UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kapłon

Chronologizacja

1421, SStp

Pochodzenie

śr.-w.-niem. *kappūn

z łac. cāpō, cāpōnis

1.a kogut

Definicja

młody, wykastrowany kogut - samiec kury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kogut, samiec

Cytaty

Zwierzęta doświadczalne to: kury, koguty oraz kapłony, czyli koguty wykastrowane.

źródło: NKJP: Barbara Szczepuła: Kury profesora Butenandta, Dziennik Bałtycki, 2003-11-21

[...] Doktor sam wie najlepiej, że do tego gabinetu ptactwo było znoszone, te półgęski, te kapłony.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Szast – prast: Doktor do kozy, Tygodnik Ciechanowski, 2007-07-08

Stosowano liczne metody tuczenia kapłonów i gęsi. Żydzi oślepiali gąsiory i tuczyli gałkami ulepionymi z jęczmienia.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004

Kurczętom, kurom, kapłonom podrzyna się gardło ostrym nożem, trzymając je mocno za skrzydła i przechylając głowę w tył (...).

źródło: NKJP: (X): Dobre w każdym czasie, Dziennik Polski, 2000-06-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapłon
kapłony
D. kapłona
kapłonów
C. kapłonowi
kapłonom
B. kapłona
kapłony
N. kapłonem
kapłonami
Ms. kapłonie
kapłonach
W. kapłonie
kapłony

1.b mięso koguta

Definicja

mięso młodego, wykastrowanego koguta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  potrawa

Połączenia

  • pieczone kapłony; kapłony nadziewane czymś
  • kapłon i cielęcina; kapłony i gęsi; kapłony i koguty; kapłony i pulardy
  • udko kapłona

Cytaty

Weź tłustego kapłona i gotuj w całości w wodzie z pietruszką i solą [...] Gdy kapłon będzie gotowy, zrób grzankę z białego chleba z cukrem i cynamonem i połóż w naczyniu pod kapłonem. Dodaj goździki i cynamon, a migdały ugotowane w winie wylej na to i zanieś do stołu.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004

Inny szlachcic potrafił za jednym zamachem spożyć: kapłona, gęś, pieczeń, indyka, wypić pół garnca miodu i wina.

źródło: NKJP: (X): Książki, Dziennik Polski, 1998-09-15

[...] W Piwnicy Pijarów mistrz delektował się pieczonym kapłonem.

źródło: NKJP: (JP): Mozart kulinarny, Gazeta Poznańska, 2006-03-27

I co byś chciał, kartofle z żurem jeść na takim stole? A oni kapłony jedli. Wiesz, co to są kapłony? Koguty bez jaj.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

Cuchnące korytarze wypełnił smakowity zapach pieczonych kapłonów, a mistrzowi ślina napłynęła do ust.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapłon
kapłony
D. kapłona
kapłonów
C. kapłonowi
kapłonom
B. kapłona
kapłony
N. kapłonem
kapłonami
Ms. kapłonie
kapłonach
W. kapłonie
kapłony

2. zupa

Definicja

zupa przygotowywana z wody i pokrojonego w kostkę chleba, często z dodatkiem skwarków, jakichś warzyw i przypraw

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kapłonek, wodzianka
hiperonimy:  zupa

Cytaty

Kapłon, sposób przygotowania: [...] Należy dodać pokrojony w kostkę lub pokruszony suchy chleb oraz łyżkę smalcu. Następnie trzeba zalać całość wrzątkiem.

źródło: Internet: gotujmy.pl

W ostatnie trzy dni Wielkiego Tygodnia jedzono m.in. zupę chrzanową i kapłon z suszonego chleba.

źródło: J. P. Dekowski: Przemiany tradycyjnego pożywienia wiejskiego na obszarze Polski środkowej, 1979 (minrol.gov.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapłon
kapłony
D. kapłonu
kapłonów
C. kapłonowi
kapłonom
B. kapłon
kapłony
N. kapłonem
kapłonami
Ms. kapłonie
kapłonach
W. kapłonie
kapłony

3. człowiek

Definicja

pot.  pejorat. 
osoba, do której mówiący ma negatywny stosunek i chce to wyrazić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Cytaty

Stwierdzili, że jesteś idiotą, jałowym myślowo kapłonem i tępym palantem.

źródło: NKJP: Internet

Jesteś nudnym, jałowym i bezpłodnym myślowo kapłonem.

źródło: NKJP: Internet

Witam kolegę i bezpłodnych dyskutantów. Kapłonie, uprawiasz samobiczowanie czy samogwałt?

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapłon
kapłony
D. kapłona
kapłonów
C. kapłonowi
kapłonom
B. kapłona
kapłony
N. kapłonem
kapłonami
Ms. kapłonie
kapłonach
W. kapłonie
kapłony
Data ostatniej modyfikacji: 17.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj