UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zasuwa

Chronologizacja

1609, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zasuwa
zasuwy
D. zasuwy
zasuw
C. zasuwie
zasuwom
B. zasuwę
zasuwy
N. zasuwą
zasuwami
Ms. zasuwie
zasuwach
W. zasuwo
zasuwy

1. zamknięcie

Definicja

zamek, którego częścią jest ruchomy metalowy element, wsuwany do specjalnego otworu, aby uruchomić mechanizm zamykający

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zamek

Połączenia

  • drewniana, metalowa zasuwa
  • zasuwa w drzwiach
  • zasuwa i łańcuch; zamki i zasuwy
  • szczęk, zgrzyt zasuwy
  • zasuwa szczęknęła, zgrzytnęła
  • otworzyć/otwierać, zamknąć/zamykać zasuwę
  • zamknąć coś na zasuwę

Cytaty

[...] dzieci siedziały w mieszkaniu, zamknięte na klucz. Solidna zasuwa w drzwiach, której po zamknięciu kluczem nie można było otworzyć od wewnątrz, gwarantowała, że nie uda im się wyjść.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009

Sielczyk mieszkał w kawalerce pod numerem trzydzieści cztery, drzwi zamknięte były od wewnątrz na zasuwę i łańcuch [...].

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968

Zapadła ponownie cisza, usłyszał wtedy szczęk zasuwy. Ryglowano drzwi mieszkań.

źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951

Natychmiast zamknęła za sobą drzwi. Pamiętała nie tylko o zasuwie, ale też o dwóch solidnych metalowych ryglach.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

2. część zamknięcia

Definicja

ruchomy metalowy element o wydłużonym kształcie, który wsuwa się do specjalnego otworu, aby uruchomić mechanizm zamykający

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

  • zasuwa zamka
  • odsunąć/odsuwać zasuwę

Cytaty

Złodzieje po wyłamaniu zasuwy zamka w drzwiach weszli do środka i skradli kasę fiskalną [...].

źródło: NKJP: ST: Skradli kasę fiskalną, Nakielski Czas, 2002-11-27

Zamek powinien łatwo dać się otwierać się od wewnątrz przez przekręcenie gałki lub pokrętła czy też przesunięcie zasuwy.

źródło: NKJP: m: Wizytówka, Trybuna Śląska, 2004-01-28

Po włożeniu ostatniego bochenka metalowe drzwiczki zostały zamknięte, specjalna zasuwa wsunięta do połowy - rozpoczął się proces pieczenia chlebowego ciasta.

źródło: NKJP: Co to jest pociosek, Dziennik Polski, 2003-10-24

3. w rurociągu

Definicja

zamknięcie w formie ruchomej płyty, stosowane w urządzeniach, przez które przepływa ciecz lub gaz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

  • zasuwa wodociągowa; odcinająca coś
  • awaria zasuwy; komora zasuw

Cytaty

[...] 48-letni spawacz nie zakończył jeszcze prac, a jego koledzy otworzyli zasuwę oddaloną kilometr od miejsca tragedii. Rurociągiem popłynął gaz i na wybuch nie trzeba było długo czekać.

źródło: NKJP: Stefan Augustyn: Zarzuty za śmierć, Gazeta Wrocławska, 2003-11-22

Początkowo zespół naprawczy chciał wyłączyć tylko uszkodzoną część rurociągu, jednak zasuwy z lat 60. nie domykały się do końca, dlatego o godzinie 9.15 wyłączono sieć wodociągową długości 100 kilometrów.

źródło: NKJP: Justyna Kozak: Nie było wody, Polska Głos Wielkopolski, 2004-01-20

Kiedy pewnej wiosny wody ruszyły przed rozmarznięciem mechanizmów podnoszących zasuwy, powyżej zamarzniętej zapory zaczęła się powódź.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Wydra pana Edwarda, Gazeta Wyborcza, 1995-01-13

Mieliśmy wczoraj dwie poważne awarie. Po pierwsze, w okolicy stacji benzynowej strzelił nam główny rurociąg o dużej średnicy oraz do tego na nasze nieszczęście zasuwa rurociągu.

źródło: NKJP: Mrcin Płaszczyca: Brunatna jak woda, Gazeta Krakowska, 2004-09-03

Data ostatniej modyfikacji: 22.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj