UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pleść

Chronologizacja

1420, SStp

Pochodzenie

psł. *plesti (< *pletti)

1. warkocz

Definicja

łączyć pędy lub pasma, wielokrotnie przekładając je przez siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  splatać, uplatać, wić II, zaplatać
antonimy:  rozplatać

Połączenia

  • pleść bicz, warkocz, wianki, wieniec
  • pleciony koszyk, pasek, rzemień, sznur; plecione łapcie, maty; misternie pleciony; pleciony z sitowia, z trzciny, z wikliny

Cytaty

Bogna nie słyszała pszczelego brzęku, siedziała przy oknie na ławce zasłanej kobiercem i plotła wieniec z wonnej bylicy.

źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963

Dziewczęta plotły wianki, w których na środku umieszczały świecę.

źródło: KWSJP: Tomasz Gos: Urlop zaplanuj na lipiec, Super Express, 2006

Niańczyła gromadkę; plotła dziewczynkom warkoczyki, chłopców wiodła „na kolej”, cierpliwie uczyła po śląsku, a gdy podrastali, odprowadzała do szkoły.

źródło: KWSJP: Jędrzej Niemirycz, Polityka nr 22, 1995

Pomagałeś nam pleść koszyki i często pasłeś za nas chude krowy.

źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły, 1945

Liny z początku wieku - plecione ręcznie konopne powrozy - często zrywały się pod ciężarem alpinisty.

źródło: KWSJP: Dawid Kaszlikowski: Wielki lot, CKM nr 05/05, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. plotę
pleciemy
2 os. pleciesz
pleciecie
3 os. plecie
plotą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. plotłem
+(e)m plótł
plotłam
+(e)m plotła
plotłom
+(e)m plotło
pletliśmy
+(e)śmy pletli
plotłyśmy
+(e)śmy plotły
2 os. plotłeś
+(e)ś plótł
plotłaś
+(e)ś plotła
plotłoś
+(e)ś plotło
pletliście
+(e)ście pletli
plotłyście
+(e)ście plotły
3 os. plótł
plotła
plotło
pletli
plotły

bezosobnik: pleciono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę plótł
będę pleść
będę plotła
będę pleść
będę plotło
będę pleść
będziemy pletli
będziemy pleść
będziemy plotły
będziemy pleść
2 os. będziesz plótł
będziesz pleść
będziesz plotła
będziesz pleść
będziesz plotło
będziesz pleść
będziecie pletli
będziecie pleść
będziecie plotły
będziecie pleść
3 os. będzie plótł
będzie pleść
będzie plotła
będzie pleść
będzie plotło
będzie pleść
będą pletli
będą pleść
będą plotły
będą pleść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. plećmy
2 os. pleć
plećcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. plótłbym
bym plótł
plotłabym
bym plotła
plotłobym
bym plotło
pletlibyśmy
byśmy pletli
plotłybyśmy
byśmy plotły
2 os. plótłbyś
byś plótł
plotłabyś
byś plotła
plotłobyś
byś plotło
pletlibyście
byście pletli
plotłybyście
byście plotły
3 os. plótłby
by plótł
plotłaby
by plotła
plotłoby
by plotło
pletliby
by pletli
plotłyby
by plotły

bezosobnik: pleciono by

bezokolicznik: pleść

imiesłów przysłówkowy współczesny: plotąc

gerundium: plecenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plecenie
plecenia
D. plecenia
pleceń
C. pleceniu
pleceniom
B. plecenie
plecenia
N. pleceniem
pleceniami
Ms. pleceniu
pleceniach
W. plecenie
plecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: plotący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. plotący
plotący
plotący
plotące
plotąca
D. plotącego
plotącego
plotącego
plotącego
plotącej
C. plotącemu
plotącemu
plotącemu
plotącemu
plotącej
B. plotącego
plotącego
plotący
plotące
plotącą
N. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
plotącą
Ms. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
plotącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. plotący
plotący
plotące
plotące
D. plotących
plotących
plotących
plotących
C. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
B. plotących
plotących
plotących
plotące
N. plotącymi
plotącymi
plotącymi
plotącymi
Ms. plotących
plotących
plotących
plotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pleciony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. pleciony
pleciony
pleciony
plecione
pleciona
D. plecionego
plecionego
plecionego
plecionego
plecionej
C. plecionemu
plecionemu
plecionemu
plecionemu
plecionej
B. plecionego
plecionego
pleciony
plecione
plecioną
N. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
plecioną
Ms. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
plecionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. pleceni
pleceni
plecione
plecione
D. plecionych
plecionych
plecionych
plecionych
C. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
B. plecionych
plecionych
plecionych
plecione
N. plecionymi
plecionymi
plecionymi
plecionymi
Ms. plecionych
plecionych
plecionych
plecionych

odpowiedniki aspektowe: upleść , zapleść

Składnia

Rzosobowy + pleść +
(KOMU) + CO + (z CZEGO)

2. bzdury

Definicja

pot. 
opowiadać rzeczy nieprawdziwe lub głupie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bajać, krochmalić, pitolić, wyplatać
hiperonimy:  gadać

Połączenia

  • pleść androny, bajki, brednie, bzdury, dyrdymały, głupoty; co ślina na język przyniesie
  • pleść godzinami; bez związku, od rzeczy, trzy po trzy

Cytaty

Jeśli ktoś się wtrąca i plecie bez sensu, nie bój się przywołać go do porządku krótkim „ale wróćmy do tematu”.

źródło: KWSJP: Kariera: Jak awansować?, CKM, 2001

Prezydenckie otoczenie plotło za to o jakiejś chemii, która podobno zaistniała podczas zagranicznych wojaży.

źródło: KWSJP: Wiesław S. Dębski: Podróże pana prezydenta, Trybuna, 2006

Od razu widać, że to nie początek, koniec raczej: wszyscy przemawiają, mówią, plotą.

źródło: KWSJP: Ryszard Marek Groński, Polityka, 2004

Słuchajcie, niektórzy plotą coś o tym, że Ameryka powinna wycofać się z wojny, że nie chce walczyć, ale to bzdury.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Siedmiu wspaniałych aliantów, Polityka, 2005-04-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. plotę
pleciemy
2 os. pleciesz
pleciecie
3 os. plecie
plotą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. plotłem
+(e)m plótł
plotłam
+(e)m plotła
plotłom
+(e)m plotło
pletliśmy
+(e)śmy pletli
plotłyśmy
+(e)śmy plotły
2 os. plotłeś
+(e)ś plótł
plotłaś
+(e)ś plotła
plotłoś
+(e)ś plotło
pletliście
+(e)ście pletli
plotłyście
+(e)ście plotły
3 os. plótł
plotła
plotło
pletli
plotły

bezosobnik: pleciono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę plótł
będę pleść
będę plotła
będę pleść
będę plotło
będę pleść
będziemy pletli
będziemy pleść
będziemy plotły
będziemy pleść
2 os. będziesz plótł
będziesz pleść
będziesz plotła
będziesz pleść
będziesz plotło
będziesz pleść
będziecie pletli
będziecie pleść
będziecie plotły
będziecie pleść
3 os. będzie plótł
będzie pleść
będzie plotła
będzie pleść
będzie plotło
będzie pleść
będą pletli
będą pleść
będą plotły
będą pleść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. plećmy
2 os. pleć
plećcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. plótłbym
bym plótł
plotłabym
bym plotła
plotłobym
bym plotło
pletlibyśmy
byśmy pletli
plotłybyśmy
byśmy plotły
2 os. plótłbyś
byś plótł
plotłabyś
byś plotła
plotłobyś
byś plotło
pletlibyście
byście pletli
plotłybyście
byście plotły
3 os. plótłby
by plótł
plotłaby
by plotła
plotłoby
by plotło
pletliby
by pletli
plotłyby
by plotły

bezosobnik: pleciono by

bezokolicznik: pleść

imiesłów przysłówkowy współczesny: plotąc

gerundium: plecenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. plecenie
plecenia
D. plecenia
pleceń
C. pleceniu
pleceniom
B. plecenie
plecenia
N. pleceniem
pleceniami
Ms. pleceniu
pleceniach
W. plecenie
plecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: plotący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. plotący
plotący
plotący
plotące
plotąca
D. plotącego
plotącego
plotącego
plotącego
plotącej
C. plotącemu
plotącemu
plotącemu
plotącemu
plotącej
B. plotącego
plotącego
plotący
plotące
plotącą
N. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
plotącą
Ms. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
plotącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. plotący
plotący
plotące
plotące
D. plotących
plotących
plotących
plotących
C. plotącym
plotącym
plotącym
plotącym
B. plotących
plotących
plotących
plotące
N. plotącymi
plotącymi
plotącymi
plotącymi
Ms. plotących
plotących
plotących
plotących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pleciony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. pleciony
pleciony
pleciony
plecione
pleciona
D. plecionego
plecionego
plecionego
plecionego
plecionej
C. plecionemu
plecionemu
plecionemu
plecionemu
plecionej
B. plecionego
plecionego
pleciony
plecione
plecioną
N. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
plecioną
Ms. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
plecionej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. pleceni
pleceni
plecione
plecione
D. plecionych
plecionych
plecionych
plecionych
C. plecionym
plecionym
plecionym
plecionym
B. plecionych
plecionych
plecionych
plecione
N. plecionymi
plecionymi
plecionymi
plecionymi
Ms. plecionych
plecionych
plecionych
plecionych

odpowiednik aspektowy: napleść

Składnia

Rzosobowy + pleść +
(CO) + (o CZYM)

Frazeologizmy

ktoś bredzi jak Piekarski na mękach
ktoś plecie jak Piekarski na mękach
pleć pleciugo byle długo
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj