UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

regencja

Chronologizacja

1661, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

fr. régence

Od: fr. régent.

1.a władza

Definicja

władza sprawowana w okresie niepełnoletności prawowitego następcy tronu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

  • regencja Anny Austriaczki, cesarzowej Teofano, Filipa Orleańskiego, królowej Munjong, Mazariniego, Oleśnickiego...
  • okres regencji
  • spór, walka o regencję
  • objąć, przejąć, sprawować; powierzyć komuś regencję
  • zrezygnować z regencji

Cytaty

Do funkcji prymasa była przypisana regencja w czasie bezkrólewia.

źródło: NKJP: Internet

Po paru miesiącach sprawowania regencji Gloucester zdecydował się przejąć tron. 22 czerwca 1483 r. zażądał korony dla siebie.

źródło: NKJP: Internet

15 lutego 1723, Filip Orleański zrzekł się regencji wobec osiągnięcia pełnoletności przez Ludwika XV. Zachował jednak stanowisko pierwszego ministra, które sprawował aż do swojej śmierci.

źródło: NKJP: Internet

Po jego śmierci królem Etrurii został jego syn – Karol II (Karol Ludwik Ferdynand), a regencję sprawowała wdowa Maria Ludwika.

źródło: NKJP: Internet

Nim jednak zorganizowano monarszą administrację terytorialną, co na wpół legendarna tradycja latopisarska wiązała z regencją Olgi, trybuty polityczne można było zbierać tylko tak, jak w Saksonii VIII w.: własnymi siłami wspólnot terytorialno-sąsiedzkich.

źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. regencja
regencje
D. regencji
regencji
neut
regencyj
char
C. regencji
regencjom
B. regencję
regencje
N. regencją
regencjami
Ms. regencji
regencjach
W. regencjo
regencje

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b ludzie

Definicja

grupa ludzi sprawująca władzę w okresie niepełnoletności prawowitego następcy tronu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

  • członek; pod opieką regencji
  • kierować regencją

Cytaty

Na początku 1459 r. w związku z osiągnięciem przez Siemowita VI wieku, w którym zgodnie z ówczesnym prawem mógł sprawować samodzielne panowanie, regencja złożyła formalnie swoje rządy, choć w praktyce zachowała realny wpływ na politykę młodziutkiego księcia.

źródło: NKJP: Internet

10 września 1454 zmarł ojciec księcia Bolesław IV i Konrad III znalazł się wraz z młodszym rodzeństwem pod opieką regencji kierowanej przez biskupa płockiego [...].

źródło: NKJP: Internet

W rzeczywistości rządy sprawowała regencja [...]. Współregentami zostali wojewoda krakowski Mikołaj i biskup krakowski Pełka.

źródło: NKJP: Internet

Po zakończeniu rządów regencji był komendantem wojskowym Hawru i ambasadorem nadzwyczajnym [...] w Rzymie (1731).

źródło: NKJP: Internet

W 1832 był członkiem regencji w Grecji podczas małoletniości króla Ottona.

źródło: Internet: pl.wikipedia.org

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. regencja
regencje
D. regencji
regencji
neut
regencyj
char
C. regencji
regencjom
B. regencję
regencje
N. regencją
regencjami
Ms. regencji
regencjach
W. regencjo
regencje

Inne uwagi

Zwykle lp

2. obszar

Definicja

obszar administracyjny w dawnym państwie niemieckim, odpowiadający polskiemu województwu

Warianty

  • rzadziej rejencja

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • regencja bydgoska, opolska, poznańska, toruńska...

Cytaty

Ziemia bytowska od zawsze była pograniczem. Oddzielała diecezje, prowincje, regencje, województwa, wreszcie państwa.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Mury dla komturów, Polityka, 2006-07-08

Na ten okres przejściowy i — jak sądzono — nie nazbyt długi, miał pozostać w zasadzie niezmieniony zastany poniemiecki podział administracyjny na regencje i powiaty.

źródło: NKJP: Leopold Gluck: Od ziem postulowanych do ziem odzyskanych (II). Wspomnienia i refleksje, Miesięcznik Literacki, 3/1970

Szkoła [...] została stworzona przez władze pruskie dla młodzieży z zamożnych klas społecznych zamieszkującej Warszawę, wówczas stolicę regencji pruskiej Prusy Nowowschodnie, powstałej po III rozbiorze Polski.

źródło: NKJP: Internet

Po upadku Księstwa Warszawskiego Więcbork wraca do Prus, do powiatu złotowskiego regencji bydgoskiej.

źródło: NKJP: Internet

W roku 1815 ziemię wrzesińską wraz z całą Wielkopolską, nazywaną Wielkim Księstwem Poznańskim, ponownie zajęły Prusy. Wprowadzono nowy podział administracyjny, dzieląc Wielkie Księstwo Poznańskie na dwie rejencje: bydgoską i poznańską. Ziemię wrzesińską przydzielono do rejencji poznańskiej.

źródło: NKJP: Promocja, Gazeta Poznańska, 2002-02-26

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. regencja
regencje
D. regencji
regencji
neut
regencyj
char
C. regencji
regencjom
B. regencję
regencje
N. regencją
regencjami
Ms. regencji
regencjach
W. regencjo
regencje

Frazeologizmy

styl regencji
Data ostatniej modyfikacji: 10.01.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj