Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. czarny
1.a zmieniać barwę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
synonimy: | czernić się |
Cytaty
Wszystko marznie. Najgorzej jest z bananami, które zaczynają czernieć i nadają się tylko na śmietnik. źródło: NKJP: (leś): Handlarzom zima niestraszna, Wieczór Trójmiasta,1998-12-16 |
|
Specjalne płyty DVD, nazwane EZ-D, zostały wykonane z tworzywa, które na skutek kontaktu z zawartym w powietrzu tlenem, czyli np. po wyjęciu płyty ze szczelnego opakowania, ulega powolnej destrukcji. Po upływie dwóch dni DVD czernieje i nie nadaje się już do odtwarzania. źródło: NKJP: Wypożyczą na zawsze, Polityka, 2003-05-31 |
|
Jego białawe owocniki są pokryte odstającymi łuskami. W miarę dojrzewania blaszki różowieją, po czym czernieją i rozpływają się. źródło: NKJP: Kilka niesamowitych grzybów, Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01 |
|
Poprzedni ustrój, komunistyczny, farby miał liche. Wytrzymywały kilka lat, czerniały i łuszczyły się. źródło: NKJP: Tamara Bołdak-Janowska: Rytmy polskie i niepolskie: opowiadań naiwnych ciąg dalszy,1998 |
|
Pieczarki oczyścić, umyć i starannie osuszyć w ściereczce, a następnie jak najdrobniej posiekać. W miarę siekania przekładać do salaterki i polewać rozpuszczonym kwaskiem, by nie czerniały. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
czernieję |
czerniejemy |
|||
2 os. |
czerniejesz |
czerniejecie |
|||
3 os. |
czernieje |
czernieją |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
czerniałem +(e)m czerniał |
czerniałam +(e)m czerniała |
czerniałom +(e)m czerniało |
czernieliśmy +(e)śmy czernieli |
czerniałyśmy +(e)śmy czerniały |
2 os. |
czerniałeś +(e)ś czerniał |
czerniałaś +(e)ś czerniała |
czerniałoś +(e)ś czerniało |
czernieliście +(e)ście czernieli |
czerniałyście +(e)ście czerniały |
3 os. |
czerniał |
czerniała |
czerniało |
czernieli |
czerniały |
bezosobnik: czerniano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę czerniał będę czernieć |
będę czerniała będę czernieć |
będę czerniało będę czernieć |
będziemy czernieli będziemy czernieć |
będziemy czerniały będziemy czernieć |
2 os. |
będziesz czerniał będziesz czernieć |
będziesz czerniała będziesz czernieć |
będziesz czerniało będziesz czernieć |
będziecie czernieli będziecie czernieć |
będziecie czerniały będziecie czernieć |
3 os. |
będzie czerniał będzie czernieć |
będzie czerniała będzie czernieć |
będzie czerniało będzie czernieć |
będą czernieli będą czernieć |
będą czerniały będą czernieć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
czerniejmy |
|
2 os. |
czerniej |
czerniejcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
czerniałbym bym czerniał |
czerniałabym bym czerniała |
czerniałobym bym czerniało |
czernielibyśmy byśmy czernieli |
czerniałybyśmy byśmy czerniały |
2 os. |
czerniałbyś byś czerniał |
czerniałabyś byś czerniała |
czerniałobyś byś czerniało |
czernielibyście byście czernieli |
czerniałybyście byście czerniały |
3 os. |
czerniałby by czerniał |
czerniałaby by czerniała |
czerniałoby by czerniało |
czernieliby by czernieli |
czerniałyby by czerniały |
bezosobnik: czerniano by
bezokolicznik: czernieć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
czerniejąc
gerundium: czernienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | czernienie |
czernienia |
D. | czernienia |
czernień |
C. | czernieniu |
czernieniom |
B. | czernienie |
czernienia |
N. | czernieniem |
czernieniami |
Ms. | czernieniu |
czernieniach |
W. | czernienie |
czernienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: czerniejący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | czerniejący |
czerniejący |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejąca |
D. | czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącej |
C. | czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącej |
B. | czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejącą |
N. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącą |
Ms. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | czerniejący |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejące |
D. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
C. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
B. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejące |
N. | czerniejącymi |
czerniejącymi |
czerniejącymi |
czerniejącymi |
Ms. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
odpowiedniki aspektowe: poczernieć , sczernieć
1.b wyróżniać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Relacje znaczeniowe
synonimy: | czernić się |
Cytaty
Na tle rozjaśnionego księżycem nieba czernieje jej samotny profil. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów,1954 |
|
Spalony dom czernieje po drugiej stronie ulicy na wprost furtki w ochronnej siatce zakończonej srebrzystym drutem kolczastym, po którym jak dźwięk po strunie ślizga się fioletowy odblask migocącej latarni ulicznej. źródło: NKJP: Tadeusz Borowski: Pożegnanie z Marią, 1947 |
|
Na sąsiedniej wyniosłej skale czernieją ruiny monasteru Hagios Demetrios. Wcześnie opuszczony, przetrwał w dobrym stanie do początków XIX wieku, kiedy to uległ zniszczeniu na skutek tureckiego oblężenia. źródło: NKJP: Jan Gać: Grecja kulturowy przewodnik po Grecji bizantyńskiej, 2007 |
|
Ziemię w ogródkach zaścielały pożółkłe liście, a na ścianach domków czerniały plamy jesiennych winorośli. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001 |
|
Na ganku między kolumnami czerniała sylwetka Hani. Oparta dłonią o jedną z kolumn, czekała na ojca. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
czernieję |
czerniejemy |
|||
2 os. |
czerniejesz |
czerniejecie |
|||
3 os. |
czernieje |
czernieją |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
czerniałem +(e)m czerniał |
czerniałam +(e)m czerniała |
czerniałom +(e)m czerniało |
czernieliśmy +(e)śmy czernieli |
czerniałyśmy +(e)śmy czerniały |
2 os. |
czerniałeś +(e)ś czerniał |
czerniałaś +(e)ś czerniała |
czerniałoś +(e)ś czerniało |
czernieliście +(e)ście czernieli |
czerniałyście +(e)ście czerniały |
3 os. |
czerniał |
czerniała |
czerniało |
czernieli |
czerniały |
bezosobnik: czerniano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę czerniał będę czernieć |
będę czerniała będę czernieć |
będę czerniało będę czernieć |
będziemy czernieli będziemy czernieć |
będziemy czerniały będziemy czernieć |
2 os. |
będziesz czerniał będziesz czernieć |
będziesz czerniała będziesz czernieć |
będziesz czerniało będziesz czernieć |
będziecie czernieli będziecie czernieć |
będziecie czerniały będziecie czernieć |
3 os. |
będzie czerniał będzie czernieć |
będzie czerniała będzie czernieć |
będzie czerniało będzie czernieć |
będą czernieli będą czernieć |
będą czerniały będą czernieć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
czerniejmy |
|
2 os. |
czerniej |
czerniejcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
czerniałbym bym czerniał |
czerniałabym bym czerniała |
czerniałobym bym czerniało |
czernielibyśmy byśmy czernieli |
czerniałybyśmy byśmy czerniały |
2 os. |
czerniałbyś byś czerniał |
czerniałabyś byś czerniała |
czerniałobyś byś czerniało |
czernielibyście byście czernieli |
czerniałybyście byście czerniały |
3 os. |
czerniałby by czerniał |
czerniałaby by czerniała |
czerniałoby by czerniało |
czernieliby by czernieli |
czerniałyby by czerniały |
bezosobnik: czerniano by
bezokolicznik: czernieć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
czerniejąc
gerundium: czernienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | czernienie |
czernienia |
D. | czernienia |
czernień |
C. | czernieniu |
czernieniom |
B. | czernienie |
czernienia |
N. | czernieniem |
czernieniami |
Ms. | czernieniu |
czernieniach |
W. | czernienie |
czernienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: czerniejący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | czerniejący |
czerniejący |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejąca |
D. | czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejącej |
C. | czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącemu |
czerniejącej |
B. | czerniejącego |
czerniejącego |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejącą |
N. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącą |
Ms. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | czerniejący |
czerniejący |
czerniejące |
czerniejące |
D. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
C. | czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
czerniejącym |
B. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejące |
N. | czerniejącymi |
czerniejącymi |
czerniejącymi |
czerniejącymi |
Ms. | czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |
czerniejących |