UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

iluminacja

Chronologizacja

1698, Kart XVII-XVIII
W postaci iluminacyja

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	iluminacja	iluminacje
D.	iluminacji	iluminacji	neut
D.	iluminacji	iluminacyj	char
C.	iluminacji	iluminacjom
B.	iluminację	iluminacje
N.	iluminacją	iluminacjami
Ms.	iluminacji	iluminacjach
W.	iluminacjo	iluminacje

Pochodzenie

łac. illūminātiō 'oświetlenie'

1. oświetlenie

Definicja

książk.

intensywne oświetlenie jakiegoś obiektu sztucznym światłem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oświetlenie

Połączenia

świąteczna; kolorowa; nocna iluminacja; iluminacja świetlna; wspaniałe iluminacje
iluminacja budynku
wykonanie iluminacji

Cytaty

	Pomnik otrzyma iluminację świetlną. Będzie więc doskonale widoczny nocą. źródło: NKJP: (iwo, gomi): Sobieski w iluminacji, Dziennik Bałtycki, 1999-03-31
	Świąteczna iluminacja od początku grudnia rozświetla wieczorami główne ulice Poznania. źródło: NKJP: BEM: Poznań coraz bardziej świąteczny, Gazeta Poznańska, 2001-12-14
	Wykonanie iluminacji Bramy Floriańskiej będzie kosztować ponad 260 tys. zł źródło: NKJP: Rzeźbienie światłem, Dziennik Polski, 2000-01-17
	Prezydent Clinton zapowiedział, że z własnej kieszeni płacić będzie za prąd do iluminacji gigantycznej choinki przed Białym Domem. źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Spór o budżet między Clintonem a Kongresem trwa, Gazeta Wyborcza, 1995-12-19
	Kolorowe iluminacje spotykamy nie tylko w witrynach sklepów i galeriach handlowych. Światło to coraz istotniejszy element świątecznego wystroju miast. źródło: NKJP: mu: Więcej ciepłego świątecznego światła, Dziennik Zachodni, 2009-12-16

Składnia

iluminacja

(CZEGO)

2. olśnienie

Definicja

książk.

impuls, który sprawia, że do głowy przychodzi ważna i odkrywcza myśl

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

objawienie, olśnienie

Połączenia

doznać iluminacji

Cytaty

- Dziś doznałam iluminacji: zrozumiałam, że rząd nie czuje potrzeby reform z niewiedzy, a nie z powodu animozji politycznych.

źródło: NKJP: Jolanta Koral: Komisja rządowo-samorządowa, Gazeta Wyborcza, 1993-12-16

Straciłem wtedy złudzenia, doznałem iluminacji, pojąłem istotę systemu, a nie spodziewając się rychłego ani nawet perspektywicznego przełomu, wyemigrowałem.

źródło: NKJP: Niech się święci 13 grudnia, Dziennik Polski, 2003-12-12

Iluminacja zdarza się nie tylko wybitnym fizykom, chemikom czy technikom, ale również ludziom nie zajmującym się profesjonalnie twórczością. Niemal każdy z nas przeżył chwile, gdy jadąc tramwajem, spacerując lub odpoczywając, wpadł niespodziewanie na długo oczekiwany pomysł najbardziej wartościowego rozwiązania.

źródło: NKJP: Krzysztof J. Szmidt: Elementarz twórczego życia czyli O sposobach twórczego myślenia i działania, 1994

3. oświecenie

Definicja

filoz. rel.

osiągnięcie jasności umysłu łączące się z poznaniem prawdy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

oświecenie

Połączenia

wewnętrzna iluminacja
przeżyć iluminację; doświadczenie iluminacji

Cytaty

	Mandorla Marii jest zewnętrznym i widocznym symbolem niewidocznej i ukrytej jej iluminacji wewnętrznej. Maria poznała więc Coś, czego my nie znamy. źródło: NKJP: Ryszard Przybylski: Uśmiech Demokryta, 2009
	Pomiędzy 1627 a 1640 przeżył podobno iluminację, słyszał głos Boży i miał widzenia, poprzez które Bóg pomógł mu, jak twierdził, wybrać właściwą drogę. źródło: NKJP: Internet
	Dzięki pomocy czarnoskórego przewodnika Morfeusza [...] i zakochanej w Andersonie Trinity [...], bohater doświadcza iluminacji, zdobywa wiedzę o tym, jak naprawdę wygląda świat. źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Szał Matrixa, Polityka nr 2402, 2003-05-24
	Wiara, odkryta na drodze iluminacji, poprowadziła go do zanurzenia się w lekturze Ewangelii i została uporządkowana przez odpowiedzi, pogłębienia i świadectwa, oparta na racjonalnych fundamentach. źródło: NKJP: Andrea Tornielli: Vittorio Messori. Przemieniające spotkanie, Głos Ojca Pio, 2009-06

4. zdobienie

Definicja

książk.

ręcznie malowana ilustracja lub ozdobny inicjał w średniowiecznym tekście rękopiśmiennym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

W średniowieczu, w kręgu chrześcijaństwa, judaizmu i islamu, rozwinęła się sztuka iluminacji rękopisów.

źródło: NKJP: Monika Krajewska: Potwory i wzory, Midrasz nr 41, 2000

Hildegarda pielęgnowała chorych, być może przepisywała księgi, uczyła się sztuki iluminacji [...].

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Wizje Hildegardy, Polityka nr 2535, 2005-12-24

Kolejnym elementem nadającym tej iluminacji niezwykły charakter jest sama postać Nierządnicy. Jest ona ukazana dokładnie i z wielką dbałością o szczegóły.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

iluminacja

(CZEGO)

5. na papierze

Definicja

książk.

ozdobna kompozycja graficzna umieszczana na karcie tytułowej książki lub czasopisma, a także na początku lub końcu rozdziału albo innego fragmentu tekstu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:

winieta

Cytaty

W ślad za listem nadeszło z Watykanu błogosławieństwo papieskie na znakomitym papierze. Józio rozwinął rulon, spojrzał na piękne iluminacje, na fotografię ojca świętego w owalu, na swoje nazwisko wpisane w tekst ręką świetnego kaligrafa.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 05.01.2018