy pręt, używany do obsługi palenisk, pieców i kominków, służący do ustawiania fajerek, rozgarniania węgla lub drewna czy wygarniania popiołu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pręt

Połączenia

  • trzymać pogrzebacz w ręce
  • bić, uderzyć kogoś pogrzebaczem

Cytaty

Stary zadawał te swoje pytania, nie oczekując odpowiedzi, wlał wodę do osmolonego sagana tak wielkiego, że zajmował całą płytę paleniska, wygarnął popiół, poprawił ogień pogrzebaczem, potem usiadł na skrzyni z drzewem i otarł pot z twarzy opalonej na miedź.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Serpente w raju, 2001

Z pogrzebaczem i szczypcami zbliżył się zamiatacz do posterunku, rozgarnął śmiało tlejące węgle, potrząsnął oburącz koszem i koks począł dymić, potrzaskując głośno.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Kiedy kucharka ciotek chwytała pogrzebacz i unosiła nim rozżarzoną do czerwoności fajerkę - z paleniska buchał żar i iskry. Płonące drobinki węgla, szturchane pogrzebaczem, wyskakiwały z sykiem na rozpostartą wokół pieca mosiężną blachę.

źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska: Apokryf wenecki, 2004

Włamywacz słyszy klucz w zamku, ucieka do kuchni, wciska się w szczelinę między piecem a framugą drzwi, w ręce trzyma już pogrzebacz, który znalazł przy węglu - Augusta Beilin pada po pierwszym ciosie, zakupy z kosza rozsypują się po drewnianej podłodze, kosz wpada pod okno.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009

Esesmani w różnych stopniach oficerskich i podoficerskich okładali ludzi kijami, pogrzebaczami, pejczami, strzelali do ludzi bez względu na płeć i wiek.

źródło: NKJP: Zagłada, Dziennik Polski, 2001-11-17

Data ostatniej modyfikacji: 12.04.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj