Chronologizacja
Pochodzenie
psł. (dial.) *trǫtьn'ь / *trutьn'ь 'samiec pszczół, truteń'
Od: psł. *trǫtъ 'samiec pszczoły' z przyrostkiem *-ьn-jь.
1. owad
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady
Połączenia
- dorosły, młody truteń
- pszczoły lotne i trutnie, robotnice i trutnie
- rola, zadanie trutnia; larwy; wychów trutni
- trutnie brzęczą
- czuć się, poczuć się, żyć jak truteń
Cytaty
|
U pszczół bezapelacyjnie rządzi królowa roju. Trutnie są jej potrzebne jedynie do rozrodu. źródło: NKJP: Kazimierz Netka: Narzeczone i szefowe, Dziennik Bałtycki, 2004-03-09 |
|
|
Robotnica zwykle nie przeżywa dłużej niż jeden sezon. Ciężką dolę mają również - wbrew pozorom - męskie osobniki, czyli trutnie. Są większe i silniejsze, ale nie mają żądła. Po sezonie trutnie są przez pszczoły głodzone. źródło: NKJP: Agnieszka Filipowicz: Smutna dola trutnia, Gazeta Krakowska, 2003-08-21 |
|
|
[...] pszczoły dostaną na zimę syrop z cukru z dodatkiem ziół. Nie wypróbują go na pewno trutnie, które z większości uli zostały już wyrzucone. - Jeśli jeszcze gdzieś pozostały, to znaczy, że robotnice wychowują młodą matkę i potrzebują trutnia do przedłużenia gatunku - wyjaśniają pszczelarze. źródło: NKJP: Królewski przysmak, Dziennik Polski, 2002-09-28 |
|
|
Zmuszeni jeść ze wspólnego kotła okrętową strawę, którą raz dziennie przynosili majtkowie z kambuza do naszej izby. Spać głowa przy głowie w piętrowych kasetkach jak pszczoły w ulu, a raczej jak trutnie, bo nie będąc załogą, nie mieliśmy nic do roboty. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | truteń |
trutnie |
|
| D. | trutnia |
trutni |
|
| C. | trutniowi |
trutniom |
|
| B. | trutnia |
trutnie |
|
| N. | trutniem |
trutniami |
|
| Ms. | trutniu |
trutniach |
|
| W. | trutniu |
trutnie |
2. osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Połączenia
- polityczny; skończony truteń
- trutnie budżetu
- uważać kogoś za trutnia
Cytaty
|
[...] kobieta rozpoczyna czasem bohaterskie starania o utrzymanie rodziny. [...] Jest żywicielką rodziny. Mąż funkcjonuje jako truteń przy żonie. Jeśli nawet kiedyś pracował, z powodu braku kwalifikacji i pijaństwa stracił robotę w okresie transformacji [...]. Kobieta nie wytrzymuje często obciążenia. Rozpija się przy swym trutniu i wpada w nałóg. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Paw ciężarnej, Polityka, nr 2617, 2007-08-25 |
|
|
Czy wieluńscy radni to trutnie? – Rada Miejska pozwala sobie na marnotrawienie pieniędzy. Po co jest trzech zastępców przewodniczącego? Jesteście panowie trutniami budżetu! – Takie słowa padły w czasie ostatniej sesji Rady Miejskiej w Wieluniu [...]. źródło: NKJP: (mim): Czy wieluńscy radni to trutnie?, Dziennik Łódzki, 2004-09-17 |
|
|
Ale nawet teraz, gdy na własne oczy widzimy ten skundlony, z przeproszeniem, świat krętaczy i cwaniaków z jednej strony, a z drugiej obiboków i politycznych trutni, to w imię odpowiedzialności za los naszych dzieci nie wolno nam popadać w histerię apolityczności [...]. źródło: NKJP: Artur Warzocha: Sztabowcy pana Andrzeja, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, nr 17 (649), 2004-04-29 |
|
|
Styl życia Dodiego doprowadzał Mohameda do furii. Uważał syna za trutnia. - A to mój syn, próżniak - mawiał zwykle, gdy trzeba było przedstawić komuś Dodiego. źródło: NKJP: Piotr Gillert: Zagranica, Gazeta Wyborcza, 1997-10-17 |
|
|
Ani domu, ani drzewa, ani syna, za to, hura, masz córkę, to też twoja wina, to zależało od twoich chromosomów, palancie, trutniu, nie umiesz utrzymać rodziny. Jesteś po prostu cienki! Jesteś cienki jak kabel telefoniczny, rozumiesz? źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | truteń |
trutnie |
ndepr |
| trutnie |
depr | ||
| D. | trutnia |
trutniów |
|
| C. | trutniowi |
trutniom |
|
| B. | trutnia |
trutniów |
|
| N. | trutniem |
trutniami |
|
| Ms. | trutniu |
trutniach |
|
| W. | trutniu |
trutnie |
ndepr |
| trutnie |
depr |
Inne uwagi
W D. lm używa się również formy trutni , która jest uważana za poprawną.