UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wist

Chronologizacja

1861, SJPWil

Pochodzenie

ang. whist

Od: whisk (wyraz dźwiękonaśladowczy)

1. gra

Definicja

gra karciana przeznaczona dla dwóch par graczy, rozgrywana talią składającą się z pięćdziesięciu dwóch kart, popularna w XVIII i XIX w., podobna do współczesnego brydża

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gra

Połączenia

  • partyjka wista
  • grać w wista

Cytaty

Wszystko wydawało się Dziedzicowi w porządku, kiedy z Kotuszowa przyjeżdżali Pełscy, kiedy grał wieczorami w wista, kiedy rozmawiał o sztuce, kiedy odwiedzał swoje piwnice i przycinał róże.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Popularną formą spędzania czasu była gra w karty. W XIX w. na zielonym stoliku królowały przywiezione z Paryża bezik i wist. Popularność wista była tak duża, że wpłynęła na obyczaje towarzyskie.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Starsi ludzie grywali jeszcze w preferansa, ale w wytwornym świecie była to gra już niemodna, podczas gdy dla młodego człowieka umiejętność gry w wista była obowiązkowa.

źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

W wista grali młodzi i starzy, kobiety i mężczyźni, bo nie umieć grać w wista w XIX wieku to tak, jakby nie umieć czytać.

źródło: NKJP: Dorota Oramus: Powozem na dyskotekę, czyli…, Manko, 2009-01-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wist
wisty
D. wista
wistów
C. wistowi
wistom
B. wista
wisty
N. wistem
wistami
Ms. wiście
wistach
W. wiście
wisty

Inne uwagi

Zwykle lp

2. otwarcie

Definicja

karc. 
zagranie pierwszej karty rozpoczynające rozgrywkę w niektórych grach karcianych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Cytaty

Miałem jako S nakazane rozgrywać 6 bez atu. Strona pasywna (w tym rozdaniu WE) dostawała instrukcję jak ma się bronić, tak że na błąd wistujących nie można było liczyć. W miał nakazany wist w waleta kier.

źródło: NKJP: Julian Klukowski: Olimpiada na układane karty, Gazeta Wyborcza, 1992-04-03

Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida organizuje zajęcia brydża dla dorosłych i młodzieży, początkujących i zaawansowanych. (...) Program dla początkujących obejmie poznanie zasad gry, naturalnego systemu licytacji, rozwijanie umiejętności rozgrywki. Zaawansowani poznają umiejętności zapamiętywania rozkładów kart, rozgrywki, rodzaje wistów itd.

źródło: NKJP: Zagraj w brydża, Gazeta Krakowska, 2004-09-23

Nie zawsze jest to możliwe, ale zadania brydżowe, typu: wygrać kontrakt przy dowolnym układzie u przeciwników i optymalnym wiście, należą do najłatwiejszych.

źródło: NKJP: Julian Klukowski: Bezpieczna rozgrywka, Gazeta Wyborcza, 1992-12-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wist
wisty
D. wistu
wistów
C. wistowi
wistom
B. wist
wisty
N. wistem
wistami
Ms. wiście
wistach
W. wiście
wisty

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + wist +
(w CO)

3. zmiana

Definicja

nagła nieoczekiwana zmiana w czyimś zachowaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zmiana

Cytaty

Tym osobom polecam kurtuazję. Efekt zaskoczenia można przecież osiągnąć także, zaczynając od... pochwały dla adwersarza. „Czytałem pana tekst, bardzo interesujący” albo „miał pan rację w kwestii stóp procentowych, trzeba było obniżać”. Tego typu wist na początek rozgrywki przynosi same korzyści.

źródło: NKJP: Piotr Legutko: Sztuka debaty, czyli jak się nie dać, 2009

Eda wspomagał sztab specjalistów opracowujących dla niego wybór wistów na każdą okazję.

źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006

Jak pisaliśmy na naszych łamach w minioną środę, radnym Prawicy ten wist się nie udał, więc nastąpi powtórka.

źródło: NKJP: Nadzwyczajna sesja, Gazeta Krakowska, 2003-12-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wist
wisty
D. wistu
wistów
C. wistowi
wistom
B. wist
wisty
N. wistem
wistami
Ms. wiście
wistach
W. wiście
wisty

4. pistolet

Definicja

polski pistolet samopowtarzalny skonstruowany na początku lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pistolet

Cytaty

Dookoła wala się teraz mnóstwo broni, a ja nie chciałbym, by zobaczono pana z czym innym niż służbowy wist.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Zważył broń w dłoni.
- To wist?

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Wzrok miała nieprzytomny, ale przynajmniej wyjęła wista i wprowadziła nabój do komory.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Zastanawiające w tej sprawie jest to, że „Wist” został skonstruowany w Wojskowym Instytucie Techniki Uzbrojenia, prototypy wykonano w „Łuczniku”, czyli wszystko za państwowe pieniądze, a produkcję zlecono bliżej nieznanej prywatnej spółce (...).

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 57. posiedzenia Senatu RP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wist
wisty
D. wista
wistów
C. wistowi
wistom
B. wista
wisty
N. wistem
wistami
Ms. wiście
wistach
W. wiście
wisty
Data ostatniej modyfikacji: 01.12.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj