UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gnat

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

płn. psł. *gnatъ 'długa kość (zwłaszcza goleniowa)'

1. kość

Definicja

pot. 
kość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kość

Cytaty

Jakiś człowiek zasnął z głową w talerzu, obstawiony dokoła kilkoma pustymi flaszkami. Nastroszony bury kundel wspiął się łapami na stół i ostrożnie wyciągał mu spod policzka niedokładnie obgryziony gnat.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu. Księga II, 2002

Od niepogody i konnej jazdy Darkiego bolały wszystkie gnaty.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Marabut ze starczą głową i wolem u dzioba stał na jednej nodze nad oskrobanymi do białości gnatami padłej krowy.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Południe, pora wczesna, wywar na gnatach dopiero się na klarowny rosół szumował, zaczynaliśmy więc od postnej grzanki z tukiem, przysmaczonej odrobiną czosnku.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gnat
gnaty
D. gnata
gnatów
C. gnatowi
gnatom
B. gnat
gnaty
N. gnatem
gnatami
Ms. gnacie
gnatach
W. gnacie
gnaty

2. broń palna

Definicja

pot. 
rewolwer lub pistolet

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  broń palna

Cytaty

Tylko nie bierz ze sobą gnata - ściszył głos do ledwo słyszalnego szeptu - bo moi chłopcy odstrzelą cię jak Masaje antylopę gnu.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

Ona go zauważyła i zaczęła wołać, że mordercy są tutaj. Wskazała na niego palcem, wtedy wyciągnął gnata i strzelił.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1992

Wysiadło ich trzech w kominiarkach i z gnatami w łapie, podbiegło do wozu i wywaliło nas na pobocze, częstując kopniakami.

źródło: NKJP: Józef Łoziński: Holding i reszta albo Jak zostać bogatym w biednym państwie, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gnat
gnaty
D. gnata
gnatów
C. gnatowi
gnatom
B. gnata
rzadziej gnat
gnaty
N. gnatem
gnatami
Ms. gnacie
gnatach
W. gnacie
gnaty

Frazeologizmy

ktoś gapi się jak sroka w kość
ktoś gapi się jak sroka w gnat
ktoś patrzy jak sroka w gnat
ktoś grzeje kości
ktoś grzeje gnaty
ktoś ogrzał kości
ktoś ogrzał gnaty
Data ostatniej modyfikacji: 14.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj