Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Pochodzenie
Od: przedrostkowego czasownika za-pędzić; zob. pędzić
1. skłonność
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- artystyczne, awangardowe, literackie; autorytarne, dyktatorskie, imperialistyczne, imperialne, reformatorskie, rewolucyjne, totalitarne, władcze, wojownicze; miłosne; krwiożercze, mordercze, niszczycielskie, sadystyczne; nadmierne zapędy
- mieć; hamować, ostudzić, pohamować, powstrzymać, studzić zapędy
- posądzić/posądzać kogoś; oskarżony o jakieś zapędy
Cytaty
|
Hojność i czułość to pozytywna rzecz, ale z twoimi zapędami do akcji charytatywnych spychasz w cień UNICEF! źródło: NKJP: Cosmotest, Cosmopolitan, nr 6, 2000 |
|
|
W pobliżu szkół pojawiają się także patrole zmotoryzowane. Chodzi bowiem także o poskramianie zapędów kierowców do nadmiernie szybkiej jazdy. źródło: NKJP: (AF): Pamiętajcie o pasach!, Gazeta Krakowska, 2006-09-07 |
|
|
Poza żądaniami wyjaśnień motywów, jakimi kierowały się Niemcy przy podpisaniu paktu trzech mocarstw i wcześniejszej arbitralnej decyzji o granicy między Rumunią a Węgrami, Stalin nie zdobył się na żadną akcję dyplomatyczną, mogącą wyhamować ekspansjonistyczne zapędy Hitlera. źródło: NKJP: Karol Grünberg, Bolesław Otręba: Joachim von Ribbentrop: szef hitlerowskiej dyplomacji, 1995 |
|
|
Wpływy polityczne Bony, jej zapędy despotyczne, ponadto zachłanność i nepotyzm spowodowały powstanie opozycji wrogo nastawionej do niej szlachty i potężnych rodów. źródło: NKJP: Wieniec ślubny królowej Bony?, Dziennik Polski, 2000-03-25 |
|
|
Wielkomocarstwowy zapęd Putina objawia się również w załatwianiu interesów Rosji za plecami zainteresowanych. źródło: NKJP: Rosyjska strategia, Dziennik Polski, 2002-09-07 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zapęd |
zapędy |
|
| D. | zapędu |
zapędów |
|
| C. | zapędowi |
zapędom |
|
| B. | zapęd |
zapędy |
|
| N. | zapędem |
zapędami |
|
| Ms. | zapędzie |
zapędach |
|
| W. | zapędzie |
zapędy |
Inne uwagi
Zwykle lm
Składnia
|
+ | zapęd | + |
CZYJE +
do CZEGO
|
|
+ | zapęd | + |
KOGO +
do CZEGO
|
|
+ | zapęd | + |
JAKIE +
(KOGO)
|
|
+ | zapęd | + |
JAKIE +
(CZYJE)
|
2. poryw
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- zapęd oratorski, publicystyczny
- zapędy agresji
Cytaty
|
Najmocniej przepraszam. W zapędzie oratorskim pomyliłem płeć pani poseł, przepraszam bardzo. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 12.06.2003 |
|
|
Niektórzy w publicystycznym zapędzie poszli tak daleko, że przypisywali sobie niemal boską moc sprawczą, pisząc, że oto podpowiadają jakiegoś pretendenta, a gdy ten nie był w ogóle brany pod uwagę, tłumaczyli, że widocznie to wymienienie jego nazwiska na łamach delikwentowi zaszkodziło. źródło: NKJP: Artur Boiński: Przydługa ciąża, Polska Głos Wielkopolski, 2005-12-23 |
|
|
Ślicznie powyhaftowywałaś te powłoczki, podziwialiśmy oboje Twoją cierpliwość i gust. Janusiek aż w zapędzie wdzięczności, że ktoś jest, co źródło: NKJP: Józef Dużyk: Zdecydował mnie sen, Gazeta Wyborcza, 1996-06-01 |
|
|
Na przedmieściach kończyły się tak zwane „strefy dorożkarskie”. Kiedy zburzono stary most na Rudawie, ofiarą burzycielskiego zapędu padła także klasztorna, norbertańska brama. Wraz z nią bezpowrotnie przepadła żeliwna tabliczka z napisem „Koniec strefy dorożkarskiej”. Szkoda... źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007 |
|
|
Jedyne co takiego może sprowadzić do parteru, to ktoś silniejszy, kto pohamuje owe zapędy agresji, wciskając gościa mocno w krzesełko. źródło: Internet: subiektywna-ja.blog.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zapęd |
zapędy |
|
| D. | zapędu |
zapędów |
|
| C. | zapędowi |
zapędom |
|
| B. | zapęd |
zapędy |
|
| N. | zapędem |
zapędami |
|
| Ms. | zapędzie |
zapędach |
|
| W. | zapędzie |
zapędy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | zapęd | + |
JAKI
|
|
+ | zapęd | + |
CZEGO
|