UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gbur

Chronologizacja

1532, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gbur
gburowie
gburzy
ndepr
gbury
depr
D. gbura
gburów
C. gburowi
gburom
B. gbura
gburów
N. gburem
gburami
Ms. gburze
gburach
W. gburze
gburowie
gburzy
ndepr
gbury
depr

Pochodzenie

śr.-w.-niem. gebūr(e) 'sąsiad; chłop; prostak'

1. mruk

Definicja

pot.  pejorat. 
człowiek, który zachowuje się nietaktownie i niesympatycznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Połączenia

  • ponury, zwykły gbur
  • gbur i bufon, gbur i prymityw; gbur i snob; awanturnik i gbur, cham i gbur, choleryk i gbur, despota i gbur, egoista i gbur, milczek i gbur, prostak i gbur
  • być gburem
  • być uważanym za gbura

Cytaty

- Tak, wiem, że zachowałem się jak gbur, wychodząc z zebrania...

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

- Umówił się i nie przyszedł. Niewychowany gbur! - Była autentycznie oburzona.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

On się we mnie chyba podkochiwał, a może po prostu nie chciał wyjść na nieokrzesanego gbura, tak czy inaczej zapragnął powiedzieć mi potem coś miłego.

źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996

Nie wiedziałem, gdzie oczy podziać, kiedy ją zobaczyłem po raz pierwszy, i gapiłem się w ziemię. Pewnie myśli teraz, że jestem gburem albo półgłówkiem.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie Kroniki Drugiego Kręgu. Księga I cz 2, 2005

[...] można się nauczyć wyrażać własne zdanie w sposób zdecydowany, ale kulturalny. Często się boimy reakcji, nie chcemy zostać uznani za gburów, nie czujemy się pewni siebie.

źródło: NKJP: Sylwia Czubaj: Pokonaj bariery komunikacyjne, Manko, 2009-01-10

2. bogacz

Definicja

daw. 
na północy Polski: zamożny chłop

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Cytaty

Aby wykryć winowajcę, gbur ofiarował kilka marek na mszę św.

źródło: NKJP: Opowieści kaszubskie, Dziennik Polski, 2002-09-21

W roku 1664 we wsi mieszkało już tylko 8 gburów (ślad po „potopie szwedzkim”) i jeden tzw. wybraniec, czyli chłop brany podczas wojny do wojska, a konkretnie do „piechoty wybranieckiej” utworzonej niecałe 100 lat wcześniej przez króla Stefana Batorego.

źródło: NKJP: Henryk Jabłoński: Jeszcze raz kosznajdrzy, Tygodnik Tucholski nr 611, 2003

W Załakowie Młyńscy mieszkają od XVI wieku. - Było to bogate chłopstwo. Mówiło się na nich kiedyś „gburzy”.

źródło: NKJP: Beata Pawlak: Saga z kleksem, Gazeta Wyborcza, 1997-07-04

Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj