Chronologizacja
Pochodzenie
Z przedrostkiem wz- (< psł. *vъz-) od psł. *pinati; zob. piąć się
1. na szczyt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny turystyka
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | drapać się, piąć się, wdrapywać się |
Połączenia
- alpinista, taternik, turysta; kot, kozica, małpa; auto, autobus wspina się
- wspinać się serpentynami, zboczem
- wspinać się bez asekuracji
- wspinać się dla przyjemności
- wspinać się na skalne ściany, na skarpę, na (najwyższy, niedostępny, wysoki) szczyt, na wierzchołek góry; na drzewo, na palmę; na wieżowce
- wspinać się po murze, po skale, po stromym zboczu; po drabinie, po schodach, po rusztowaniach; po linie
- wspinać się pod górę
- wspinać się w Himalajach, w Tatrach
- wspinać się mozolnie, powoli, samotnie; wysoko; amatorsko, zawodowo
- wspinać się jak kozica, jak małpa
Cytaty
|
W dolinkach reglowych podpatrywałem, jak wspinają się na skałkach prawdziwi taternicy. Sam zacząłem się wspinać, najpierw bez sprzętu, na niskich skałkach. źródło: NKJP: Marek Grocholski: Waga i odwaga, Tygodnik Podhalański, 1999 |
|
|
W filmie z 1933 roku małpa wspina się na Empire State Building w Nowym Jorku. To finałowa scena. Kultowa dla kina. źródło: Internet |
|
|
Inaczej [...] funkcjonuje nasze serce, gdy śpimy, inaczej, gdy spacerujemy, a jeszcze inaczej, kiedy wspinamy się rowerem na strome wzniesienie. źródło: NKJP: Życie na baterie, Dziennik Polski, 2003-07-19 |
|
|
W środku budynku zamontowano windę [...]. Dotychczas pacjenci np. ze złamaną nogą musieli wspinać się po schodach na piętro, by wykonać tam zdjęcie rentgenowskie. źródło: NKJP: GM: Zmiana na lepsze, Dziennik Polski, 2001-12-13 |
|
|
Dwustu samochodów doliczyli się dociekliwi turyści, którzy w minioną niedzielę z niepokojem obserwowali kawalkadę aut wspinających się asfaltową drogą prowadzącą na Przehybę. źródło: NKJP: Rozjeżdżone góry, Dziennik Polski, 2003-09-16 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
odpowiednik aspektowy: wspiąć się
Składnia
|
+ | wspinać się | + |
GDZIE
|
2. na palce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Połączenia
- wspinać się na palce/na palcach; na tylne łapy/na tylnych łapach
Cytaty
|
Znów zaczęły padać bliskie wystrzały i okna piwnic pozamykano. Tylko od czasu do czasu ktoś śmielszy wspinał się, żeby popatrzeć przez zakurzone i osmolone szyby, ale i bez wspinania się widać było przebiegających żołnierzy w niemieckich albo rosyjskich butach. źródło: KWSJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Przez strzeliste okna można było ujrzeć szklistą skorupę lodu, zalegającego Angarę. Wprawdzie Admirał musiał w tym celu, z racji niewielkiej postury, wspinać się na palce, ale widok wody, choć niesłonej i nawet całkowicie pokrytej lodem, działał na niego kojąco. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Widać było kłębowisko rozwrzeszczanych ludzi zgromadzonych na obszernym majdanie. […] Jednak poprzez cisnący się tłum długo nie mogli dojrzeć, co się tam właściwie dzieje. Jakaś kobiecina, stojąca przed nimi, też ciekawie wspinała się na palcach. źródło: KWSJP: Jerzy Janicki: Polskie drogi, 1977 |
|
|
Musiałam wspinać się na palce, by sięgnąć jego ust. źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001 |
|
|
Zaczyna się lekcja. Burek wspina się na tylne łapy i zagląda do zeszytu. Potem wskakuje na krzesło nauczyciela i spogląda na uczniów. źródło: NKJP: Imię Bezdomnego Burka, Dziennik Polski, 2002-02-01 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
odpowiednik aspektowy: wspiąć się
Składnia
| Rzżywotny | + | wspinać się | + |
na CO | na CZYM +
(żeby ZDANIE)
|
3. roślina
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- bluszcz wspina się; pnącza wspinają się po czymś
- wspinać się na pień
- wspinać się po pniu, po podporach, po słupkach
Cytaty
|
Ku potężnym koronom drzew, zasłaniających skutecznie dostęp światła do ziemi, wspinają się po pniach filodendrony. źródło: KWSJP: Remigiusz Mielcarek: Cerro Chirripo, Poznaj Świat, 1987 |
|
|
Sadzimy róże pnące, które będą wspinać się po słupkach i koronie kolumnady. źródło: KWSJP: Wanda Mołoń: Zakładamy rosarium, Nowiny, 2006 |
|
|
Na pniu jednego żywotnika zachodniego [...] odnaleźć można pnący się w jego koronę reliktowy okaz bluszczu. Podobny egzemplarz wspina się na pień wierzby po wschodniej stronie kaplicy. źródło: KWSJP: Janusz Bazarnik: Wokół nas, Kronika Ziemi Żarskiej, 1997 |
|
|
Hodowanie męczennicy nie jest zajęciem dla amatorów. Aby piękniała z dnia na dzień, raźno wspinając się po pałąkowatych podporach lub kratownicach, musi mieć zapewnioną wilgotną atmosferę i dość niską temperaturę zimą. źródło: KWSJP: Męczennica - roślina mistyczna?, Życie na gorąco, 1999, nr 34 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
Składnia
| Rznieżywotny | + | wspinać się | + |
po CZYM
|
4. droga
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | piąć się, wznosić się |
Połączenia
- droga, ścieżka, tor, trasa wspina się; uliczki wspinają się
- wspinać się zakosami
- wspinać się stromo
Cytaty
|
Okolice żwirowni to mój ulubiony odcinek; droga wspina się tam na lekkie wzniesienie i znika wśród stożkowatych gór piachu. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
Ulica św. Bronisławy ostro wspina się w górę, mija drewniany kościółek [...], aby złagodzić swój pęd, uspokoić się w alei Waszyngtona. źródło: NKJP: Utopiony diabeł, Dziennik Polski, 2001-07-07 |
|
|
Rudňany to górnicza osada obok nieczynnej kopalni. [...] Nie ma tu niczego pięknego. Bure budynki miasteczka zostają po prawej stronie, stłoczone w ciasnej dolinie. Droga wspina się zakosami. źródło: KWSJP: Andrzej Stasiuk: Dziura w ziemi, Ozon, 2005 |
|
|
Pomaszerowaliśmy pieszo wąską i ledwo widoczną ścieżką, wspinającą się tuż nad krawędzią kamieniołomu. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
Składnia
| Rznieżywotny | + | wspinać się | + |
(GDZIE)
|
5. po szczeblach kariery
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- wspinać się po szczeblach kariery, po drabinie społecznej hierarchii
- wspinać się w górę; w rankingu, w tabeli
Cytaty
|
Doktor Dziki dużo pracował, wspinał się po szczeblach szpitalnej kariery. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Bardzo szybko wspinał się po szczeblach kariery kościelnej. W latach 1879-1882 był nuncjuszem papieskim w Paryżu. źródło: KWSJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
Zawodnicy Skry Paterek „dowieźli” zwycięstwo do końca meczu i pomału wspinają się w górę tabeli. źródło: NKJP: LT: VITTRA - SKRA 2:3 (1:1), Nakielski Czas, 2004-10-06 |
|
|
To postać wyjątkowa, budzi tyleż podziwu co współczucia. [...] W połowie lat osiemdziesiątych wspinał się w rankingu ATP, fachowcy zachwycali się jego talentem, kiedy w lutym 1986 nastąpiła katastrofa. źródło: NKJP: Zdzisław Ambroziak: Strach przed wygraną, Gazeta Wyborcza, 1993-06-05 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
odpowiednik aspektowy: wspiąć się
Składnia
| Rzosobowy | + | wspinać się | + |
GDZIE
|
6. na wyżyny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wznosić się |
Połączenia
- wspinać się na szczyt profesjonalizmu (możliwości, swoich umiejętności…), na wyżyny umysłu (wyobraźni…)
Cytaty
|
W szkole Nicolas celował w matematyce, zapamiętywał też długie ustępy tekstów łacińskich […]. Równocześnie wspinał się na wyżyny osiągnięć pianistycznych. źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003 |
|
|
Kształt stosunków z Chinami w najbliższych dwóch dekadach zależeć będzie przede wszystkim od układu sił gospodarczych, militarnych i politycznych. Kraj ten wspina się dziś na szczyt możliwości, choć boryka się przy tym z wieloma problemami. źródło: Internet |
|
|
Należy pogratulować naszym piłkarzom. Toczyli oni bardzo wyrównane i zacięte boje z zawodnikami ligowymi i wspinając się na szczyty swych amatorskich umiejętności, pokazali, że mają serce do gry i potrafią stawić czoła każdemu. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wspinam się |
wspinamy się |
|||
| 2 os. |
wspinasz się |
wspinacie się |
|||
| 3 os. |
wspina się |
wspinają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałem się +(e)m się wspinał |
wspinałam się +(e)m się wspinała |
wspinałom się +(e)m się wspinało |
wspinaliśmy się +(e)śmy się wspinali |
wspinałyśmy się +(e)śmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałeś się +(e)ś się wspinał |
wspinałaś się +(e)ś się wspinała |
wspinałoś się +(e)ś się wspinało |
wspinaliście się +(e)ście się wspinali |
wspinałyście się +(e)ście się wspinały |
| 3 os. |
wspinał się |
wspinała się |
wspinało się |
wspinali się |
wspinały się |
bezosobnik: wspinano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wspinał będę się wspinać |
będę się wspinała będę się wspinać |
będę się wspinało będę się wspinać |
będziemy się wspinali będziemy się wspinać |
będziemy się wspinały będziemy się wspinać |
| 2 os. |
będziesz się wspinał będziesz się wspinać |
będziesz się wspinała będziesz się wspinać |
będziesz się wspinało będziesz się wspinać |
będziecie się wspinali będziecie się wspinać |
będziecie się wspinały będziecie się wspinać |
| 3 os. |
będzie się wspinał będzie się wspinać |
będzie się wspinała będzie się wspinać |
będzie się wspinało będzie się wspinać |
będą się wspinali będą się wspinać |
będą się wspinały będą się wspinać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wspinajmy się |
|
| 2 os. |
wspinaj się |
wspinajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wspinałbym się bym się wspinał |
wspinałabym się bym się wspinała |
wspinałobym się bym się wspinało |
wspinalibyśmy się byśmy się wspinali |
wspinałybyśmy się byśmy się wspinały |
| 2 os. |
wspinałbyś się byś się wspinał |
wspinałabyś się byś się wspinała |
wspinałobyś się byś się wspinało |
wspinalibyście się byście się wspinali |
wspinałybyście się byście się wspinały |
| 3 os. |
wspinałby się by się wspinał |
wspinałaby się by się wspinała |
wspinałoby się by się wspinało |
wspinaliby się by się wspinali |
wspinałyby się by się wspinały |
bezosobnik: wspinano by się
bezokolicznik: wspinać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wspinając się
gerundium: wspinanie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wspinanie się |
wspinania się |
| D. | wspinania się |
wspinań się |
| C. | wspinaniu się |
wspinaniom się |
| B. | wspinanie się |
wspinania się |
| N. | wspinaniem się |
wspinaniami się |
| Ms. | wspinaniu się |
wspinaniach się |
| W. | wspinanie się |
wspinania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wspinający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinająca się |
| D. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającego się |
wspinającej się |
| C. | wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającemu się |
wspinającej się |
| B. | wspinającego się |
wspinającego się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinającą się |
| N. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającą się |
| Ms. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wspinający się |
wspinający się |
wspinające się |
wspinające się |
| D. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
| C. | wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
wspinającym się |
| B. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinające się |
| N. | wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
wspinającymi się |
| Ms. | wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
wspinających się |
odpowiednik aspektowy: wspiąć się
Składnia
| Rzosobowy | + | wspinać się | + |
na CO
|