UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chamieć

Chronologizacja

1951, SJPDor

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. chamieję
chamiejemy
2 os. chamiejesz
chamiejecie
3 os. chamieje
chamieją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. chamiałem
+(e)m chamiał
chamiałam
+(e)m chamiała
chamiałom
+(e)m chamiało
chamieliśmy
+(e)śmy chamieli
chamiałyśmy
+(e)śmy chamiały
2 os. chamiałeś
+(e)ś chamiał
chamiałaś
+(e)ś chamiała
chamiałoś
+(e)ś chamiało
chamieliście
+(e)ście chamieli
chamiałyście
+(e)ście chamiały
3 os. chamiał
chamiała
chamiało
chamieli
chamiały

bezosobnik: chamiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę chamiał
będę chamieć
będę chamiała
będę chamieć
będę chamiało
będę chamieć
będziemy chamieli
będziemy chamieć
będziemy chamiały
będziemy chamieć
2 os. będziesz chamiał
będziesz chamieć
będziesz chamiała
będziesz chamieć
będziesz chamiało
będziesz chamieć
będziecie chamieli
będziecie chamieć
będziecie chamiały
będziecie chamieć
3 os. będzie chamiał
będzie chamieć
będzie chamiała
będzie chamieć
będzie chamiało
będzie chamieć
będą chamieli
będą chamieć
będą chamiały
będą chamieć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. chamiejmy
2 os. chamiej
chamiejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. chamiałbym
bym chamiał
chamiałabym
bym chamiała
chamiałobym
bym chamiało
chamielibyśmy
byśmy chamieli
chamiałybyśmy
byśmy chamiały
2 os. chamiałbyś
byś chamiał
chamiałabyś
byś chamiała
chamiałobyś
byś chamiało
chamielibyście
byście chamieli
chamiałybyście
byście chamiały
3 os. chamiałby
by chamiał
chamiałaby
by chamiała
chamiałoby
by chamiało
chamieliby
by chamieli
chamiałyby
by chamiały

bezosobnik: chamiano by

bezokolicznik: chamieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: chamiejąc

gerundium: chamienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chamienie
chamienia
D. chamienia
chamień
C. chamieniu
chamieniom
B. chamienie
chamienia
N. chamieniem
chamieniami
Ms. chamieniu
chamieniach
W. chamienie
chamienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: chamiejący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. chamiejący
chamiejący
chamiejący
chamiejące
chamiejąca
D. chamiejącego
chamiejącego
chamiejącego
chamiejącego
chamiejącej
C. chamiejącemu
chamiejącemu
chamiejącemu
chamiejącemu
chamiejącej
B. chamiejącego
chamiejącego
chamiejący
chamiejące
chamiejącą
N. chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
chamiejącą
Ms. chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
chamiejącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. chamiejący
chamiejący
chamiejące
chamiejące
D. chamiejących
chamiejących
chamiejących
chamiejących
C. chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
chamiejącym
B. chamiejących
chamiejących
chamiejących
chamiejące
N. chamiejącymi
chamiejącymi
chamiejącymi
chamiejącymi
Ms. chamiejących
chamiejących
chamiejących
chamiejących

odpowiednik aspektowy: schamieć

Pochodzenie

Zob. cham

1. o człowieku

Definicja

pot.  pejorat. 
stawać się człowiekiem prostackim, gruboskórnym i pozbawionym kultury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Nie trzeba chamieć. Nie musisz upodabniać się do tych ludzi, by sobie z nimi poradzić. Chamów trzeba traktować tak jak oni was.

źródło: NKJP: Internet

Rżnij frajerów po kieszeni, że pozwolę sobie wejść na językową częstotliwość artystki z Ciechanowa. I niby właściwie nic strasznego się nie dzieje, poza tym, że straszliwie chamiejemy.

źródło: NKJP: W. Hagedorny: Szast–prast: Doda, czyli o tandecie, Tygodnik Ciechanowski, 2008-02-01

Chamieją na tej służbie z upływem lat coraz bardziej i trudno zobaczyć w ich oczach choćby cień współczucia dla moknących na deszczu, marznących, głodnych, znużonych i konających więźniów.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag, tom 2, 1977

I jak po każdej rewolucji, tak i we Francji wysuwa się na pierwszy plan chamstwo, chamienie rozszerzające się coraz bardziej [...], pokryte francuską poufałością, pod którą kryje się jednak gruboskórność i brak taktu [...].

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

2. o tradycji

Definicja

pot.  pejorat. 
tracąc dotychczasowy kulturalny charakter, stawać się typowym dla ludzi prostackich, gruboskórnych i pozbawionych kultury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Z biegiem czasu twarz chamieje.

źródło: NKJP: Internet

Jeśli mówi się, że świat chamieje, brutalizuje się, staje się bezwzględny i nieczuły, to Janek stanowił jeden z nielicznych przykładów, że ten trąd nie ogarnął wszystkich.

źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

To paradoks: coraz częściej słowo pisane sprzyja chamieniu obyczajów i języka.

źródło: NKJP: Maciej Kwaśniewski: Bronić języka!, Gazeta Krakowska, 2004-01-31

Data ostatniej modyfikacji: 11.12.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj