UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zeszmacić

Chronologizacja

1965, SJPDor

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeszmacę
 zeszmacimy
2 os. zeszmacisz
 zeszmacicie
3 os. zeszmaci
 zeszmacą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zeszmaciłem
+(e)m zeszmacił
 zeszmaciłam
+(e)m zeszmaciła
 zeszmaciłom
+(e)m zeszmaciło
 zeszmaciliśmy
+(e)śmy zeszmacili
 zeszmaciłyśmy
+(e)śmy zeszmaciły
2 os. zeszmaciłeś
+(e)ś zeszmacił
 zeszmaciłaś
+(e)ś zeszmaciła
 zeszmaciłoś
+(e)ś zeszmaciło
 zeszmaciliście
+(e)ście zeszmacili
 zeszmaciłyście
+(e)ście zeszmaciły
3 os. zeszmacił
 zeszmaciła
 zeszmaciło
 zeszmacili
 zeszmaciły

bezosobnik: zeszmacono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zeszmaćmy
2 os. zeszmać
 zeszmaćcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zeszmaciłbym
bym zeszmacił
 zeszmaciłabym
bym zeszmaciła
 zeszmaciłobym
bym zeszmaciło
 zeszmacilibyśmy
byśmy zeszmacili
 zeszmaciłybyśmy
byśmy zeszmaciły
2 os. zeszmaciłbyś
byś zeszmacił
 zeszmaciłabyś
byś zeszmaciła
 zeszmaciłobyś
byś zeszmaciło
 zeszmacilibyście
byście zeszmacili
 zeszmaciłybyście
byście zeszmaciły
3 os. zeszmaciłby
by zeszmacił
 zeszmaciłaby
by zeszmaciła
 zeszmaciłoby
by zeszmaciło
 zeszmaciliby
by zeszmacili
 zeszmaciłyby
by zeszmaciły

bezosobnik: zeszmacono by

bezokolicznik: zeszmacić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zeszmaciwszy

gerundium: zeszmacenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zeszmacony

Pochodzenie

Zob.  szmata 

1. ubranie

Definicja

pot. 
zniszczyć coś długim lub intensywnym użytkowaniem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poszargać, zszargać
hiperonimy:  zniszczyć

Cytaty

Są dwa podstawowe źródła szmat: pierwsze: na szmaty przeznaczamy te ubrania, które wcześniej zeszmacił już proces użytkowania [...].

źródło: Internet: salon24.pl

Dla mnie przykład takiego niezbyt fortunnego ubioru 'metalówy' to [...] ewidentnie za duże glany, zeszmacony sweter, kultowy plecak 'kostka' zeszmacony jeszcze bardziej, włosy pofarbowane na czarno w połączeniu z bardzo jasną oprawą oczu i blond odrostami.

źródło: Internet: wizaz.pl

Świetny plecak! Bardzo pojemny, lekki, przyjemnie się nosi, a dzięki paskom nic nie wypada! Po pewnym czasie stał się odpowiednio zeszmacony.

źródło: Internet: takt-rybnik.pl

Wstał i otrzepał zeszmacone ubranie w nieudanej próbie przywrócenia sobie dawnej godności.

źródło: Internet: tenchi.pl

Spojrzała na podszewkę. [...] Potem cisnęła zeszmaconym ciuchem w kąt.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + zeszmacić +
CO

2. człowieka

Definicja

pot. 
poniżywszy kogoś, spowodować niekorzystną zmianę w jego samoocenie lub postrzeganiu przez innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Najlepiej poniżyć, zeszmacić i naubliżać jest w internecie.

źródło: Internet: gostynska.pl

[...] popełnił samobójstwo, zanim bezpiece udało się go zeszmacić.

źródło: NKJP: Internet

Problem w tym, że dzisiejsi kretyni już nie chcą dociekać, czy ktoś kiedyś chciał dobrze, czy źle działając w tamtych czasach, tylko teraz wszystkich zeszmacić, i do tego właśnie nie chce dopuścić ten tłuścioch.

źródło: NKJP: Internet

Każdy, kto w dobrych intencjach bierze w Polsce władzę, jeśli go władza nie zeszmaci, godzien jest kanonizacji.

źródło: NKJP: Internet

Widać szykany złamały go i zeszmaciły - musiał się poddać.

źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Znowu idzie, Gazeta Wyborcza, 1998-02-06

Składnia

bez ograniczeń + zeszmacić +
(KOGO)

3. dziewczynę

Definicja

zrobić z kogoś osobę, która sprzedaje swoje ciało i nie ma zahamowań w życiu seksualnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Dla kobiet nie ma ważniejszych rzeczy niż miłość. Dla miłości głupieją, dają się zeszmacić, dla miłości się poświęcają, cierpią, ryczą, tną włosy albo farbują, chudną i tyją [...].

źródło: Internet: pokolenieikea.com

Otóż sposobem na podsycenie uczucia jest jego wahanie i ciągła niepewność. Po czasie, gdy się wznosi, potem pika w dół. Zimny prysznic, dramatyczne zeszmacenie dziewczyny, szloch i filmowe rozstania.

źródło: Internet: garsoniera.com.pl

Nic tak nie dodaje pikanterii, jak zeszmacenie kobiety lub ustawianie jej zdjęć na ołtarzykach. Skrajności są dobre.

źródło: Internet: moj-acidland.blog.onet.pl

Składnia

bez ograniczeń + zeszmacić +
KOGO

4. ideę

Definicja

zniszczyć coś, powodując obniżenie jego rangi, wartości lub utratę dobrego wizerunku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  poszargać, zszargać

Cytaty

To taka nasza cecha narodowa. Zniszczyć i zeszmacić wszystko, każde osiągnięcie.

źródło: NKJP: Internet

Prawactwo dla osiągnięcia doraźnych celów politycznych gotowe jest w każdej chwili zeszmacić i zmieszać z błotem każdą ideę i działalność, by potem po latach udawać, że nic się nie stało.

źródło: NKJP: Internet

[...] jeśli władze naprawdę zdecydują się wprowadzić euro po wyborach w 2015 roku, to przed tym terminem będą miały ostatnią szansę, by zeszmacić złotówkę do cna i w ten sposób pozbyć się problemów z długami i uprzywilejowanymi emeryturami.

źródło: NKJP: arnoldbuzdygan.com

[...] ludzie są w stanie wszystko zepsuć, zwłaszcza małe dzieci, a jeśli chodzi o dorosłych, to zeszmacą każdą nawet najpiękniejszą ideę w imię innych idei albo kultu pieniądza.

źródło: NKJP: Internet

I dlatego, że był świetnym artystą, postanowiłaś zeszmacić jego twórczość tym dennym demotem?

źródło: Internet: demoty.pl/zdzislaw-beksinski

Składnia

bez ograniczeń + zeszmacić +
CO + (CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 01.07.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN