UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

śmiałek

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Zob. śmiały

1. osoba

Definicja

osoba odważna, podejmująca niebezpieczne, ryzykowne lub trudne zadania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  tchórz

Połączenia

  • prawdziwy śmiałek; najwięksi; odważni; młodzi; pierwsi, kolejni; nieliczni śmiałkowie
  • grupa śmiałków
  • śmiałek pojawił się, znalazł się; śmiałkowie zdarzali się
  • pogratulować śmiałkowi
  • przygotować coś dla śmiałków
  • czekać, czyhać na śmiałka

Cytaty

W miejscowym dworze grasowały węże, które rozmnażały się w zastraszającym tempie. Nie było sposobu, by je wytępić. Bardzo wysoką nagrodę wyznaczono dla śmiałka, który podjąłby się tego zadania.

źródło: NKJP: AK: Nocą słychać muzykę, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, nr 24 (554), 2002-06-20

Jedni mówili, że jest szaleńcem, który mając tylko siebie na względzie, ściągnął nieszczęście na tysiące innych. Inni, jego wielbiciele, a tych zawsze było bez liku, tłumaczyli, że Szamil nie przyniesie nieszczęścia, lecz wolność, że właśnie on jest tym wyczekiwanym śmiałkiem, że nie boi się sięgać po to, o czym inni nie poważyliby się nawet śnić.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Specjaliści z klubu wspinaczkowego Aperitif przygotowali dla dzieci kilka form, na których mogły one popisać się swoją zręcznością i siłą, by w nagrodę popatrzeć na salę w Paterku z wysokości. Były to: kilkumetrowa ściana wspinaczkowa, siatka zwana „małpim gajem” oraz zwykłe skrzynki po napojach. Upadek odważnym śmiałkom nie groził, bo byli zabezpieczeni gumową liną.

źródło: NKJP: TR: Explozja - festyn sportowy dla najmłodszych w Paterku, Nakielski Czas, 2003-12-03

Pod tymi łudzącymi pozorami kryła się zupełnie inna prawda: prawda o Jewtuszence - bezprzykładnym śmiałku, którego brawura osiągała stopień ryzyka wręcz samobójczy.

źródło: NKJP: Stanisław Barańczak: Nakręcany słowik, Gazeta Wyborcza, 1996-11-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. śmiałek
śmiałkowie
ndepr
śmiałki
depr
D. śmiałka
śmiałków
C. śmiałkowi
śmiałkom
B. śmiałka
śmiałków
N. śmiałkiem
śmiałkami
Ms. śmiałku
śmiałkach
W. śmiałku
śmiałkowie
ndepr
śmiałki
depr

2. roślina

Definicja

bot. 
trawa rosnąca w kępach o cienkich i prostych gałązkach, mająca kwiaty zebrane w wiechę, występująca na łąkach, pastwiskach i stepach oraz jako roślina ozdobna w ogrodach; Deschampsia

Noty o użyciu

Wyraz używany jako składnik terminów botanicznych, np.: śmiałek darniowy, śmiałek pogięty, śmiałek antarktyczny.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  roślina

Połączenia

  • śmiałek antarktyczny, darniowy, pogięty
  • kępy; uprawa śmiałka
  • śmiałek wyrośnie gdzieś

Cytaty

Śmiałek w czystym siewie charakteryzował się niezadowalającym zadarnianiem w trzecim roku użytkowania jak też w poszczególnych latach w okresie jesiennym. Wykazał on dobry rezultat jedynie w pierwszym roku użytkowania trawnika.

źródło: NKJP: Sławomir Prończuk: Ocena śmiałka darniowego (Deschampsia ceaspitosa L.). Brok w mieszankach trawnikowych z wiechliną łąkową (Poa pratensis L.) w warunkach intensywnego użytkowania i zacienienia, Biuletyn IHAR , 2004-07-01

[...] śmiałek darniowy posiada zdolność przystosowywania się do takich niekorzystnych warunków, gdyż na siedliskach podmokłych wytwarza płytki system korzeniowy, z dobrze rozwiniętą tkanką powietrzną, a na glebach przesuszonych jego korzenie mogą szybko rozrastać się i docierać do wody gruntowej na znaczną głębokość.

źródło: NKJP: Jeremi Kołodziejek: Roślinność łąkowo-bagienna na góniczo zniekształconych obszarach Częstochowskiego Okręgu Rudonośnego, 2001

W stylu sielskim by rabatę zamienić w łąkę, można dosadzić kępy śmiałka / Deschampsia caespitosa / lub ostnicy, zwanej również „niedźwiedzim futrem”.

źródło: Internet: ogrod.krakow.pl/trawy-ozdobne/blog

Pewnie parkowych jeszcze nikt nie uświadomił, że im tam ino śmiałek wyrośnie.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. śmiałek
śmiałki
D. śmiałka
śmiałków
C. śmiałkowi
śmiałkom
B. śmiałka
śmiałki
N. śmiałkiem
śmiałkami
Ms. śmiałku
śmiałkach
W. śmiałku
śmiałki
Data ostatniej modyfikacji: 26.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj