UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

niedorozwinięty

Chronologizacja

1923, F. Kierski: Podręczna encyklopedia pedagogiczna, Tomy 1-2, books.google.pl

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. niedorozwinięty
niedorozwinięty
niedorozwinięty
niedorozwinięte
niedorozwinięta
D. niedorozwiniętego
niedorozwiniętego
niedorozwiniętego
niedorozwiniętego
niedorozwiniętej
C. niedorozwiniętemu
niedorozwiniętemu
niedorozwiniętemu
niedorozwiniętemu
niedorozwiniętej
B. niedorozwiniętego
niedorozwiniętego
niedorozwinięty
niedorozwinięte
niedorozwiniętą
N. niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętą
Ms. niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętej
W. niedorozwinięty
niedorozwinięty
niedorozwinięty
niedorozwinięte
niedorozwinięta
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. niedorozwinięci
niedorozwinięci
niedorozwinięte
niedorozwinięte
D. niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
C. niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
niedorozwiniętym
B. niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwinięte
N. niedorozwiniętymi
niedorozwiniętymi
niedorozwiniętymi
niedorozwiniętymi
Ms. niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
niedorozwiniętych
W. niedorozwinięci
niedorozwinięci
niedorozwinięte
niedorozwinięte

Pochodzenie

Zob. rozwinąć się, wić, od skrócenia niedo- (od niedostateczny) i rozwinięty, zamiast niedostatecznie rozwinięty (Bańk.).

1. umysłowo

Definicja

taki, który pod względem psychicznym czy fizycznym nie rozwinął się prawidłowo i dostatecznie jak na swój wiek

Noty o użyciu

Używane czasem w znaczeniu ‘człowiek niedorozwinięty’.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  upośledzony

Połączenia

  • niedorozwinięty brat, chłopiec, osobnik; płód; debil, kretyn, półanalfabeta; niedorozwinięta dziewczyna; niedorozwinięte dziecko; niedorozwinięci ludzie; idioci
  • niedorozwinięty od urodzenia
  • lekko niedorozwinięty; niedorozwinięty intelektualnie, psychicznie, umysłowo; emocjonalnie; fizycznie
  • chory (psychicznie) i niedorozwinięty, kaleki i niedorozwinięty, upośledzony i niedorozwinięty

Cytaty

Dziecko przyszło na świat z niedorozwojem umysłowym. Nasz bohater jest niedorozwinięty, jest cofnięty w rozwoju.

źródło: NKJP:Roman Nacht: Podwójna spirala, 2005

Ludzie niedorozwinięci umysłowo są zazwyczaj dziecinnie pogodni i dobrzy. Nazwa „kretyn” pochodzi od chrétien – chrześcijanin, gdyż życzliwość i pogodny uśmiech niedorozwiniętych miały przypominać cechy dobrego chrześcijanina. [...] Można też spotkać niedorozwiniętych ludzi, którzy zawsze są ponurzy i złośliwi lub apatyczni i bezwolni.

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1974

Wszyscy brali go za dziecko niedorozwinięte. Leżał jak kłoda, apatyczny, nieruchawy. – Po prostu potrzebował miłości, żeby się rozwinąć.

źródło: NKJP: Anna Góra: Po prostu kochać, Trybuna Śląska, 2003-12-24

Duchy wchodziły do pokoju i zaglądały do szaf. Czułem się jak niedorozwinięty, jak imbecyl, ponieważ ich nie dostrzegałem, a moja babka tak.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Noc, 2005

Sytuacja Moniki również uległa zmianie - wyszła za mąż, za kolegę z zakładu dla niedorozwiniętych, a opieka społeczna przydzieliła małżonkom mieszkanie.

źródło: NKJP: Anna Tyszecka: Za głupia na matkę, Polityka, nr 2399, 2003-05-03

2. fizycznie

Definicja

taki, który będąc jakimś narządem lub częścią ciała organizmu żywego, nie ukształtował się w pełni lub prawidłowo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  upośledzony

Połączenia

  • niedorozwinięta ręka, szczęka; niedorozwinięte serce; niedorozwinięte jądra, mięśnie, narządy (płciowe, rozrodcze), palce, płuca; płatki korony

Cytaty

Dziewczyna podciąga króciutkim, lewym kikutem prawy rękaw bluzki. Odsłania się lekko oszpecona pooperacyjnymi bliznami ręka z niedorozwiniętymi 4 palcami. Oksana dałaby wiele, żaby mieć dwie takie same ręce.

źródło: NKJP: (PP): Marzenia kosztują..., Gazeta Wrocławska, 2003-02-13

Płatki korony i pręciki są niedorozwinięte, a pyłek wysypuje się na znamiona we wnętrzu kwiatów lub kiełkuje jeszcze w obrębie pręcików.

źródło: NKJP: Halina Galera: Samozapylenie, Wiedza i Życie, nr 7, 1998, 1998

Zobaczył, jak kilkuosobowe zespoły rehabilitantów ćwiczą z każdym dzieckiem po parę godzin dziennie. [...] Dopasowują misterną „uprząż” z niezliczonymi sprężystymi paskami do niesprawnych ciał, żeby ustabilizować postawę i obciążyć niedorozwinięte mięśnie, żeby każdy krok w kombinezonie był prawidłowy.

źródło: NKJP: Małgorzata Plawgo: Rodzice dzieci z porażeniem mózgowym ciułają na turnusy rehabilitacyjne za 68 mln [...], Gazeta Wyborcza, 1995-04-14

U mrówkowatych, podobnie jak u pszczołowatych, prócz samców i samic występuje również kasta robotnic, czyli samic o niedorozwiniętych narządach rozrodczych.

źródło: NKJP: Internet

W warunkach polskich, niejednoczesne wybijanie w pędy nasienne spowodowane różną wielkością sadzonek i często małym zagęszczeniem roślin, prowadzi do niezsynchronizowanego i przedłużonego kwitnienia roślin i do powstawania nasion niedorozwiniętych lub pustych.

źródło: NKJP: Bernard Słoma: Wartość nasienna odmian buraków cukrowych reprodukowanych w zróżnicowanych warunkach agroekologicznych, Rośliny Oleiste, 2002-01-01

3. gospodarczo

Definicja

taki, który pod względem gospodarczym, ekonomicznym czy społecznym nie rozwinął się w stopniu dostatecznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • niedorozwinięty kraj, region, rynek, sektor (gospodarki), system finansowy (stypendialny); niedorozwinięta sfera usług; niedorozwinięte społeczeństwo
  • niedorozwinięty ekonomicznie, gospodarczo

Cytaty

[...] polski sektor bankowy jest niedorozwinięty i słaby. Przy finansowaniu naprawdę dużych projektów inwestycyjnych muszą współuczestniczyć więc firmy zagraniczne, bo krajowe banki są po prostu za małe.

źródło: NKJP: Paweł Tarnowski: Do gołej skóry, Polityka,nr 2331, 2002-01-05

Wraz z Agendą 2000 określającą wspólną politykę UE na lata 2000-2006 skoncentrowano cele pozostawiając wsparcie dla regionów zacofanych, niedorozwiniętych gospodarczo, jako najważniejszy cel regionalnej polityki strukturalnej [...].

źródło: NKJP: Janusz Strzelczyk: Szansa w funduszach, Dziennik Zachodni, 2003-06-25

Polska jest niedorozwinięta gospodarczo - mała liczba producentów, duży import, niewiele dużych podmiotów i małe zasoby kapitałowe u milionów drobnych podmiotów.

źródło: NKJP: Internet

Ucieczka do innego miasta, do lepszej szkoły przy niedorozwiniętym systemie stypendialnym jest często niemożliwa.

źródło: NKJP: Paweł Wujec: Na Wyspie Skarbów , Gazeta Wyborcza, 1999-01-0

Warszawska Giełda Papierów Wartościowych jest w wieku szkolnym - skończyła 10 lat, ale nasz rynek kapitałowy wciąż jest jeszcze niedorozwinięty.

źródło: NKJP: (ECe): Rynek niedorozwinięty, Gazeta Krakowska, 2002-01-24

Data ostatniej modyfikacji: 08.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj