UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

karbunkuł

Chronologizacja

1528, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. karbunkuł
karbunkuły
D. karbunkułu
karbunkułów
C. karbunkułowi
karbunkułom
B. karbunkuł
karbunkuły
N. karbunkułem
karbunkułami
Ms. karbunkule
karbunkułach
W. karbunkule
karbunkuły

Pochodzenie

łac. carbunculus 'węgielek; wąglik, ropień; drogi kamień'

1. u jubilera

Definicja

daw. 
czerwony kamień półszlachetny, mający zastosowanie w jubilerstwie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kamień

Cytaty

Astrolodzy i znawcy tematu zalecają noszenie konkretnych kamieni [...]. Skorpion - topaz, malachit, akwamaryn, karbunkuł, koral.

źródło: NKJP: Izabela Jabłonowska: Ubierz się w uśmiech. Stylowo i modnie, 2010

Dawno, dawno temu, na szczycie Jastrzębiej Turni dumnie błyszczał karbunkuł, szlachetny kamień, w którego krwistoczerwonym wnętrzu odbijały się promienie słońca.

źródło: Janusz Jędrygas: Legenda o Jastrzębiej Turni (wgorach.com)

Prócz tego nosił także wysuszony grzebień czarnego koguta, szczękę nietoperza i skarabeusza wyrżniętego w karbunkule. Ten kamień miał oddalać złe uroki.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Dawniej rubin nazywano karbunkułem, ale ta nazwa odnosiła się również do granatu.

źródło: Internet: archiwumallegro.com.pl

2. na ciele

Definicja

przest. 
zbiorowisko czyraków, znajdujących się obok siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:  czyrak gromadny

Cytaty

W wyniku ukąszenia jadowitego insekta wytworzył mu się na grzbiecie karbunkuł, wyjątkowo dokuczliwy.

źródło: NKJP: (X): Dziwne przypadki, Dziennik Polski, 1998-04-10

Zdarza się, że może pojawić się wiele czyraków zlokalizowanych blisko siebie, które łączą się w jedną zmianę. Zjawisko to nosi nazwę karbunkułu lub też czyraka gromadnego.

źródło: Internet: choroby-zdrowie.pl

- Ty to umiesz się urządzić, Ambrosij! - odpowiedział z westchnieniem wychudły, zaniedbany, z karbunkułem na karku Foka.

źródło: NKJP: Internet

Jest poważnie chory na serce i ma zjadliwe karbunkuły na całym ciele.

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Odesłania

Zob. też:

czyrak

Data ostatniej modyfikacji: 20.07.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj