Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
Od: czasownika żartować ; możliwe również oddziaływanie śr.-w.-niem. scherz 'żart' (por. niem. Scherz 'ts.')
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka
Połączenia
- celny, cyniczny, dobry, doskonały, dramatyczny, głupi, gorzki, grubiański, idiotyczny, ironiczny, kąśliwy, kiepski, makabryczny, mroczny, niefortunny, nieprzyzwoity, niesmaczny, niestosowny, niewczesny, niewinny, niewybredny, okrutny, ponury, prostacki, sprośny, świetny, tragiczny, udany, upiorny, zjadliwy, złośliwy; primaaprilisowy żart; żart językowy, słowny, sytuacyjny, werbalny; polityczny; telefoniczny
- żarty i dowcipy; anegdoty i żarty; docinki i żarty; psoty i żarty; rozmowy i żarty; skecze i żarty; sztuczki i żarty; śmiech i żarty; uwagi i żarty; zabawa i żarty
- forma, formuła, konwencja żartu; obiekt, ofiara; temat; jakiś (wysoki, niski) poziom żartów
- nastrój; okazja, powód, pretekst do żartów
- czas, miejsce, pora na żarty
- skłonny, skory do żartów
- żart krąży gdzieś; udał się komuś
- komuś zachciewa się żartów; nie uznawać żartów
- żartom nie było końca
- opowiedzieć, powiedzieć, rzucić/rzucać, zrobić komuś żart; robić, stroić żarty
- bawić, zabawiać kogoś; zbyć/zbywać kogoś; mówić, odpowiedzieć, powiedzieć, skwitować coś żartem; sypać żartami
- śmiać się z żartu; stronić od żartów
- odpowiedzieć, reagować, zareagować; pozwolić sobie, silić się, zdobyć się na żart; obrócić/obracać coś w żart
- coś brzmi jak (głupi) żart
- potraktować/traktować coś jako żart
Cytaty
|
[...] pisał, że był „prorokiem, mistrzem, pajacem, ale tylko wśród istot [...] podrzędnych” w przeciwstawieniu do dostojnych, z którymi nie mógł sobie pozwolić na żart, drwinę i prowokację [...]. źródło: KWSJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
|
Drażliwy odludek i dziwak, nienawistnik i tchórz. – Ale jak pięknie pisał! – powiedziałem przekornie, dając do zrozumienia, że chwyciłem już żart i podejmuję zabawę. źródło: KWSJP: Antoni Libera: Madame, 1998 |
|
|
Samson kluczył i szukał wybiegów, próbował zbyć ją żartami i sprowadzić rozmowę na inne tory [...]. źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
W dawnej Polsce przywilej oblewania wodą mieli tylko panowie. W ruch szły wiadra, kubły, garnki. Dziewczyny nie narzekały jednak na to, że to one są ofiarami żartów swoich kolegów. źródło: KWSJP: Katarzyna Brudnias, Lało, jak w poniedziałek, 1998, prasa |
|
|
Znacie ten dramatyczny żart o człowieku, któremu pozwolono przeżyć swoje życie na nowo? źródło: KWSJP: Leif Panduro: Inny świat Daniela, 1973 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żart |
żarty |
|
| D. | żartu |
żartów |
|
| C. | żartowi |
żartom |
|
| B. | żart |
żarty |
|
| N. | żartem |
żartami |
|
| Ms. | żarcie |
żartach |
|
| W. | żarcie |
żarty |
Składnia
|
+ | żart | + |
(z KOGO/CZEGO)
|