UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kupować

Chronologizacja

1399, SStp

Pochodzenie

psł. *kupovati 'dokonywać kupna, nabywać'

1. mieszkanie

Definicja

otrzymywać coś za określoną sumę pieniędzy

Noty o użyciu

Imcz używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np.  podpisywać umowę z kupującym .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  nabywać

Połączenia

  • biznesmen, chłopak, emeryt, inwestor, klient, konsument, młodzież, nabywca; agencja, bank, firma, gmina, państwo, powiat, rząd, spółka kupuje coś; rodzice, rolnicy, uczniowie kupują coś
  • kupować 9-latkowi, dwulatce, córce, dzidziusiowi, dziecku, synkowi, wnuczce; mamie, mężowi, ojcu, rodzicom, żonie; chłopakom, chłopcu, dziewczynie, facetowi, przyjaciołom, przyjaciółce
  • kupować chleb, cukier, karpia, kiełbasę, masło, miód, mleko, wodę, zboże, żywność; bilet, gazetę, książki, podręczniki; alkohol, papierosy, wódkę; działkę, grunt, hektar (ziemi), mieszkanie, parcelę, ziemię; benzynę, energię, gaz, olej, paliwo, węgiel; komputer, rower, samochód, samolot, sprzęt, telefon, telewizor; akcje, dług, obligacje, papiery wartościowe, skarbowe; firmę
  • kupować bez gwarancji; bez cła, bez kredytu, bez przetargu; bez recepty; bez zniżki; bez kolejki
  • kupować dla chłopaków, dla córeczki, dla córek, dla dziecka, dla kolegów, dla kumpla, dla rodziny, dla syna, dla żony; dla bibliotek, dla szkół; dla szpanu
  • kupować coś do biblioteki, do czytelni, do domu, do firmy, do szkoły, do urzędu; do kolekcji; do spółki z kimś; do woli
  • kupować coś na imieniny, na prezent, na święta; na kartki, na kredyt, na raty; na allegro, na aukcji, na bazarze, na giełdzie, na rynku, na stacji, na straganie, na targowisku, na targu
  • kupować od dziadka, od kolegi, od sąsiada; od agencji, od banku, od chłopa; od deweloperów, od dostawców, od eksportera, od firmy, od handlarki, od handlarza, od pośredników, od producenta, od rolnika; od gminy, od miasta, od państwa, od rządu, od skarbu państwa, od syndyka
  • kupować po cenie brutto, eksportowej...; po sztuce, po trochu (wszystkiego)
  • kupować pod kolor kafelków, łazienki; pod wpływem emocji, reklam...
  • kupować przez allegro, przez internet, przez pośredników
  • kupować u chłopów; u dealera, u developera, dilera, u handlarki, u handlarza, u konkurencji, u producenta; u kierowcy, u konduktora
  • kupować w jakiejś cenie; w antykwariacie, w aptece, w hipermarkecie, w hurtowni, w internecie, w kasie, w kiosku, w lumpeksie, w markecie, w piekarni, w rafinerii, w salonie, w sklepie, w supermarkecie, w warzywniaku; w przetargu; w prezencie
  • kupować z pieniędzy kas chorych, obywateli..., ze środków budżetowych, unijnych...; z ulgą, ze zniżką; z importu; z ciekawości; z głową, z konieczności
  • kupować za bony, za dolary, za gotówkę, za grosze, za kredyt; za granicą, za pośrednictwem poczty, sieci...
  • chętnie, masowo, namiętnie, niechętnie, pospiesznie; tanio; codziennie, często, dziennie, przeważnie, regularnie, rzadko, zwykle; legalnie, nielegalnie kupować
  • doświadczony; potencjalny kupujący
  • adres, nazwisko, podpis; pełnoletność, wiek; dylematy, interesy, ryzyko, strata, wybór; naiwność kupującego; grono, grupa, krąg, liczba, tłum kupujących
  • atrakcja, bonusy, korzyść; porady, rady, wskazówka; bariery; kredyt dla kupujących
  • kontakt z kupującym
  • kupujący płaci, pokrywa koszty, ponosi wydatki; dopuszcza się zwłoki, odstępuje od umowy, oświadcza coś, zobowiązuje się do czegoś; żądanie, życzenie kupującego
  • informować, uświadomić; obciążać czymś; odstraszyć/odstraszać, zachęcać kupującego
  • dogadać się, podpisywać umowę z kupującym; ukrywać coś przed kupującymi

Cytaty

Markol kupował węgiel od kopalni i natychmiast go odsprzedawał innej handlującej węglem firmie, a ta następnej.

źródło: NKJP: Marian Maciejewski: Kopalnie nie dostały pieniędzy za sprzedany węgiel, Gazeta Wyborcza, 1994-11-26

W pierwszej fazie związku, gdy seks i namiętność odgrywają dużą rolę, mąż kupuje żonie ciuchy.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Gdyby zamilkły kobiety, 2005

Matki kupowały dla dzieci „alfabet”, zakochani ofiarowywali serca swym wybrankom [...].

źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974

Musimy kupować ropę za dolary, więc musimy podnieść ceny.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

Wszystko wskazuje na to, że posługiwali się nimi, kupując towary w sklepach spożywczych.

źródło: NKJP: Kronika policujna, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupuję
 kupujemy
2 os. kupujesz
 kupujecie
3 os. kupuje
 kupują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałem
+(e)m kupował
 kupowałam
+(e)m kupowała
 kupowałom
+(e)m kupowało
 kupowaliśmy
+(e)śmy kupowali
 kupowałyśmy
+(e)śmy kupowały
2 os. kupowałeś
+(e)ś kupował
 kupowałaś
+(e)ś kupowała
 kupowałoś
+(e)ś kupowało
 kupowaliście
+(e)ście kupowali
 kupowałyście
+(e)ście kupowały
3 os. kupował
 kupowała
 kupowało
 kupowali
 kupowały

bezosobnik: kupowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupował
będę kupować
 będę kupowała
będę kupować
 będę kupowało
będę kupować
 będziemy kupowali
będziemy kupować
 będziemy kupowały
będziemy kupować
2 os. będziesz kupował
będziesz kupować
 będziesz kupowała
będziesz kupować
 będziesz kupowało
będziesz kupować
 będziecie kupowali
będziecie kupować
 będziecie kupowały
będziecie kupować
3 os. będzie kupował
będzie kupować
 będzie kupowała
będzie kupować
 będzie kupowało
będzie kupować
 będą kupowali
będą kupować
 będą kupowały
będą kupować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupujmy
2 os. kupuj
 kupujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałbym
bym kupował
 kupowałabym
bym kupowała
 kupowałobym
bym kupowało
 kupowalibyśmy
byśmy kupowali
 kupowałybyśmy
byśmy kupowały
2 os. kupowałbyś
byś kupował
 kupowałabyś
byś kupowała
 kupowałobyś
byś kupowało
 kupowalibyście
byście kupowali
 kupowałybyście
byście kupowały
3 os. kupowałby
by kupował
 kupowałaby
by kupowała
 kupowałoby
by kupowało
 kupowaliby
by kupowali
 kupowałyby
by kupowały

bezosobnik: kupowano by

bezokolicznik: kupować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupując

gerundium: kupowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: kupowany

odpowiednik aspektowy: kupić

Składnia

Rz osobowy + kupować +
CO + (od KOGO) + (za CO)
Rz osobowy + kupować +
CO + (KOMU)
Rz osobowy + kupować +
CO + (dla KOGO)

2. lojalność

Definicja

pozyskiwać jakąś osobę lub jej uczucia dzięki jakimś działaniom dla niej korzystnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • kupować sobie głosy, miłość
  • kupować lojalność, milczenie, przychylność

Cytaty

[...] jest powszechnym zjawiskiem, że przedsiębiorcy lokalni, nawet kupując sobie głosy, zostają radnymi, a potem domagają się dla siebie zamówień publicznych.

źródło: NKJP: (KS): Krewny w urzędzie, Dziennik Polski, 2001-07-09

- Każdy jakoś kupuje sobie miłość... Ja też.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Kupował lojalność partyjnych rekinów, rozdając ministerialne stanowiska.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Prawie pół wieku rządów sprawiło, że Kongres z Partii Dobra stał się Machiną Władzy. Dlaczego ..., Gazeta Wyborcza, 1995-03-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupuję
 kupujemy
2 os. kupujesz
 kupujecie
3 os. kupuje
 kupują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałem
+(e)m kupował
 kupowałam
+(e)m kupowała
 kupowałom
+(e)m kupowało
 kupowaliśmy
+(e)śmy kupowali
 kupowałyśmy
+(e)śmy kupowały
2 os. kupowałeś
+(e)ś kupował
 kupowałaś
+(e)ś kupowała
 kupowałoś
+(e)ś kupowało
 kupowaliście
+(e)ście kupowali
 kupowałyście
+(e)ście kupowały
3 os. kupował
 kupowała
 kupowało
 kupowali
 kupowały

bezosobnik: kupowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupował
będę kupować
 będę kupowała
będę kupować
 będę kupowało
będę kupować
 będziemy kupowali
będziemy kupować
 będziemy kupowały
będziemy kupować
2 os. będziesz kupował
będziesz kupować
 będziesz kupowała
będziesz kupować
 będziesz kupowało
będziesz kupować
 będziecie kupowali
będziecie kupować
 będziecie kupowały
będziecie kupować
3 os. będzie kupował
będzie kupować
 będzie kupowała
będzie kupować
 będzie kupowało
będzie kupować
 będą kupowali
będą kupować
 będą kupowały
będą kupować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupujmy
2 os. kupuj
 kupujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałbym
bym kupował
 kupowałabym
bym kupowała
 kupowałobym
bym kupowało
 kupowalibyśmy
byśmy kupowali
 kupowałybyśmy
byśmy kupowały
2 os. kupowałbyś
byś kupował
 kupowałabyś
byś kupowała
 kupowałobyś
byś kupowało
 kupowalibyście
byście kupowali
 kupowałybyście
byście kupowały
3 os. kupowałby
by kupował
 kupowałaby
by kupowała
 kupowałoby
by kupowało
 kupowaliby
by kupowali
 kupowałyby
by kupowały

bezosobnik: kupowano by

bezokolicznik: kupować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupując

gerundium: kupowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: kupowany

odpowiednik aspektowy: kupić

Składnia

Rz osobowy + kupować +
(sobie) + CO + (CZYM)

3. celników

Definicja

płacić komuś, by zrobił coś, co jest niezgodne z obowiązującym prawem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przekupywać

Połączenia

  • kupowanie celników, decyzji urzędnika

Cytaty

- Korupcja to kupowanie decyzji urzędnika państwowego i każde inne nieetyczne zachowanie się, polegające na wykorzystaniu władzy do celów prywatnych.

źródło: NKJP: Obszary korupcji, Dziennik Polski, 1999-08-23

Kupuje też celników i urzędy podatkowe - wtedy już się nie dojdzie, za co są te wille i mercedesy. Potem przychodzi kolej na prokuratorów, sędziów, dziennikarzy i polityków. Kończy się, jak we Włoszech - galerią sprzedajnych posłów, ministrów, nawet szefów rządu.

źródło: NKJP: Ernest Skalski: Poborcy i zbójcy, Gazeta Wyborcza, 1994-08-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupuję
 kupujemy
2 os. kupujesz
 kupujecie
3 os. kupuje
 kupują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałem
+(e)m kupował
 kupowałam
+(e)m kupowała
 kupowałom
+(e)m kupowało
 kupowaliśmy
+(e)śmy kupowali
 kupowałyśmy
+(e)śmy kupowały
2 os. kupowałeś
+(e)ś kupował
 kupowałaś
+(e)ś kupowała
 kupowałoś
+(e)ś kupowało
 kupowaliście
+(e)ście kupowali
 kupowałyście
+(e)ście kupowały
3 os. kupował
 kupowała
 kupowało
 kupowali
 kupowały

bezosobnik: kupowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupował
będę kupować
 będę kupowała
będę kupować
 będę kupowało
będę kupować
 będziemy kupowali
będziemy kupować
 będziemy kupowały
będziemy kupować
2 os. będziesz kupował
będziesz kupować
 będziesz kupowała
będziesz kupować
 będziesz kupowało
będziesz kupować
 będziecie kupowali
będziecie kupować
 będziecie kupowały
będziecie kupować
3 os. będzie kupował
będzie kupować
 będzie kupowała
będzie kupować
 będzie kupowało
będzie kupować
 będą kupowali
będą kupować
 będą kupowały
będą kupować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupujmy
2 os. kupuj
 kupujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałbym
bym kupował
 kupowałabym
bym kupowała
 kupowałobym
bym kupowało
 kupowalibyśmy
byśmy kupowali
 kupowałybyśmy
byśmy kupowały
2 os. kupowałbyś
byś kupował
 kupowałabyś
byś kupowała
 kupowałobyś
byś kupowało
 kupowalibyście
byście kupowali
 kupowałybyście
byście kupowały
3 os. kupowałby
by kupował
 kupowałaby
by kupowała
 kupowałoby
by kupowało
 kupowaliby
by kupowali
 kupowałyby
by kupowały

bezosobnik: kupowano by

bezokolicznik: kupować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupując

gerundium: kupowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: kupowany

odpowiednik aspektowy: kupić

Składnia

Rz osobowy + kupować +
KOGO/CO

4. piłkarza

Definicja

płacić zawodnikowi, by grał w danym klubie sportowym

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

  • kupować koszykarzy, piłkarza, zawodników

Cytaty

- Zgodnie z przepisami klub transferujący ma obowiązek uzyskać zgodę od drużyny, od której kupuje piłkarza.

źródło: NKJP: Piłka nożna, Gazeta Wyborcza, 1997-11-19

Nie ma sensu kupować nowego koszykarza, skoro pozostali gracze nie rozumieją się na parkiecie.

źródło: NKJP: (RS): Nie rezygnujemy z walki, Dziennik Polski, 2001-11-13

Kiedy widzę, jak kluby za państwowe pieniądze kupują zagranicznych zawodników, jestem oburzony.

źródło: NKJP: Andrzej Zagrodzki: Mecz o miedź, Polityka, 2008-03-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupuję
 kupujemy
2 os. kupujesz
 kupujecie
3 os. kupuje
 kupują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałem
+(e)m kupował
 kupowałam
+(e)m kupowała
 kupowałom
+(e)m kupowało
 kupowaliśmy
+(e)śmy kupowali
 kupowałyśmy
+(e)śmy kupowały
2 os. kupowałeś
+(e)ś kupował
 kupowałaś
+(e)ś kupowała
 kupowałoś
+(e)ś kupowało
 kupowaliście
+(e)ście kupowali
 kupowałyście
+(e)ście kupowały
3 os. kupował
 kupowała
 kupowało
 kupowali
 kupowały

bezosobnik: kupowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupował
będę kupować
 będę kupowała
będę kupować
 będę kupowało
będę kupować
 będziemy kupowali
będziemy kupować
 będziemy kupowały
będziemy kupować
2 os. będziesz kupował
będziesz kupować
 będziesz kupowała
będziesz kupować
 będziesz kupowało
będziesz kupować
 będziecie kupowali
będziecie kupować
 będziecie kupowały
będziecie kupować
3 os. będzie kupował
będzie kupować
 będzie kupowała
będzie kupować
 będzie kupowało
będzie kupować
 będą kupowali
będą kupować
 będą kupowały
będą kupować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupujmy
2 os. kupuj
 kupujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałbym
bym kupował
 kupowałabym
bym kupowała
 kupowałobym
bym kupowało
 kupowalibyśmy
byśmy kupowali
 kupowałybyśmy
byśmy kupowały
2 os. kupowałbyś
byś kupował
 kupowałabyś
byś kupowała
 kupowałobyś
byś kupowało
 kupowalibyście
byście kupowali
 kupowałybyście
byście kupowały
3 os. kupowałby
by kupował
 kupowałaby
by kupowała
 kupowałoby
by kupowało
 kupowaliby
by kupowali
 kupowałyby
by kupowały

bezosobnik: kupowano by

bezokolicznik: kupować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupując

gerundium: kupowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: kupowany

odpowiednik aspektowy: kupić

Składnia

Rz osobowy + kupować +
KOGO + (od KOGO) + (za CO)

5. kłamstwa

Definicja

pot. 
zaakceptować coś jako zgodne z prawdą lub odpowiednie w danych okolicznościach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • kupować kłamstwa; pomysły

Cytaty

Publiczność zgromadzona w Wadze z imponującą aprobatą kupowała pomysły artysty, także jego pełne humoru i muzycznych anegdot zapowiedzi, świetnie rozpoznawała znajome tematy.

źródło: NKJP: Polska Głos Wielkopolski, Polska Głos Wielkopolski

Ciemny lud kupował kłamstwa od 1989 r. Teraz rodacy pójdą po rozum do głowy i nie będą głosować na farbowane hieny, które niezależnie od ustroju cały czas były przy korycie.

źródło: Internet: elka.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupuję
 kupujemy
2 os. kupujesz
 kupujecie
3 os. kupuje
 kupują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałem
+(e)m kupował
 kupowałam
+(e)m kupowała
 kupowałom
+(e)m kupowało
 kupowaliśmy
+(e)śmy kupowali
 kupowałyśmy
+(e)śmy kupowały
2 os. kupowałeś
+(e)ś kupował
 kupowałaś
+(e)ś kupowała
 kupowałoś
+(e)ś kupowało
 kupowaliście
+(e)ście kupowali
 kupowałyście
+(e)ście kupowały
3 os. kupował
 kupowała
 kupowało
 kupowali
 kupowały

bezosobnik: kupowano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupował
będę kupować
 będę kupowała
będę kupować
 będę kupowało
będę kupować
 będziemy kupowali
będziemy kupować
 będziemy kupowały
będziemy kupować
2 os. będziesz kupował
będziesz kupować
 będziesz kupowała
będziesz kupować
 będziesz kupowało
będziesz kupować
 będziecie kupowali
będziecie kupować
 będziecie kupowały
będziecie kupować
3 os. będzie kupował
będzie kupować
 będzie kupowała
będzie kupować
 będzie kupowało
będzie kupować
 będą kupowali
będą kupować
 będą kupowały
będą kupować

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupujmy
2 os. kupuj
 kupujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupowałbym
bym kupował
 kupowałabym
bym kupowała
 kupowałobym
bym kupowało
 kupowalibyśmy
byśmy kupowali
 kupowałybyśmy
byśmy kupowały
2 os. kupowałbyś
byś kupował
 kupowałabyś
byś kupowała
 kupowałobyś
byś kupowało
 kupowalibyście
byście kupowali
 kupowałybyście
byście kupowały
3 os. kupowałby
by kupował
 kupowałaby
by kupowała
 kupowałoby
by kupowało
 kupowaliby
by kupowali
 kupowałyby
by kupowały

bezosobnik: kupowano by

bezokolicznik: kupować

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupując

gerundium: kupowanie

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: kupowany

odpowiednik aspektowy: kupić

Składnia

Rz osobowy + kupować +
CO

Frazeologizmy

ktoś kupuje kota w worku
Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN