UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

płachta

Chronologizacja

1367, SStp

Pochodzenie

psł. *plachъta 'duży, szeroki kawał grubej tkaniny'

Forma prasłowiańska od psł. *placha 'coś płaskiego i szerokiego' z przyrostkiem *-ъta; zob. spłacheć

1. materiału

Definicja

duży kawałek jakiegoś materiału służący zwykle do przykrywania lub przenoszenia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Połączenia

  • brezentowa, lniana, płócienna, wełniana; foliowa, plastikowa; biała, czarna, niebieska, ...; duża, olbrzymia, wielka; zgrzebna; dziurawa; nieprzemakalna; biwakowa, namiotowa, ratownicza, reklamowa, strażacka płachta
  • płachta materiału; aksamitu, brezentu, jedwabiu, płótna, sukna; prześcieradła, zasłony; (czarnej) folii; blachy; dachu
  • płachta z reklamą
  • okryć, owinąć, przykryć, zasłonić coś płachtą
  • coś zasłonięte płachtami
  • zawinąć coś w płachtę

Cytaty

W pierwszej klasie jacyś nuworysze z chłopskimi twarzami, ubrani w wykwintne garnitury [...]. Kobiety z wielkimi, płóciennymi płachtami wypełnionymi pierzem, ruchliwym drobiem w plecionych workach […].

źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005

Białe płachty wilgotnych prześcieradeł zdają się parować pod połaciami dachu.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Tryby, 2003

[...] docieram do centrum, okazuje się, że oto... zniknął właśnie jeden z najbardziej znanych berlińskich symboli. Słynną Bramę Brandenburską owija teraz szczelnie płachta z reklamą Deutsche Telekom, finansującego rozpoczętą w zeszłym roku renowację.

źródło: NKJP: Miasto, które nie śpi, Dziennik Polski, 2002-05-11

Nowak pokazał na ciało przykryte czarną płachtą folii […].

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007

Wichura zerwała kilka dachów. […] Odleciały całe płachty blachy. Cały dach jest do wymiany.

źródło: NKJP: Roman Furciński: Bez dachów i prądu, Echo Dnia, 2007-01-19

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. płachta
płachty
D. płachty
płacht
C. płachcie
płachtom
B. płachtę
płachty
N. płachtą
płachtami
Ms. płachcie
płachtach
W. płachto
płachty

Składnia

bez ograniczeń + płachta +
CZEGO

2. papieru

Definicja

duży arkusz papieru

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  arkusz

Połączenia

  • kartonowe, papierowe płachty
  • płachta brystolu, papieru, tektury; gazety, plakatu; "Gazety Wyborczej", "International Herald Tribun", "Trybuny Ludu", "Wall Street Journal", ...; płachty map
  • rozłożyć płachtę (gazety)
  • zakryć, zasłonić coś; wymachiwać płachtą (gazety); coś owinięte płachtą (papieru)
  • ukryć się za płachtą (gazety)

Cytaty

Ekipa powitalna gorączkowo macha i pokrzykuje z balkonu. A on nie - dał znak, że nas dostrzegł i znowu zagłębił się w płachtę „Wyborczej” .

źródło: NKJP: Elżbieta Siesicka: Opowiadanie, Gazeta Wyborcza, 1997-06-20

Pod płachtą gazety można w tramwaju ukryć wiele rzeczy: swoją samotność, niestaranny makijaż, zaniepokojenie z powodu spóźnienia.

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002

Zerwał zapisaną kartkę i rzucił płachtę papieru w kąt tak energicznie, że obudził Sindi drzemiącą pod biurkiem.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

[…] Massud rozłożył na dywanach wielkie płachty sztabowych map.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski odlitwa o deszcz, 2002

Wejścia do Rhodes College, gdzie trenują koszykarze Memphis Grizzlies, strzeże uzbrojony ochroniarz, a na szyby naklejono papierowe płachty.

źródło: NKJP: (MARO): Prezent na urodziny, Dziennik Polski, 2002-10-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. płachta
płachty
D. płachty
płacht
C. płachcie
płachtom
B. płachtę
płachty
N. płachtą
płachtami
Ms. płachcie
płachtach
W. płachto
płachty

Składnia

bez ograniczeń + płachta +
CZEGO

Frazeologizmy

coś działa na kogoś jak/niczym płachta na byka
coś działa na kogoś jak/niczym czerwona płachta na byka
coś działa na kogoś jak/niczym czerwona płachta
coś podziałało na kogoś jak/niczym płachta na byka
coś podziałało na kogoś jak/niczym czerwona płachta na byka
coś zadziałało na kogoś jak/niczym płachta na byka
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj