UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pańskość

Chronologizacja

1659, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny:

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pańskość	pańskości
D.	pańskości	pańskości

C.	pańskości	pańskościom
B.	pańskość	pańskości
N.	pańskością	pańskościami
Ms.	pańskości	pańskościach
W.	pańskości	pańskości

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. pan

1. to, co charakterystyczne dla pana

Definicja

sposób zachowania, który uważany jest za charakterystyczny dla pana (bogacza)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

godność i pańskość
oznaka, znak pańskości

Cytaty

	Grała na fortepianie, co też było niebezpieczną oznaką pańskości, pewnie wstydliwie ukrywaną w czasach panieńskich ciotki. źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998
	W oczach włościan używanie widelca było widomym znakiem pańskości, jakkolwiek także mieszczanie, a wraz z pojawieniem się sztućców aluminiowych robotnicy, zaczęli się nimi posługiwać. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004
	[...] pańskość, ów swoisty arystokratyzm duchowy, to przekroczenie pewnego kręgu kultury, tego stopnia wtajemniczenia, który powoduje, że kultura ta jest we mnie niezależnie od mojej świadomości i mojego działania. źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 1981
	Nie jestem nawet potomkiem przedwojennych robotników, którzy, jak pan lubi podkreślać, więcej mieli godności i pańskości od dzisiejszych profesorów. źródło: NKJP: Andrzej Bart: Fabryka Muchłapek, 2008

2. zarozumialstwo

Definicja

cechy osoby, która ma zbyt wysokie mniemanie o sobie, oczekuje od innych uniżoności i przywilejów, gardzi innymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

jaśniepańskość, wielkopańskość

Cytaty

Był to wysoki mężczyzna w średnim wieku, o imponującej postawie i twarzy nacechowanej dumą i rozumem. Z każdego jego ruchu i gestu przebijała pewność siebie, pańskość i przyzwyczajenie do rozkazywania.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1974

Pani X trwa w stanie zupełnego otępienia i, milcząc, patrzy przed siebie pięknymi jasnymi oczyma. Pańskość jej i godność doprowadza pospolite do szału, z Malwiną włącznie, która jako starosta celi odmawia im prawa do łóżka. P

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Data ostatniej modyfikacji: 11.02.2020