UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

otoczyć się

Chronologizacja

1564, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otoczę się
otoczymy się
2 os. otoczysz się
otoczycie się
3 os. otoczy się
otoczą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otoczyłem się
+(e)m się otoczył
otoczyłam się
+(e)m się otoczyła
otoczyłom się
+(e)m się otoczyło
otoczyliśmy się
+(e)śmy się otoczyli
otoczyłyśmy się
+(e)śmy się otoczyły
2 os. otoczyłeś się
+(e)ś się otoczył
otoczyłaś się
+(e)ś się otoczyła
otoczyłoś się
+(e)ś się otoczyło
otoczyliście się
+(e)ście się otoczyli
otoczyłyście się
+(e)ście się otoczyły
3 os. otoczył się
otoczyła się
otoczyło się
otoczyli się
otoczyły się

bezosobnik: otoczono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. otoczmy się
2 os. otocz się
otoczcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. otoczyłbym się
bym się otoczył
otoczyłabym się
bym się otoczyła
otoczyłobym się
bym się otoczyło
otoczylibyśmy się
byśmy się otoczyli
otoczyłybyśmy się
byśmy się otoczyły
2 os. otoczyłbyś się
byś się otoczył
otoczyłabyś się
byś się otoczyła
otoczyłobyś się
byś się otoczyło
otoczylibyście się
byście się otoczyli
otoczyłybyście się
byście się otoczyły
3 os. otoczyłby się
by się otoczył
otoczyłaby się
by się otoczyła
otoczyłoby się
by się otoczyło
otoczyliby się
by się otoczyli
otoczyłyby się
by się otoczyły

bezosobnik: otoczono by się

bezokolicznik: otoczyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: otoczywszy się

gerundium: otoczenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. otoczenie się
otoczenia się
D. otoczenia się
otoczeń się
C. otoczeniu się
otoczeniom się
B. otoczenie się
otoczenia się
N. otoczeniem się
otoczeniami się
Ms. otoczeniu się
otoczeniach się
W. otoczenie się
otoczenia się

odpowiednik aspektowy: otaczać się

Pochodzenie

Zob. toczyć

1. ludźmi

Definicja

skupić wokół siebie określone osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obstawić się

Połączenia

  • otoczyć się grupą ludzi, studentów..., ludźmi, młodymi,

Cytaty

Pierwszym przykazaniem dla człowieka żądnego władzy jest usunąć wszystkich mocnych przeciwników i otoczyć się słabymi.

źródło: NKJP: Martin M. Szimeczka: Słowacka nieoczywistość, Gazeta Wyborcza, 1994-02-18

Czy zamierza otoczyć się Pan wyłącznie sojusznikami politycznymi, czy też widzi Pan również miejsce w powiecie dla przedstawicieli innych opcji? -

źródło: NKJP: Powiat dla wszystkich, Dziennik Polski, 1998-11-14

[...] Andrzej posłusznie skończył farmację i przejął zarządzanie firmą. Otoczył się świetnie wykształconymi równolatkami, doskonale sobie radzą w drapieżnej gospodarce rynkowej.

źródło: NKJP: Joanna Solska: Kremowa dolina, Polityka, 2005-03-12

Składnia

bez ograniczeń + otoczyć się +
KIM

2. rzeźbami

Definicja

zgromadzić wokół siebie jakieś przedmioty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • otoczyć się rzeźbami, pięknymi przedmiotami

Cytaty

Gdyby miała jakieś finansowe zabezpieczenie, mogłaby osiąść na przykład na południu Francji, gdzie była znaną osobistością, żyłoby jej się tam znacznie łatwiej niż w Londynie. Mogłaby wreszcie otoczyć się zwierzętami, o czym zawsze marzyła, [...]

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009

Pytanie pierwsze: po co kupuję obrazy? Powodów może być wiele. Aby otoczyć się w domu pięknymi przedmiotami. Aby mądrze ulokować pieniądze. Aby dobrać coś na pustą ścianę nad kominkiem lub nad łóżkiem.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Przewodnik po rynku malarstwa, 1999

Lekarze czują się bezsilni wobec raka, alergii, AIDS, choroby Alzheimera. Otoczyli się komputerami, ultrasonografami, tomografami, laserami - w elektronicznej scenerii nabierają powagi.

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Przychodzi chora do znachora, Polityka, 2001-05-05

Składnia

bez ograniczeń + otoczyć się +
CZYM

3. dymem

Definicja

zostać osnutym przez coś z wielu stron

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Cytaty

Eleganckie, złociste etui kryje w sobie wygodny atomizer. Teraz w każdej chwili możesz otoczyć się mgiełką zapachu Giordani Gold.

źródło: NKJP: Kaska, Aśka, Marek, Elka: Młodzi GP, Gazeta Poznańska, 2006-02-20

Sławek długo zapalał fajkę i ta procedura na moment pochłonęła uwagę nas wszystkich trojga. Pyknął kilka razy, otoczył się wonnym obłokiem „Amfory”

źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

Księżyc otoczył się białą poświatą.

źródło: NKJP: Michał Komar: Bestiariusz codzienny, 2003

Składnia

bez ograniczeń + otoczyć się +
CZYM

4. aurą tajemniczości

Definicja

stworzyć wokół siebie jakąś atmosferę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  osnuć się, owiać się

Cytaty

Stangret obok mnie otoczył się milczeniem; można by pomyśleć, że zasnął.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

5. murem

Definicja

zostać usytuowanym wewnątrz czegoś, co tworzy wokół kolistą linię

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Cytaty

[Ksenofontos, monaster ] Oddany w opiekę św. Jerzemu, został zauważony w dokumentach w XI wieku. Z powodu swego położenia ucierpiał wiele od pirackich napadów, w odpowiedzi na które otoczył się potężnymi murami, w czym partycypowali cesarze bizantyńscy [...]

źródło: NKJP: Jan Gać: Grecja kulturowy przewodnik po Grecji bizantyńskiej, 2007

Ludzie! Teraz chcecie podziału, a później będziecie narzekać, że do hali nie można się dostać. Powinni otoczyć się płotem, ustawić szlabany i własną milicję, która będzie strzelać z wiatrówek do każdego obcego.

źródło: NKJP: (BACH): Muchobór Mały głosuje, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-11-25

Data ostatniej modyfikacji: 15.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj