UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kapelusznik

Chronologizacja

1639, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. kapelusz

1. rzemieślnik

Definicja

osoba zajmująca się wyrobem lub przerabianiem kapeluszy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rzemieślnik

Połączenia

  • kapelusznik i szewc; kapelusznicy i garncarze; kapelusznicy i kapelusze

Cytaty

Do łask wracają kapelusze, przy których trzeba się nieźle napracować. Zaczyna się od formy, potem się naciąga, formuje, usztywnia, wykańcza i tak z tydzień to trwa. Każdy kapelusznik ma swoje tajemnice wykańczania, usztywniania i nikomu ich zdradzać nie zamierza.

źródło: NKJP: Katarzyna Kachel: Wżeniony w czapnictwo, Gazeta Krakowska, 2003-10-13

[...] Chciałbym u kapelusznika Locka [...] nabyć czarny kapelusz, rozmiar 7 1/2, o szerokości ronda półtora cala oraz drugi taki, lecz w rozmiarze 7 1/4, dla mojego ojca przebywającego w Warszawie.

źródło: NKJP: Andrzej Dobosz: Pocztówka z Londynu, Gazeta Wyborcza, 1994-01-07

Świadczą o tym [...] dane o strukturze zawodowej uczestników ruchu anarchistycznego w krajach zachodnioeuropejskich. Szewcy, krawcy, tkacze czy kapelusznicy znajdują się wszędzie w ścisłej czołówce.

źródło: NKJP: Daniel Grinberg: Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej: 1870-1914, 1994

Obuwie kupowano w mieście, w licznie występujących warsztatach szewskich. Rzadziej można było spotkać kapeluszników, zajmujących się wyrobem filcowych kapeluszy, zgodnie z lokalną, regionalną modą.

źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapelusznik
kapelusznicy
ndepr
kapeluszniki
depr
D. kapelusznika
kapeluszników
C. kapelusznikowi
kapelusznikom
B. kapelusznika
kapeluszników
N. kapelusznikiem
kapelusznikami
Ms. kapeluszniku
kapelusznikach
W. kapeluszniku
kapelusznicy
ndepr
kapeluszniki
depr

2. grzyb

Definicja

pot.  żart. 
grzyb, taki, jakie rosną w lesie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  grzyb

Cytaty

W Wierzynku po świeże rydze, które dodaje się do smażonej kaczki, czy borowiki, które piecze się z dziczyzną, chodzi się po prostu na Stary Kleparz. Na nim bowiem urzęduje grzyboznawca, który dopuszcza każdego kapelusznika do sprzedaży.

źródło: NKJP: (kach): Grzybobranie czas zacząć, Gazeta Krakowska, 2002-10-03

– Do tej pory sądziłem, że na grzyby chodzi się jesienią, a nie w maju – mówi i pokazuje zaraz drugiego, mniejszego, który rósł obok kapelusznika.

źródło: NKJP: (pach): Majowe prawdziwki, Gazeta Krakowska, 2007-05-24

- Artyści żałowali, że tym razem nie było grzybów, bo w przerwach między malowaniem lubią sobie pospacerować po lesie w poszukiwaniu kapeluszników [...].

źródło: NKJP: (RR): Powiat na płótnach, Gazeta Poznańska, 2004-09-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapelusznik
kapeluszniki
D. kapelusznika
kapeluszników
C. kapelusznikowi
kapelusznikom
B. kapelusznika
kapeluszniki
N. kapelusznikiem
kapelusznikami
Ms. kapeluszniku
kapelusznikach
W. kapeluszniku
kapeluszniki

3. w samochodzie

Definicja

pot. 
negatywne i pogardliwe określenie osób wywołujących złość mówiącego, noszących kapelusz lub stereotypowo kojarzonych z noszeniem kapelusza

Noty o użyciu

Przeważnie odnoszone do kierowców, mających nieakceptowany przez innych styl jazdy lub prowadzących pojazdy marek postrzeganych negatywnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Cytaty

Te durne chamy, te obszczymury, te kapeluszniki! Nie wiedzą, po co mają gaz, że tak się wloką?

źródło: NKJP: Hanna Samson: Wojna żeńsko-męska i przeciwko światu, 2005

Ze względów bezpieczeństwa, gdy kapelusznik przypadkowo znajdzie się na trasie stara się nie szarżować i nie przeszkadzać innym. Pyrka sobie wtedy cichutko 70km/h przy osi jezdni.

źródło: Internet: joemonster.org/art/10716

Nie brakuje w nowym sejmie tzw. kapeluszników, czyli ludzi będących na usługach kościoła.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kapelusznik
kapelusznicy
ndepr
kapeluszniki
depr
D. kapelusznika
kapeluszników
C. kapelusznikowi
kapelusznikom
B. kapelusznika
kapeluszników
N. kapelusznikiem
kapelusznikami
Ms. kapeluszniku
kapelusznikach
W. kapeluszniku
kapelusznicy
ndepr
kapeluszniki
depr
Data ostatniej modyfikacji: 19.05.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj